Θεόδωρος Κατσανέβας

Λίγα είναι γνωστά για τα συμβαίνοντα εκεί, αλλά κατά περίεργη συγκυρία είμαι από τους λίγους αν όχι ο μόνος Έλληνας  που έχω επισκεφτεί πολύ πρόσφατα και διαμείνει επί δεκαήμερο στην πόλη Μεκέλε, την πρωτεύουσα του Τιγκράυ ( Tigray), που αυτές τις μέρες βρίσκεται στο στόχαστρο μιας άγριας επίθεσης  από τις συνεργαζόμενες δυνάμεις του  μη εκλεγμένου πρωθυπουργού Άμπυ και του δικτάτορα της γειτονικής Ερυθραίας Ισαία Αφεούρκι ( Isaias Afeworki). Ας δούμε όμως πως έχουν τα πράγματα με τη δική μου ματιά.

Το φαινόμενο Άμπυ Άχμετ

Ο Άμπυ Άχμετ αναρριχήθηκε μόλις πριν από δύο χρόνια μέσα από κομματικές διαδικασίες στην πρωθυπουργία της πολυφυλετικής Αιθιοπίας των 110 εκ. κατοίκων, η συντριπτική πλειοψηφία των οποίων είναι Χριστιανοί ορθόδοξοι. Στην αρχή της θητείας του το 2018, εμφάνισε ένα δημοκρατικό προσωπείο απελευθερώνοντας πολιτικούς κρατούμενους και συνάπτοντας ειρήνη με τον δικτάτορα Ισαία Αφεούρκι που κυβερνά τη γειτονική Ερυθραία με αίμα, μαστίγιο και απέραντη φτωχοποίηση επί 27 χρόνια (1993-2020). Για τη σύναψη ειρήνης με την Ερυθραία αλλά και για τον αμφιλεγόμενο εκδημοκρατισμό της Αιθιοπίας, δόθηκε στον Άμπυ το βραβείο Νόμπελ ειρήνης το 2019. Λίγο αργότερα, ο ίδιος έδειξε το πραγματικό του πρόσωπο. Εξαπέλυσε πογκρόμ διώξεων κατά στελεχών του κυρίαρχου κυβερνώντος κόμματος «Λαϊκό Μέτωπο για την Απελευθέρωση της Αιθιοπίας» ( EPLF) που προήλθε από το «Λαϊκό Μέτωπο για την Απελευθέρωση του Τιγκράυ» ( TPLF), του οποίου ήταν και ο ίδιος στέλεχος. Παράλληλα, συγκρούστηκε με τη μεγάλη εθνότητα των Ορόμο (35% του συνολικού πληθυσμού της Αιθιοπίας) στα νοτιοανατολικά της χώρας αλλά προσεταιρίστηκε μέρος της εθνότητας της επίσης μεγάλης εθνότητας των Αμχάρα ( 28% του πληθυσμού) που κατοικεί στο κέντρο της χώρας. Μέρος των ελίτ των Αχμάρα ήταν οι κύριοι σύμμαχοι του αιμοσταγούς δικτάτορα Μεγκίστου Χάιλε ( Mengistu Haile), ο οποίος ανέτρεψε τον αυτοκράτορα Χαϊλέ Σελασιέ ( Haile Selasie) το 1974 και κυβέρνησε με σκληρό κουμμουνιστικό προσωπείο «αφρικανικού τύπου» επί 14 χρόνια ( 1974-1991), με πογκρόμ μαζικών δολοφονιών περίπου δύο εκ. πολιτών που έμεινε γνωστό ως «κόκκινος τρόμος»

Ο Άμπυ ανέστειλε τις εκλογές που ήταν προγραμματισμένες να γίνουν τον Αύγουστο του τρέχοντος έτους επικαλούμενος την πανδημία και κατήγγειλε ως «εγκληματίες» τους ηγέτες του TPLF της μικρής αλλά δυναμικής εθνότητας του Τιγκράυ (6% του πληθυσμού), γιατί διενήργησαν εκλογές στην περιφέρειά τους. Με πρόσχημα ότι οι Τιγκραϊανοί επιχείρησαν να κατάσχουν όπλα από στρατιωτική βάση, επιτέθηκε στο Τιγκράυ, βομβάρδισε με αεροπλάνα το Πανεπιστήμιο, τον κεντρικό σταθμό ηλεκτροδότησης, εργοστάσια και διάφορες υποδομές της περιοχής, ενώ απείλησε ότι θα βομβαρδίσει την πρωτεύουσα Μεκέλε αν δεν παραδοθούν οι ηγέτες του. Απαγόρευσε σε ξένους παρατηρητές και δημοσιογράφους να βρίσκονται στην περιοχή για μην υπάρχουν πληροφορίες για τον πραγματικό αριθμό των θυμάτων που δεν μπορεί παρά να είναι πολύ μεγάλος. Γεγονός είναι ότι, περισσότεροι από 40.000 πρόσφυγες από το Τιγκράυ διέφυγαν στο γειτονικό Σουδάν για να γλυτώσουν από τη βαρβαρότητα των επιτιθέμενων. Ανεπιβεβαίωτητες πληροφορίες κάνουν λόγο για καταστροφές χωριών και μαζικές δολοφονίες πολιτών από στρατιωτικούς και παραστρατιωτικούς του Άμπι και του Ισαία στο Τιγκράυ. Τις ίδιες ώρες, αιματηρές συγκρούσεις μαίνονται στην περιοχή των Ορόμο, στην άλλη πλευρά της χώρας.

