Άννυ Ποδηματά

Σε αυτό το ποσό θα πρέπει κανείς να προσθέσει τα σημαντικά κονδύλια των μέτρων ανακούφισης που ανακοινώθηκαν από τα κράτη-μέλη στο πλαίσιο των εθνικών σχεδίων δράσης που καταρτίστηκαν και εγκρίθηκαν σε συνέχεια της προσωρινής άρσης των κανόνων για την κρατική βοήθεια και την ενεργοποίηση της «ρήτρας διαφυγής» από το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης (ΣΣΑ). Και βεβαίως, το σημαντικότερο, θα πρέπει να προσθέσει την ενεργοποίηση του λεγόμενου «μπαζούκας» της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, δηλαδή την απόφαση της ΕΚΤ (άρα και των μελών του Εκτελεστικού της Συμβουλίου) να αγοράζει, χωρίς χρονικό ή ποσοτικό περιορισμό, ομόλογα των χωρών της ζώνης ευρώ διασφαλίζοντας έτσι φθηνή ρευστότητα.
Αυτά είναι τα δεδομένα που έχουμε αυτή τη στιγμή στο χέρι και που αν τα αθροίζαμε όλα μαζί θα προσεγγίζαμε το ποσό που κατονόμασε η Κριστίν Λαγκάρντ ως αναγκαίο για την αντιμετώπιση της πρωτοφανούς υγειονομικής και οικονομικής κρίσης, δηλαδή το 1,5 τρισ. ευρώ!
Αυτό σημαίνει ότι η Ευρώπη έκανε αυτό που έπρεπε κι αυτό που αναλογεί σε μια πρωτόγνωρη και μάλιστα συστημική κρίση, που δεν προκλήθηκε από την «αμαρτωλή» διαχείριση των Νοτίων αλλά από έναν αόρατο εχθρό;
Η απάντηση είναι ότι η Ευρώπη δεν έκανε αυτό που θα έπρεπε. Εκανε όμως ένα σημαντικό βήμα προς τα εμπρός, και μάλιστα σχετικά γρήγορα, σε αντίθεση με την αντίδρασή της στην κρίση χρέους της Ευρωζώνης.
Σημαντικό είναι επίσης ότι δεν έκλεισε ερμητικά την πόρτα για να κάνει σε δεύτερο στάδιο αυτό που θα έπρεπε, δηλαδή να δημιουργήσει έναν ad hoc ευρωπαϊκό θεσμό που θα αναλάβει το βάρος της συνδρομής των πληττόμενων οικονομιών της στην πορεία ανάκαμψης. Στην ανακοίνωση του Eurogroup γίνεται αναφορά στη διερεύνηση της δυνατότητας δημιουργίας ενός Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης (recovery fund), μόνο που η απόφαση δεν ελήφθη από τους υπουργούς Οικονομικών αλλά παραπέμφθηκε στο Συμβούλιο Αρχηγών.
Θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά; Η απάντηση είναι πως όχι. Γιατί αυτό το Ταμείο θα πρέπει κάπως να προικοδοτηθεί, και μάλιστα με «καινοτόμα χρηματοδοτικά εργαλεία», όπως ρητά αναφέρεται στην ανακοίνωση του Eurogroup, καμουφλάροντας έτσι την «τοξική», για πολλές χώρες του Βορρά, αναφορά στον όρο «ευρωομόλογο» και σε οποιασδήποτε άλλης μορφής αμοιβαιοποίηση του χρέους.
Οπως εξίσου τοξική είναι για τις χώρες του Νότου, που είχαν κυρίως πληγεί από την κρίση του ευρώ, οποιαδήποτε αναφορά σε μνημόνια και προγράμματα που θέτουν δημοσιονομικές προϋποθέσεις για τη χρηματοδότησή τους. Η απόφαση του προχθεσινού Eurogroup επιμελώς αποφεύγει να κάνει αναφορά και σε ευρωομόλογα και σε μνημόνια - κι αυτό οπωσδήποτε είναι ένας συμβιβασμός.
Αλλά είναι ένας συμβιβασμός ασφαλώς καλύτερος από το «τίποτα» που αφήνει την πόρτα ανοικτή για ακόμα πιο φιλόδοξες αποφάσεις στο μέλλον.
Για να φτάσουμε όμως εκεί, η βασικότερη προϋπόθεση είναι να σταματήσουμε οι μεν να δείχνουμε με το δάχτυλο -ή και να καταγγέλλουμε -τους δε και να προσπαθήσουμε από κοινού να καταπολεμήσουμε τον αντιευρωπαϊσμό και την άνοδο της Ακροδεξιάς και στις χώρες του Βορρά και στις χώρες του Νότου. Ο συμβιβασμός μερικές φορές δεν είναι απλώς αναπόφευκτος. Είναι αναγκαίος και εποικοδομητικός.