Πώς να μην παρενοχλήσεις σεξουαλικά κάποιον: ένας οδηγός

Είμαι εδώ για να βοηθήσω όλους τους άνδρες (αλλά και γυναίκες) που μοιάζουν αυτές τις μέρες να βρίσκονται στην καλύτερη περίπτωση σε αμηχανία και στην χειρότερη σε σύγχυση για το τί πραγματικά συνιστά σεξουαλική παρενόχληση στην εργασία. “Μπορώ να κοιτάξω μια ωραία κοπέλα ή θα με καταγγείλει;”. “Μπορώ να κλειδώσω στο γραφείο μου μια νεαρή ειδικευόμενη που θα μπορούσε να είναι κόρη μου και να της επιτεθώ με σκοπό το σεξ ή μήπως είναι ανάρμοστο;”. Είμαι βέβαιη ότι oι περισσότεροι από εσάς βρήκατε τις σωστές απαντήσεις κατευθείαν. Και μπράβο. Κάποιοι όμως έχετε απορίες. Κάποιοι πιστεύετε ότι είναι σωστό ναρκοπέδιο εκεί έξω, οπότε αποφάσισα να βοηθήσω. Γιατί ποτέ δεν ξέρεις τί μπορεί να πάει στραβά με τη νεαρή ειδικευόμενη.

Πάμε λοιπόν. Θα διατυπώνω εκ μέρους σας ερωτήματα που έχω ψαρέψει στον δημόσιο λόγο, στα ΜΜΕ, στα Social Media, σε συσκέψεις και σε πηγαδάκια και θα απαντώ μόνη μου.

Απορία πρώτη:
“Μπορώ να κάνω κομπλιμέντο σε μια συνάδελφο;” Ναι! Μπορείτε! Eυχαριστούμε. Είναι πολύ καλοδεχούμενο να πεις, ωραίο φόρεμα, είσαι πολύ κομψή σήμερα, ωραία τα μαλλιά σου.

Απορία δεύτερη:
“Αν είμαι σκηνοθέτης και έχω φωνάξει σε ακρόαση μια υποψήφια ηθοποιό για τον ρόλο μπορώ να αυτοϊκανοποιηθώ μπροστά της;” Οχι! Λυπάμαι. Εχει έρθει εκεί για να βρει δουλειά. Μπορείς να βγεις ραντεβού με ένα σωρό άλλες γυναίκες που είναι ενδεχομένως πιο έτοιμες να τελειώσουν το βράδυ τους με τέτοιου είδους αναψυχή, με την θέλησή τους.

Απορία τρίτη:
“Αν είμαι αφεντικό/διευθυντής/παραγωγός/αθλητικός παράγοντας δεν μπορώ να προσπαθήσω να κάνω σεξ με νεαρά άτομα που οι τύχες τους στη δουλειά εξαρτώνται από εμένα”; Οχι, δεν μπορείς γιατί η σχέση σας είναι εξουσιαστική -και η συζήτηση τελειώνει εκεί. Σε εμπιστεύονται, σε φοβούνται, θα κάνουν πιο εύκολα ό,τι τους ζητήσεις -και το ξέρεις.

Απορία τέταρτη:
“Μα εάν τελικά τις/τους έπεισα να έρθουν στο δωμάτιο/καμαρίνι/γραφείο μου και έκαναν αυτό που ζήτησα μετά από επιμονή μου, δεν ήταν συναίνεση;”. Οχι, δεν ήταν συναίνεση. Τους χειρίστηκες. Τους πίεσες. Ηταν του χεριού σου. Δεν το ζήτησαν, δεν το θέλησαν. Ηταν ψυχικά μπερδεμένοι. Ηταν εγκλωβισμένοι. Δεν είχαν άμυνες.
“Μα δεν τους έβαλα και το πιστόλι στον κρόταφο. Αρα το ήθελαν”. Πάμε πάλι: Συναινετικό σεξ είναι ο αμοιβαίος πόθος, όχι να αποστρέφεις το βλέμμα, να σιχαίνεσαι, και να μισείς τον εαυτό σου που ένας τύπος με τα χρόνια του πατέρα σου ξεγυμνώνεται ξαναμμένος μπροστά σου. Οπότε όχι, δεν είναι συναίνεση η κατάχρηση της εμπιστοσύνης ή του σεβασμού που σου έχουν και δεν είναι οκ να ζητάς ευκαιριακό σεξ από τους υφισταμένους σου, υπαλλήλους σου, σπουδαστές σου, πρωταθλητές. Συγνώμη που στο χαλάω.

