Δημήτρης Δανίκας

Επειδή, τότε που τον βλέπαμε να παίζει στην ελληνική οθόνη, εμείς οι τάχα μου της κουλτούρας, οι αποστάτες της μεσαίας και ανώτερης τάξης, τον χλευάζαμε και σπάγαμε πλάκα μαζί του

Φυσικά αναφέρομαι στον Νίκο Ξανθόπουλο. Εκείνος ήξερε. Εμείς τίποτα. Χαμένοι και βολεμένοι με τις ανέσεις και την θαλπωρή μας. Που να καταλάβουμε και που να ταυτιστούμε μαζί του. Ο Νίκος Ξανθόπουλος λοιπόν δεν ήταν ακριβώς ηθοποιός, ερμηνευτής και υπηρέτης της Υποκριτικής. Μεγάλη η διαφορά ανάμεσα στον «σπουδαγμένο» και τον άλλον που έχει βιώσει στην ψυχή και στο κορμί του όλα αυτά που εμείς της κουλτούρας τα βλέπαμε εντελώς γραφικά

Ο Νίκος Ξανθόπουλος ερμήνευε όλα όσα είχε αισθανθεί, όλα όσα είχε βιώσει, όλα όσα είχε στερηθεί. Ηταν γνήσιος, αυθεντικός. Εμείς οι «κάλπικοι», οι ψυχροί και οι κυνικοί. Το συναίσθημα του ήταν ο οδηγός του. Το συναίσθημα ήταν η πηγή των δακρύων του και των αναστεναγμών του. Το συναίσθημα η πρώτη, η μοναδική «ύλη», με την οποία πορευόταν στη ζωή του

Οι ιστορίες του η Ελλάδα εκείνης της εποχής. Οι ταινίες του η Ψωροκώσταινα που έτρωγε τα παιδιά της. Οι ερμηνείες του, ο πυρήνας του Ελληνα εκείνης της εποχής. Ο, τι έκανε ήταν βγαλμένο από την ψυχή του. Γι αυτό οι ταινίες του αγαπήθηκαν. Γι αυτό οι ταινίες του συνομιλήσουν με τους θεατές. Με όλους εκείνους τους «ανώνυμους» που δεν είχαν στον ήλιο μοίρα. Απόκληροι, βασανισμένοι, αδέκαροι, απροστάτευτοι, στον τόπο τους ξενιτεμένοι

Οι ταινίες του Νίκου Ξανθόπουλου το γνήσιο, το ανεξίτηλο αποτύπωμα μιας κοινωνίας που βίωνε την φτώχεια και ταυτόχρονα άνοιγε ένα παράθυρο στην ελπίδα. Γι αυτό οι ιστορίες του δεν είναι προιόντα ούτε αποκυήματα κάποιας φαντασίας. Είναι ο αξονικός τομογράφος ενός κοινωνικού «σώματος» που όσο και να το «μαστιγώνουν», όσο και να υποφέρει, εκείνο εξακολουθεί να αντιστέκεται, να αγαπάει και να πιστεύει

Με άλλα λόγια, αν τώρα τον είχα μπροστά μου θα του έλεγα «Νίκο οι ταινίες και οι ερμηνείες σου, δεν προσφέρονταν για κριτική ανάλυση και θεωρητική επεξεργασία. Ανάμεσα σε σένα και την κριτική κινηματογράφου μεσολαβεί χάσμα μεγάλο και αγεφύρωτο. Οι ταινίες σου και οι ερμηνείες σου ξεπερνούν όλα τα όρια του έντεχνου και της σκέψης. Μέσα στην αφέλειά τους αποκαλύπτουν την αυθεντικότητά τους. Μέσα στην απλοική ματιά τους αποκαλύπτουν την απίστευτη, την μεγαλειώδη αθωότητά τους»

Και για να τελειώνω. Όλα όσα έχουν διδάξει οι μεγάλοι δάσκαλοι στο Actors Studio του Λι Στράσμπεργκ με μαθητές έναν Μάρλον Μπράντο, έναν Αλ Πατσίνο και ένα σωρό θηριώδεις stars του Χόλιγουντ, όλα μα όλα ήταν ενσωματωμένα στα κύτταρα, τις φλέβες και την ανάσα του Νίκου Ξανθόπουλου. Ας είναι ελαφρύ το χώμα που τον σκεπάζει!