Κωστής Πλάντζος

Και αν δεν υπήρχε ρήτρα (αυτόματης) αναπροσαρμογής, από τη στιγμή που ακριβαίνει η χονδρεμπορική ρεύματος, κάθε πωλητής-πάροχος θα έσπευδε να αυξήσει τα τιμολόγια. Αλλιώς θα έμπαινε μέσα και θα έκλεινε. Σωστά;

Εδώ επιβάλλουν αυξήσεις τα κομμωτήρια που κόβουν τρίχες, επειδή τους ήρθε ακριβό το ρεύμα. Δεν θα το αύξανε αυτός που πουλάει το ρεύμα, αν του κοστίζει ακριβά να το αγοράσει ή να το παράγει;

Θα το ανακοίνωνε όμως πριν το κάνει. Και λογικά θα ήταν κάπως πιο προετοιμασμένος και ο κόσμος, για τι τον περιμένει.

Ή μήπως όχι τελικά; Γιατί αυτό μού δείχνει το δράμα των τελευταίων ημερών. Ακούω και διαβάζω παντού: «σε 40 τμ σπίτι φοιτητή στη Χαλκίδα τού ήρθε να πληρώσει 1.000 ευρώ», ή «2.700 ευρώ σε μάνα με παιδί ΑμΕΑ και κοινωνικό τιμολόγιο σε 80 τμ», ή 4.500 ευρώ σε γραφείο 45 τμ κλπ κλπ.

Μα τι σχέση έχουν τα τετραγωνικά, αν είναι 40 ή αν είναι 400; Οι κιλοβατώρες που κάψανε έχουν σημασία: 2.500 για τα 40 τετραγωνικά, 5.300 για τα 80 τμ, κ.ο.κ. Όταν το όριο για το Κοινωνικό Τιμολόγιο είναι 1.600 κιλοβατώρες αλλά στο σπίτι των 80 τμ έκαιγαν 3000 και πλήρωναν 700 ευρώ λογαριασμό πριν την ακρίβεια, λογικό δεν είναι ότι αν 4πλασιαστεί η τιμή και διπλασιαστούν οι καταναλώσεις, ότι θα πάει «στον Θεό» ο λογαριασμός;

Ποια είναι η λύση για να μη συμβαίνουν όλα αυτά;

Εξοικονόμηση! Όχι απλώς οικονομία και στερήσεις.

Αντί να πετάει το Κράτος λεφτά στην επιδότηση λογαριασμών –εκ των υστέρων ή και των προτέρων ακόμα- μπορεί να ρίξει λεφτά για να μην ζεσταίνονται με παλαιά κλιματιστικά τα σπίτια.

Γιατί αυτό που «φουσκώνει» τους λογαριασμούς, παρά τις επιδοτήσεις των 4 και πλέον δισ. ευρώ που έχει δώσει ως τώρα η κυβέρνηση, είναι ότι έχουν «φουντώσει» οι καταναλώσεις και το «ρολόι» του μετρητή γυρίζει σαν τρελό, ακόμα και εάν ο φοιτητής ή η μαμά με το παιδί κρυώνουν γιατί το μηχάνημα δεν αποδίδει και το σπίτι «μπάζει» από παντού.

Πόσο καλύτερο θα ήταν αν η κυβέρνηση έδινε αυτά τα 4 δισ. ευρώ πχ για να επιδοτήσει απόσυρση παλαιών ενεργοβόρων συσκευών ή, ίσως, αν έβαζε ένα εργοστάσιο να φτιάχνει ηλιακούς θερμοσίφωνες ή αντλίες θερμότητες για να τα μοιράσει στα νοικοκυριά και να ζεσταίνουν αποδοτικά νερό και καλοριφέρ, μειώνοντας σημαντικά τις ανάγκες της χώρας για ρεύμα και καύσιμα; Τότε με μία εφάπαξ δαπάνη θα καταργούσε ή θα περιόριζε την ανάγκη για απανωτά επιδόματα -και την ανάγκη των ανθρώπων να ζητιανεύουν για να τους πληρώσει το κράτος το ρεύμα.

