Βασίλης Στεφανακίδης

Ο λόγος για τα κτηματολογικά γραφεία που αντικατέστησαν τα υποθηκοφυλακεία. Εκεί που γίνεται η μεταγραφή των συμβολαίων για τα ακίνητα, χωρίς την οποία δεν ενεργοποιείται η ισχύς του συμβολαίου.

Πριν από έναν χρόνο περίπου βλέπαμε την τριτοκοσμική εικόνα ταλαίπωρων πολιτών να στήνονται σε αυτοσχέδιες ουρές, από τα μεσάνυχτα της προηγούμενης μέρας, έξω από υποθηκοφυλακεία (κυρίως της Αθήνας και του Πειραιά) έτσι ώστε μόλις πιάσουν δουλειά οι υπάλληλοι να προλάβουν εντός του ωραρίου να καταθέσουν την αίτηση και τα πιστοποιητικά προκειμένου να μεταγράψουν το συμβόλαιό τους. Και τότε βέβαια όσοι είχαν τα «κονέ» και τη διάθεση να πληρώσουν γρηγορόσημο μπορούσαν να επισπεύσουν την υπόθεσή τους ή αντί να ξενυχτούν στην οδό Αριστοτέλους να πληρώσουν ένα «μεροκάματο» σε κάποιον «επαγγελματία» της ουράς που διεκπεραίωνε πολλούς φακέλους ταυτόχρονα!

Μπροστά σε αυτή την άθλια εικόνα, η κυβέρνηση ενεργοποίησε μια ηλεκτρονική πλατφόρμα, στην οποία μπορούσαν οι συμβολαιογράφοι να αναρτούν τις αιτήσεις των συναλλασσομένων τους μαζί με τα απαραίτητα συνοδευτικά έγγραφα.

Οι ουρές σταμάτησαν και πλέον το μπαλάκι της διεκπεραίωσης, δηλαδή του ελέγχου των συμβολαίων και η ταυτότητα πληρωμής των εξόδων που έπρεπε να καταβληθεί για την έκδοση πιστοποιητικού μεταγραφής, έπεσε στους ώμους των υπαλλήλων, που όμως δεν έρχονταν σε επαφή με τον συναλλασσόμενο και δεν είχαν καμία πιθανότητα για κάποιο εξτραδάκι γρηγορόσημο.

Τι έκαναν πλέον στα περισσότερα κτηματολογικά γραφεία; «Σάπιζαν» κοινώς την υπόθεση και οι αναμονές ολοκλήρωσης της μεταγραφής έφταναν τους μήνες, με αποτέλεσμα κάποιοι πολίτες που είχαν υπογράψει συμβόλαιο αγοράς ακινήτου και περίμεναν αυτό το πιστοποιητικό μεταγραφής έχαναν την προθεσμία για την εκταμίευση του δανείου τους (χωρίς αυτό η τράπεζα δεν προχωρά) και υποχρεώνονταν να πληρώνουν τις ρήτρες που προέβλεπε το συμβόλαιο υπέρ του πωλητή για τις καθυστερήσεις!

Παράλληλα, όμως, καθυστερούσε και η είσπραξη τεράστιων ποσών από τα δικαιώματα μεταγραφής που κατά τον νόμο πληρώνουν οι πολίτες. Μόλις διαπιστώθηκε κι αυτή η παρασπονδία, το υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής έφτιαξε άλλη μια πλατφόρμα που την ονόμασε Ψηφιακό Φάκελο και τα κτηματολογικά γραφεία είναι πλέον υποχρεωμένα να ελέγχουν και να διεκπεραιώνουν την αίτηση σε μία-δύο ημέρες.

Πλην όμως, αυτός ο Ψηφιακός Φάκελος αφορά μόνο τις αγοραπωλησίες των ιδιωτών και όχι άλλες δικαιοπραξίες εργολαβικών εταιρειών, εταιρειών γενικώς, αλλά κυρίως τις διορθώσεις παλαιών συμβολαίων ή τροποποιήσεις που απαιτούνται πλέον σχεδόν για όλα τα ακίνητα προκειμένου να μεταβιβαστούν.

Δώρον άδωρον λοιπόν και ο Ψηφιακός Φάκελος, αφού για να φτάσει κανείς στη σύναψη συμβολαίου πρέπει να προηγηθούν οι τροποποιήσεις και οι διορθώσεις των παλαιών συμβολαίων, οι οποίες πρέπει να μεταγραφούν, και μόνο με το πιστοποιητικό μεταγραφής δίνεται πράσινο φως για μεταβιβαστικό συμβόλαιο!

Ε, πάνω σε αυτή την αδυναμία του συστήματος βρήκαν πεδίο δράσης για γρηγορόσημα κάποιοι υπάλληλοι κτηματολογικών γραφείων που είδαμε μέσα στην εβδομάδα να πιάνονται στα πράσα.

Καμία έκπληξη, λοιπόν. Οταν το σύστημα έχει «τρύπες», είναι μαθηματικά βέβαιο πως θα τις εκμεταλλευτούν κάποιοι επίορκοι, όπως γίνεται σε όλες τις δημόσιες υπηρεσίες που κάνουν συναλλαγές με το κοινό.

Και η έρευνα, μετά από καταγγελίες της Υπηρεσίας Εσωτερικών Υποθέσεων, έγινε μόνο σε συγκεκριμένα κτηματολογικά γραφεία (πρώην υποθηκοφυλακεία). Φρονώ όμως ότι ουκ ολίγα ανάλογα φαινόμενα θα υπάρχουν ανά την Ελλάδα, για να επιβεβαιώνουν τη διαχρονική ρήση πως... αν η μηχανή δεν λαδωθεί σωστά, δεν δουλεύουν καλά τα γρανάζια και τρίζουν!

Πέραν των κοινών απατεώνων, όμως, οφείλουμε να πούμε πως υπάρχει και μια αντικειμενική ευθύνη του κράτους γι’ αυτή τη νέα - ψηφιακή πλέον- γραφειοκρατία που αναπτύσσεται στα κτηματολογικά γραφεία, στις πρώην εφορίες που έκλεισαν και τις αντικατέστησαν με ψηφιακές υπηρεσίες, και δεν ξέρω πού αλλού.

Οταν στέλνεις τον πολίτη να εξυπηρετηθεί από μια ηλεκτρονική πλατφόρμα ή εφαρμογή, πρέπει να φροντίσεις να υπάρχει ικανό προσωπικό υποδοχής των αιτημάτων και διεκπεραίωσής τους. Διαφορετικά, αντί για συσσώρευση φακέλων σε φυσική μορφή, γίνεται συσσώρευση ηλεκτρονικών αρχείων και το τελικό αποτέλεσμα είναι το ίδιο. Η μη εξυπηρέτηση των πολιτών και η αναβίωση του γρηγορόσημου για προτεραιοποίηση κάποιων αρχείων!