Πάνος Λουκάκος

Ο ΣΥΡΙΖΑ ξεκίνησε με 47 βουλευτές τον Ιούνιο του 2023 και ήδη βρίσκεται κάτω από το όριο των 30, με τις αποχωρήσεις να συνεχίζονται. Στις συνθήκες αυτές και με τις δημοσκοπήσεις να τον εμφανίζουν να κινείται σε ποσοστά περί το 6%, εκλέγει τώρα νέο αρχηγό. Η επιλογή είναι ανάμεσα στον Παύλο Πολάκη και τον Σωκράτη Φάμελλο. Τι μπορεί, όμως, να αλλάξει με έναν νέο αρχηγό, όποιος και αν είναι αυτός;

Η απάντηση νομίζω ότι είναι πως όποιος και αν εκλεγεί δεν θα αλλάξει τίποτε για τον ρευστοποιούμενο ΣΥΡΙΖΑ. Διότι, πολύ φανερά, δείχνει να έχει κλείσει ο ιστορικός και πολιτικός κύκλος αυτού του κόμματος. Ο ΣΥΡΙΖΑ αναδύθηκε στο πολιτικό σκηνικό, από χαμηλά μονοψήφια ποσοστά έως και τις εκλογές του 2009 σε κόμμα αξιωματικής αντιπολίτευσης και κόμμα εξουσίας μετά τις εκλογές του 2012. Και το 2015 κέρδισε τις εκλογές, σχηματίζοντας την πρωτοφανώς και παγκοσμίως αξιοπερίεργη αριστεροακροδεξιά κυβέρνηση με τους ΑΝ.ΕΛ.

Ανώμαλη προσγείωση

Εγιναν όλα αυτά τα περίεργα εν μέσω μιας πρωτοφανούς οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής κρίσης, εν μέσω των μνημονίων και του διεθνούς ελέγχου, που αποσταθεροποίησαν τους πάντες και τα πάντα στη χώρα μας. Και έγιναν διότι ο ΣΥΡΙΖΑ, με έναν χαρισματικό αλλά ακραία δημαγωγό ηγέτη και αξιοποιώντας όλα τα σύνεργα μιας ακραία ανεύθυνης λαϊκιστικής πολιτικής, έπεισε όσους ήθελαν να πειστούν ότι θα καταργήσει τα μνημόνια με έναν νόμο και έναν άρθρο, ότι θα κάνει πίσω η «μαντάμ Μέρκελ», ότι θα βαράει τα νταούλια και οι δανειστές θα χορεύουν.

Φυσικά η προσγείωση υπήρξε ανώμαλη. Κόστισε ένα ακόμη μνημόνιο, που πιθανώς δεν χρειαζόταν, και αρκετές δεκάδες δισεκατομμύρια στην ελληνική οικονομία. Και ο ΣΥΡΙΖΑ, ο ηγέτης του και όσοι τους πίστεψαν προσέκρουσαν με φόρα στον τοίχο της σκληρής πραγματικότητας. Εκτοτε η κοινωνία ξαναβρήκε τις ισορροπίες της, ο ΣΥΡΙΖΑ, παραζαλισμένος ακόμη από αυτή την πρόσκρουση, εξακολουθεί να αναζητά νέους δρόμους που δεν μπορεί να βρει. Ισως διότι τέτοιοι δρόμοι, σαν αυτούς που γνωρίζει να περπατάει, δεν υπάρχουν πλέον. Ισως διότι δεν έχει την ικανότητα να αναλύσει και να επεξεργαστεί τις αλλαγές που συντελέστηκαν μετά το 2019. Ισως διότι δεν μπορεί ακόμη να συνειδοποιήσει ότι η άνοδός του οφειλόταν αποκλειστικά σε μια κακή συγκυρία και όταν η συγκυρία αυτή έπαψε να υπάρχει, έπαψε και ο λόγος ύπαρξης του κόμματος που αδίστακτα την εκμεταλλεύτηκε προς όφελός του και εναντίον αυτού που ονομάζουμε εθνικό συμφέρον.

Και τώρα λοιπόν ιδού το νέο έργο του ΣΥΡΙΖΑ, καθώς συνεχίζεται η ρευστοποίηση με ταχείς ρυθμούς: Πολάκης ή Φάμελλος; Φάμελλος ή Πολάκης; Από τη μία ο γνωστός κ. Πολάκης που φώναζε στην Κεντρική Επιτροπή του ΣΥΡΙΖΑ τον Οκτώβριο του 2018 ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα κερδίσει τις επόμενες εκλογές μόνο αν κάποιοι οδηγηθούν στις φυλακές. Είναι ο κ. Πολάκης που αναρτούσε στο Διαδίκτυο προγραφές εναντίον δημοσιογράφων και δικαστών με τις φωτογραφίες και τα ονόματά τους. Που ζητούσε εκατοντάδες εθελούσιες εξόδους δικαστών και διορισμούς νέων ειδικής εκπαίδευσης και επιλογής. Που δεν ψήφισε τον νόμο για τα ομόφυλα ζευγάρια και χάιδευε το κίνημα των αντιεμβολιαστών. Είναι ο κ. Πολάκης εις βάρος του οποίου υπάρχουν δεκάδες δικαστικές εκκρεμότητες, αστικές και ποινικές.