Ο Μέλες Ζεναόυι

Η ατυχία για την Αιθιοπία είναι ότι, το 2012 έφυγε ξαφνικά από τη ζωή σε ηλικία 57 ετών ο Μέλες Ζεναόυι( Meles Zenawi), ο Τιγκραϊανός φωτισμένος ηγέτης του Λαϊκού Μετώπου για την Απελευθέρωση του Τιγκράυ ( TPLF) που μετεξελίχθηκε στο κυβερνών κόμμα (EPLF). Ο Μέλες που ανέτρεψε με ανταρτοπόλεμο τον δικτάτορα Μεγκίστου το 1991, κυβέρνησε τη χώρα για 25 χρόνια (1991-2012) με στιβαρότητα, και αποτελεσματικότητα. Επέβαλλε την ειρηνική συνύπαρξη μεταξύ των διάφορων εθνοτήτων, έχτισε πολλά Πανεπιστήμια, δημιούργησε υποδομές με κορυφαίο το μεγάλο φράγμα του Νείλου που ολοκληρώθηκε πρόσφατα και οδήγησε τη χώρα σε πρωτοφανή ανάπτυξη της τάξης 12-13% ετησίως, καθιστώντας την ως τη μεγαλύτερη οικονομία της Αφρικής. Μετά τον θάνατό του το 2012, ακολούθησε μια δύσκολη μεταβατική περίοδος υπό τον επίσης Τιγκραϊανό αλλά αδύναμο πρωθυπουργό Χαϊλεραμάριαμ Ντεσαλέ ( Hailemarian Desalem) και το 2018 στην εξουσία αναρριχήθηκε ο Άμπυ Άχμετ, ο οποίος δημιούργησε το δικό του «κόμμα ευημερίας». Μέσα σε μόλις δύο χρόνια διακυβέρνησης, ο «Νομπελίστας» Άμπυ, οδήγησε τη χώρα στο χάος, στον εμφύλιο σπαραγμό και στην καταστροφή.

Τι μέλει γενέσθαι ;

Οι πιθανότητες να επικρατήσει ο Άμπυ στο Τιγκράυ και σε ολόκληρη την Αιθιοπία είναι πιθανές αλλά αμφιλεγόμενες. Δύσκολα θα επικρατήσει πάνω στους Τιγκραϊανούς αλλά και στους Ορόμο, με τους οποίους επίσης έχει ανοιχτό μέτωπο. Οι Τιγκραϊανοί είναι ενωμένοι και συσπειρωμένοι υπό την ηγεσία του σημερινού ηγέτη τους Ντεμπρέτσιον Γκεμπρεμαίκελ ( Debretsion Gebremichae) και οι σκληροτράχηλοι μαχητές τους έχουν δοκιμαστεί νικηφόρα σε συγκρούσεις καια ανταρτοπολέμους με ξένους και εσωτερικούς αντιπάλους. Ο Άμπυ δήλωσε ότι σε τρεις μέρες θα ξεκαθαρίσει την κατάσταση αλλά έχουν περάσει πάνω από τρεις εβδομάδες και οι μάχες συνεχίζονται με πολλά θύματα και από τις δύο πλευρές. Η ανίερη συμμαχία του με τον δικτάτορα Ισαία της Ερυθραίας αλλά και τους Μουσουλμάνους Σομαλούς που έσπευσαν σε βοήθειά του από το νότο, δύσκολα θα μακροημερεύσει. Όσο ποιο γρήγορα η διεθνής κοινότητα αναλάβει δράση, τόσο το καλύτερο για τη μεγάλη αυτή χώρα με βαθιά διαδρομή στα βάθη της ιστορίας αλλά και την ευρύτερη περιοχή. Και όσο για το βραβείο Νόμπελ ειρήνης που δόθηκε στον Άμπυ Άχμετ, αναρωτιέται κανείς μήπως είναι προτιμότερο να μετονομαστεί σε βραβείο πολέμου και καταστροφής.