Πολλοί λένε πως η λύση είναι να πληρώνει το Κράτος το ρεύμα που καίνε τα νοικοκυριά. Μπορεί να έχουν και δίκιο. Αλλά ενέχει κινδύνους: γιατί αντί να βοηθά τους ευάλωτους, η επιδότηση αυτή μπορεί τελικά να ρίξει «λάδι στη φωτιά» της ακρίβειας και «νερό στο μύλο των κερδοσκόπων», που θα βλέπουν ότι όσο παραπάνω και αν ανεβάσουν αυτοί τις τιμές στα χρηματιστήρια ενέργειας (ή αερίου, πετρελαίου κλπ) τόσα παραπάνω θα τους πληρώνει το κράτος! Και την ίδια στιγμή η κατανάλωση θα παραμένει ίδια ή θα αυξάνεται ασύστολα –αφού θα δινόταν «τσάμπα» τόσο ρεύμα- εφόσον δεν μπει κάποιος «κόφτης» ή «δελτίο» κατανάλωσης.

Για να μη φτάσουμε εκεί: Εξοικονόμηση πχ 40% ή 50% από αποδοτικά μηχανήματα, θα είχε σαν αποτέλεσμα λιγότερες κιλοβατώρες. Ακόμα και με ακριβότερες τιμές, το σύνολο του λογαριασμού θα ήταν ίδιο. Δεν θα «έκαιγε» τα νοικοκυριά και την Οικονομία.

Επιπλέον όμως, με εξοικονόμηση και μείωση της κατανάλωσης, θα μειωνόταν η συνολική ζήτηση και, άρα, ακόμα και η τιμή. Ακόμα και αν η αύξηση τιμών οφείλεται σε παροδική στρέβλωση στο σκέλος της προσφοράς λόγω καραντίνας ή πανδημίας κλπ, η μείωση της ζήτησης θα απέτρεπε επιβαρύνσεις και προβλήματα.

«Αυτά θέλουν 15 μήνες για να γίνουν» μου έλεγε παράγοντας της κυβέρνησης. Αυτό συνιστά υπεκφυγή και ανεπίτρεπτη αναβλητικότητα ή, τουλάχιστον έλλειψη (δημιουργικής) αγωνίας για να βρεθεί λύση, εκ μέρους στελεχών της κυβέρνησης. Ίσως τους βολεύει και επαναπαύονται κάποιοι στο «είναι εισαγόμενη η ακρίβεια» και δε μπορούμε να κάνουμε κάτι. «Μα και σκόρδα ή μαρούλια αν έπρεπε να φυτέψεις, θα χρειαστεί να περιμένεις κάποιο χρόνο»! Δηλαδή το θέμα είναι να κάνεις ό,τι περνά από το χέρι σου και να ανακαλύπτεις λύσεις. Όχι να ανακαλύπτεις προβλήματα σε κάθε λύση.

Και ακριβώς για αυτό εξηγούμαι: δεν είμαι εγώ ειδικός επιστήμων σε θέματα ψύξης, θέρμανσης, μόνωσης, ενέργειας. Και αν δεν είναι σωστά όλα τα παραπάνω, μακάρι να αποτελούσαν αφορμή να οδηγούσαν σε μια καλύτερη πρόταση και λύση, όσους ξέρουν περισσότερα και καλύτερα τα θέματα αυτά.

Αλλά ακόμα και αν μπορούσαν να δουλεύουν όλα μόνο με "δωρεάν" ελληνικό λιγνίτη, ήλιο, αέρα και νερό, θα σήμαινε ότι μας αρκούν όσα παράγουμε. Άρα χρειάζεται να βρούμε το «φρένο» κατανάλωσης που μας ταιριάζει. Γιατί αν ζητάμε συνεχώς να αγοράζουμε και άλλο ρεύμα, αέριο ή καύσιμα, τότε θα το πληρώνουμε πανάκριβα στο εξωτερικό.

Ξέρω όμως ότι από την αρχή του 2022 έχει εξαγγελθεί ένα πρόγραμμα επιδότησης αγοράς αποδοτικών ενεργειακά συσκευών. Αλλά δεν έχει ξεκινήσει. Χάνεται χρόνος και χρήμα. Χάνονται δισεκατομμύρια!

