Ηρακλής Ρούπας

Μπορεί η ανακοίνωση των βαθμών των Πανελληνίων με sms να σηματοδοτεί μία εξέλιξη σε σύγκριση με την αναχρονιστική και προσβλητική διαδικασία  του όχλου μαθητών και γονέων που χρόνια τώρα στιβάζονταν μπροστά σε τεράστιες φυλλάδες με τα ονόματα και τους βαθμούς. Δυστυχώς όμως, η απλή αυτή  εξέλιξη αναδεικνύει την σημαντικότητα των ίσων ευκαιριών προσβασιμότητας των παιδιών που σε πολλές περιπτώσεις δεν υπάρχει. Μία ανισότητα που προφανώς δεν καλύπτεται με τα voucher που δικαιούνται συγκεκριμένη κατηγορία – μη προνομιούχων παιδιών -  για αγορά tablet ή υπολογιστών. Ούτε βέβαια με δηλώσεις εφυσυχασμού και αυταρέσκειας από πλευράς Υπουργείου Παιδείας.


Εκείνοι που τα δικαιούντο, δικαιούνται πολύ περισσότερα. Αυτός είναι και ο λόγος που δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται οι όποιες παροχές ως «καθρεφτάκια για τους ιθαγενείς».  Ο λόγοςείναι απλούστατος. Ακόμα και αυτός ο τρόπος δεν θα αλλάξει την επικρατούσα νοοτροπία λειτουργίας των δημόσιων σχολείων. Δυστυχώς, ελάχιστοι σήμερα έχουν αντιληφθεί πως η λειτουργία της τηλεκπαίδευσης και τα δωρεάν tablets δεν είναι δυνατόν να καλύψουν μία αδυναμία που ευθύνεται για το γεγονός ότι η πρωτοβάθμια παιδεία μας δεν είναι εθνικά ανταγωνιστική. 

Άλλωστε η πανδημία έχει αναδείξει έννοιες και όρους που δύσκολα παραπέμπουν στην ουσιαστική και πραγματικά παιδευτική διάσταση της εκπαίδευσης. Συζήτηση γίνεται για επιτυχίες στην «τηλεκπαίδευση» και self test για τους μαθητές, όταν δυστυχώς το «self testing» δύσκολα το διενεργούν χρόνια τώρα εκείνοι που πρέπει πρώτα να έχουν επίγνωση/αυτογνωσία των προβλημάτων που αδυνατούν να λύσουν.

Η μορφή της εκπαίδευσης πήγε σε άλλο επίπεδο (εκτός 5g όμως) σε πολύ σύντομο διάστημα. Σωστά επιλέχθηκε η τηλεκπαίδευση. Ως εκεί όμως. Χωρίς ουσιαστικό προβληματισμό για τις άμεσες και έμμεσες συνέπειες για την νεολαία. Για εκείνους που βρίσκονται σε φάση αναζήτησης του μέλλοντος. Για εκείνους που η εξέλιξη – αν η τελεκπαίδευση λαμβάνει την έννοια της εξέλιξης – πρέπει να τους βρει σκεπτόμενους θετικά μέσα από τις αναζητήσεις τους.

Μία αναζήτηση, που εδώ και μία δεκαετία οδηγεί μεγάλο τμήμα της νέας γενιάς σε κοινωνική, οικονομική και εν κατακλείδι σε εθνική εξορία. Μία αναζήτηση που αναδεικνύει τεράστια κενά μίας παιδείας «πειραματικών» προσδιορισμών και πολιτικής ονοματοδοσίας κάθε νέου υπουργού. Αυτός είναι και η βασική αιτία που «Self test» χρειάζεται όλο το εκπαιδευτικό οικοδόμημα προκειμένου να αναδειχθεί η ικανότητά του ή μη, να αντιληφθεί πως η πανδημία απλά ανέδειξε και ενέτεινε τα διαχρονικά προβλήματα της παιδείας.

Στην αρχή των μνημονίων, το ξήλωμα της πρωτοβάθμιας υγείας θεωρήθηκε ως μία λογιστικά παραγωγική επιλογή. Η πανδημία ανέδειξε το τεράστιο λάθος αυτής της θεώρησης. Για τα σχολεία επιλέχθηκε η συγκέντρωση για τους ίδιους λογιστικούς λόγους. Επιλογή, τα αρνητικά αποτέλεσμα της οποίας είναι ορατά. Ειδικά στην Επαρχία. Ανεξάρτητα από το γεγονός΄΄οτι αυτά δεν αναδεικνύονται όπως και όσο θα έπρεπε.

Εχοντας «χάσει» περί τους 500.000 νέους στο εξωτερικό, η πολιτεία οφείλει να ενισχύσει με κάθε κόστος και κάθε μέσο την δημόσια πρωτοβάθμια παιδεία. Την δημόσια παιδεία των μη προνομιούχων. Εκείνων που δεν έχουν χρήματα για internet ή γρήγορα computers. Εκείνων που οι γονείς τους δεν έχουν χρήματα για φροντηστήρια. Εκείνων που από τα χωρία τους οι αποστάσεις δεν τους επιτρέπουν να πάνε φροντιστήριο.

Οι ανισότητες στην παιδεία υπήρχαν εδώ και δεκαετίες. Δυστυχώς θα εξακολουθήσουν να υπάρχουν. Εντάθηκαν όμως στην πανδημία. Κάθε κενό που μεγεθύνεται όμως, δύσκολα κλείνει στο μέλλον. Ειδικά όταν η μέχρι σήμερα θεώρηση βασίζεται σε στρεβλή βάση. Οι επιπτώσεις δε της αρνητικής αυτής αδράνειας, μετακυλύονται πολύ γρήγορα σε όλες τις εκφάνσεις της κοινωνίας και κατ΄επέκταση της οικονομίας.

Η αναβολή των προαγωγικών εξετάσεων αν και ως απόφαση ορθή, δυστυχώς καταδεικνύει αυτό ακριβώς το πρόβλημα. Ίσως η απόφαση αναβολής να είναι η μοναδική πράξη διατήρησης ίσως δεδομένων για τα παιδιά της σχολικής ηλικίας του δημοτικού. Το ίδιο όμως δεν συνέβη για τα παιδιά της Γ Λυκείου. Αδράνεια – υποχρέωση – ίσως που θέτει τις βάσεις για την μελλοντική ένταση του προβλήματος. 

Οι εξελίξεις τρέχουν. Ειδικά στις χώρες που έχουν συλλάβει τα μυνήματα των καιρών. Αυτός είναι και ο λόγος που πολύ σύντομα – αν δεν αλλάξει η θεώρηση αντιμετώπισης των μη προνομιούχων παιδιών – κινδυνεύει μεγάλο τμήμα της νεολαίας μας να βρεθεί σε ένα μην ανταγωνιστικό περιβάλλον. Οι εξελίξεις θα τους έχουν ξεπεράσει. Αυτός είναι και ο λόγος που πρέπει να μιλάμε για «πατριωτική» παιδεία ως βάση της ανάπτυξης