Απορία πέμπτη:
“Μα αν δεν θέλουν γιατί δεν παραιτούνται; Η αξιοπρέπεια πάνω από όλα, πάνω από την καριέρα. Σωστά;”. Αυτή η απορία ανήκει συνήθως στους παρατηρητές μιας τέτοιας κατάστασης. Μία εκ του ασφαλούς και εύκολη ερμηνεία από όσους έχτισαν την δική τους καριέρα αγέρωχοι και ανενόχλητοι από ταπεινώσεις της σεξουαλικότητάς τους στα πρώτα τους βήματα. Ερμηνεία ενδεχομένως πασπαλισμένη και από την πεποίθηση ότι δεν θα ήταν δα και μεγάλη απώλεια να πεταχτούν στα σκουπίδια τα επαγγελματικά όνειρα της συνάδελφου τους, αυτά για τα οποία είχε κοπιάσει και σπουδάσει. Γιατί εκείνη έπρεπε να μείνει άνεργη ή να βρει μια χειρότερη δουλειά; Επίσης, θα πρότεινα να ασχοληθούμε καλύτερα με την αναξιοπρέπεια του αρπαχτικού και όχι με του θύματος που δεν χρωστάει σε τίποτα να βασανίζεται καθημερινά με διλήμματα αξιοπρέπειας σε έναν χώρο όπου έχει πάει, θυμίζω, να δουλέψει;

Και μία τελευταία, προσφιλής άποψη: ”Εντάξει μην το κάνουμε και τεράστιο θέμα, καμία δεν πέθανε επειδή στη δουλειά της έπιασαν τον πισινό/το στήθος/αυτοϊκανοποιήθηκαν μπροστά της/την κυνήγησαν ημίγυμνοι γύρω από ένα τραπέζι. Οχι, πράγματι, καμία δεν την σκότωσε αυτό.

Οπως λέει και μία παθούσα στο πολύ καλό και επίκαιρο (ειδικά αν ανοίξουν τα στόματα και για τα ελληνικά media) The Morning Show: “Χειρότερα πράγματα συμβαίνουν στους ανθρώπους όλη μέρα, κάθε μέρα που δεν ξέρουν πώς να τα αντιμετωπίσουν. Τι να πω, ότι ένιωσα παραβιασμένη; Φοβισμένη; Αδύναμη; Οτι αυτό θα ορίζει στο εξής την ζωή μου, το ποια είμαι; Θέλεις να σου πω πώς είναι, κάποιος που σέβεσαι και θαυμάζεις να βρίσκεται ξαφνικά πάνω σου; Να σε χρησιμοποιεί; Να χρησιμοποιεί το σώμα σου; Να μην σε σέβεται; Το να θέλεις έναν “γονιό” και εκείνος να σου δίνει ένα πέος; Και μετά να ζεις με αυτόν τον αιώνιο θόρυβο μέσα στο κεφάλι σου για την υπόλοιπη ζωή σου; Τον θόρυβο που σου λέει “είσαι βρώμικη. Εσύ το προκάλεσες, αυτό ήταν δικό σου λάθος. Επειδή δεν μπόρεσες να βρεις τις λέξεις να πεις “όχι”;.”

Σύμφωνοι, η σεξουαλική παρενόχληση δεν σκοτώνει.

Οι γυναίκες δεν κάνουν όλη αυτή τη φασαρία σήμερα επειδή είδαν τα γεννητικά όργανα κάποιου με το ζόρι 20 χρόνια πριν. Είχαν ξαναδεί. Δεν τραυματίστηκαν από αυτό καθαυτό το γεγονός ούτε είναι θυμωμένες γι αυτό.
Είναι θυμωμένες γιατί αυτές οι πράξεις από τις οποίες υπέφεραν, δεν αφορούν μόνο τις σεξουαλικές ορμές. Eίναι πράξεις εχθρότητας. Οταν βλέπουμε μια γυναίκα ως αντικείμενο του σεξ παύουμε αυτομάτως να την βλέπουμε ως ικανή υπάλληλο. Οταν τη σεξουαλικοποιούμε στον χώρο εργασίας, την υπονομεύουμε και την υποτιμούμε. Οι γυναίκες που δέχονται σεξουαλική παρενόχληση αρχίζουν να θεωρούν τον εαυτό τους λιγότερο ικανό, χάνουν ένα τεράστιο κομμάτι της αυτοπεποίθησής τους, άρα και των ευκαιριών τους.

Πιστεύετε ότι ο δημόσιος εξευτελισμός είναι πολύ αυστηρή τιμωρία για αυτό; Ισως. Ειδικά σε μια μικρή χώρα. Ο στόχος όλης αυτής της ιστορίας, που μόλις ξεκίνησε, δεν είναι η εκδίκηση, η ανθρωποφαγία και οι τηλεδίκες αλλά η αυτοκριτική και η αλλαγή νοοτροπίας. Ξεκινώντας με το να μην συνεχίσεις να καλύπτεις τα αρπακτικά. Ενα hashtag στο twitter δεν φτάνει.

Η Γαλάτεια Λασκαράκη είναι διευθύντρια του Marie Claire