Αλλά και αν κάποιος ήθελε να αγοράσει ένα τέτοιο προϊόν, μάλλον θα έχει αναστείλει κάθε αγορά μέχρι να έρθουν οι επιδοτήσεις Σκρεκα από Ταμείο Ανάκαμψης. Λάθος νομίζω;

Κάθε μέρα όμως η χώρα αιμορραγεί σε κιλοβατώρες, σε ευρώ και σε πετροδολάρια. Το «καπέλο» στην ελληνική οικονομία από την ακριβή Ενέργεια φτάνει στα 600 εκατ. ευρώ το μήνα, ή 7 δισ. το χρόνο (βάσει ΕΛΣΤΑΤ και ΤτΕ). Τρεις ΕΝΦΙΑ δηλαδή «φεύγουν» για Κατάρ, Κουβέιτ ή και Ρωσία -για να τα κάνει πόλεμο! Όσο θα κόστιζε να φτιάξουμε μόνοι μας τον Eastmed χωρίς Ισραήλ Αίγυπτο και Κύπρο, τα πετάμε για πανάκριβα καύσιμα, αλλά και πάλι μας πνίγει η γκρίνια.

Και τελικά, τι να κάνει η χώρα κρατικές επιδοτήσεις δισεκατομμυρίων, αν αυτές γίνονται κέρδη πετρελαιάδων, σπεκουλαδόρων ή φεύγουν «για άλλες πολιτείες»; Αν χρειάζονται διαρκώς και νέες επιδοτήσεις, πότε θα πέσουν οι τιμές; Αν τα πληρώνεις όλα αυτά αλλά δε ζεσταίνεσαι; Αν έρθει το καλοκαίρι και ο ήλιος καίει, θα πληρώνουμε ακριβά τα παλαιά κλιματιστικά; Τον άχρηστο ηλεκτρικό θερμοσίφωνα; Το ενεργοβόρο ψυγείο που «καίει» ρεύμα σαν καταψύκτης χασάπικου;

Και στα σκοτάδια αν ζήσουν τουρτουρίζοντας ή σκάζοντας από τη ζέστη η μάνα με το παιδί στα 80 τετραγωνικά μέτρα, θα καίνε και πάλι ρεύμα όσο 3 σπίτια με πολύτεκνες οικογένειες;

Έτσι μόνο βοηθά το κράτος τη χώρα, όταν μειώνει την εξάρτηση και αυξάνει την αυτάρκεια. Αυτό είναι Επένδυση, όχι απλά επιδόματα και επιδότηση.

Α, ναι… Και η Ρήτρα Αναπροσαρμογής; Αυτή δεν φταίει τελικά για όλα; Μα είτε αυτόματα, είτε «χειροκίνητα» αυξήσεις τιμών στη ζωή πάντα θα υπάρχουν. Ακόμα και αν μηδενιστούν οι ρήτρες ή άλλες αυξήσεις στους λογαριασμούς, το αυξημένο κόστος χονδρικής κάποιος θα το πληρώσει. Αν όχι ο καταναλωτής, τότε ο φορολογούμενος. Δηλαδή πάλι εμείς. Αποκλείεται να το πλήρωναν όλο από την τσέπη τους ο Σταϊκούρας, ο Σκυλακάκης ή ο Σκρέκας. Και να το έκαναν βέβαια, φυσικά πάλι δεν θα έφτανε και θα μας έτρωγε το μαύρο σκοτάδι.

Έξυπνη Εξοικονόμηση λοιπόν, όσο και όπως γίνεται…

Προσωπικά ευχαρίστως θα δεχόμουν να πληρώσω ως φορολογούμενος για το ρεύμα όσων το έχουν ανάγκη. Όχι όμως σκέτο τον «λογαριασμό» τους. Αλλά για να τους χαρίσει αντλίες θερμότητες και νέα κλιματιστικά, ψυγεία και στεγνωτήρια το Κράτος. Αν και κάτι μου λέει όμως ότι πολλοί… θα αρνηθούν ένα τέτοιο δώρο, λέγοντας πως «μα ακόμα δουλεύει το ψυγείο», «δεν ψήνουν καλά οι καινούργιες κουζίνες», «δεν θέλω να πετάξω το παλιό κλιματιστικό». Και ας έχει πάει στα 36 λεπτά του ευρώ η κιλοβατώρα. Και ας καίνε 3 χιλιάδες κιλοβατώρες τα σπίτια τους.

Το Κράτος να πληρώνει όμως τους λογαριασμούς τους;… Αξία ανεκτίμητη! Και σταθερή, όσο τα προγράμματα με ρήτρα αναπροσαρμογής.