Απέναντί του βρίσκεται ο κ. Φάμελλος. Πολιτικός ήπιων και χαμηλών τόνων, σε αντίθεση με τον θορυβώδη ανθυποψήφιό του. Ως πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ, άφησε καλές εντυπώσεις στη Βουλή για το ήθος, την ποιότητα και τη συγκρότηση του λόγου του. Και ως υπουργός του ΣΥΡΙΖΑ άφησε εξίσου καλές εντυπώσεις από τα υπουργεία που πέρασε.

Ερώτημα λοιπόν: πώς θα ψηφίσουν για το νέο άρχηγό τους όσοι ψηφοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ έχουν απομείνει; Στο ντιμπέιτ μεταξύ των υποψήφιων αρχηγών ο κ. Πολάκης δεν άφησε αμφιβολίες για την οπτική του γωνία όσον αφορά το μέλλον του ΣΥΡΙΖΑ: «Ο μόνος τρόπος για να ξανακυβερνήσει ο ΣΥΡΙΖΑ είναι να εκφράσει ένα ριζοσπαστικό μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα σε καθαρή σύγκρουση με τη διαπλοκή για να ξαναφέρει πίσω το 1 εκατομμύριο ψηφοφόρους που του γύρισαν την πλάτη το 2023». Και ο κ. Φάμελλος απάντησε: «Κατ’ αρχήν για να μεγαλώσει ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να γίνει ένα σοβαρό και συγκροτημένο κόμμα που να έχει αξιοπιστία… Να αποτελέσει ο ΣΥΡΙΖΑ και πυλώνα προοδευτικών συνεργασιών, γιατί οι λύσεις είναι οι συνεργασίες».

Φανερό είναι ότι ο κ. Πολάκης οραματίζεται έναν ΣΥΡΙΖΑ κόμμα εξουσίας, που θα κερδίζει εκλογές και θα γίνει πάλι κυβέρνηση ως Δεύτερη Φορά Αριστερά, όπως αυτός την αντιλαμβάνεται. Και φανερότερο είναι ότι, πολύ πιο προσγειωμένος, ο κ. Φάμελλος δεν βλέπει παρόμοια όνειρα θερινής νυκτός, αλλά προσδιορίζει τον πολιτικό ρόλο του ΣΥΡΙΖΑ μόνο μέσα από συνεργασίες με άλλα κόμματα του αριστερού χώρου.

Η διανομή της πίτας

Το κακό, όμως, για τον ΣΥΡΙΖΑ και τους υποψήφιους αρχηγούς του είναι ότι όλα αυτά κινούνται στη σφαίρα ενός φαντασιακού κόσμου, στον οποίο βρίσκονται και οι δύο, πιθανώς μη αντιλαμβανόμενοι την πραγματικότητα. Διότι ο κ. Πολάκης ονειρεύεται μια νέα πορεία τύπου 2010-2019 με τον εαυτό του σε ρόλο Αλέξη Τσίπρα. Αλλά ούτε νέα μνημονιακά χρόνια επίκεινται ούτε ο ίδιος διαθέτει το επικοινωνιακό χάρισμα του κ. Τσίπρα. Οσο για τον κ. Φάμελλο, αλήθεια δεν αντιλαμβάνεται ότι ουδείς έχει συμφέρον να συνεργαστεί με τον ρευστοποιούμενο και αυτογελοιοποιούμενο ΣΥΡΙΖΑ, καθώς το μόνο που μπορεί να ενδιαφέρει όμορα κόμματα είναι να διαμοιραστούν όχι ακριβώς τα ιμάτια, αλλά μάλλον τα ράκη του;

Με αρχηγό του ΣΥΡΙΖΑ τον κ. Πολάκη θα ανοίγουν σαμπάνιες στο ΠΑΣΟΚ και τη Νέα Αριστερά, καθώς θα απορροφήσουν από τον ΣΥΡΙΖΑ ό,τι σοβαρό του έχει απομείνει. Αντίθετα, αντισυστημικά κόμματα τύπου Κωνσταντοπούλου, Βελόπουλου, Λατινοπούλου και λοιπών ομοίων δεν θα θα λάβουν μερίδιο της πίτας, καθώς για τη συγκεκριμμένη κατηγορία ψηφοφόρων μια χαρά ταιριάζει ο κ. Πολάκης. Με αρχηγό τον κ. Φάμελλο, θα περιοριστούν κάπως οι διαρροές του σοβαρότερου κοινού που έχει απομείνει στον ΣΥΡΙΖΑ προς το ΠΑΣΟΚ και τη Νέα Αριστερά, αλλά θα αυξηθεί ο αριθμός των ψηφοφόρων που θα μεταναστεύσουν προς τα αντισυστημικά κόμματα της Αριστεράς και της Ακροδεξιάς. Ο,τι όμως και αν γίνει, ένα είναι βέβαιο: τα διαβολοσκορπίσματα δεν μπορεί να γίνουν ξανά ανεμομαζώματα. Είτε με Πολάκη, είτε με Φάμελλο, είτε ακόμη και με τον ευφυώς και επιμελώς κρυπτόμενο Τσίπρα.