Η Τουρκία σε απομόνωση, η Ευρώπη σε αφύπνιση...

Εχοντας ξεπεράσει προ πολλού τα όρια, με αιχμή του δόρατος την ανοιχτή παρέμβαση για τη στήριξη της τουρκόφιλης κυβέρνησης Σάρατζ στη Λιβύη, την επαναλαμβανόμενη ρητορική περί υπεράσπισης της «Γαλάζιας Πατρίδας», αλλά και τους διαρκείς εκβιασμούς με αποκορύφωμα το Προσφυγικό, το ύστερο καθεστώς Ερντογάν έχει πείσει την Ευρώπη ότι συνιστά απειλή όχι πλέον μόνον έναντι της Ελλάδας και της Κύπρου, αλλά έναντι των δικών της στρατηγικών συμφερόντων στην περιοχή.

Είναι η γενικότερη πολιτική κατεύθυνση της Τουρκίας, η απομάκρυνση από τη Δύση, ο ανοιχτός αναθεωρητισμός και η «στρατικοποίηση» της εξωτερικής της πολιτικής που θορυβούν και αφυπνίζουν όχι μόνον τον ευρωπαϊκό Νότο, αλλά και την Ευρώπη ως σύνολο.

«Πρέπει να ακούσουμε με προσοχή αυτά που λέει η Τουρκία, να τα πάρουμε πολύ στα σοβαρά και να είμαστε έτοιμοι να δράσουμε με κάθε τρόπο. Αν οι πρόγονοί μας είχαν πάρει στα σοβαρά τους λόγους του Φίρερ από το 1933 ως το 1936, θα μπορούσαν να έχουν εμποδίσει αυτό το τέρας να εξασφαλίσει τα μέσα για να κάνει ό,τι έκανε», είχε δηλώσει πρόσφατα ο Ζακ Αταλί, εξέχουσα μορφή της γαλλικής διανόησης και πολιτικής και δεξί χέρι του πρώην προέδρου Φρανσουά Μιτεράν. Με δυο λόγια, δεν είμαστε πλέον μόνο εμείς που μιλάμε για «τουρκικό αναθεωρητισμό», έχοντας κατά νου τις τουρκικές αιτιάσεις στο Αιγαίο. Αρκετοί Ευρωπαίοι αναλυτές και διπλωμάτες συγκαταλέγουν πλέον ανοιχτά την Τουρκία στις αναθεωρητικές δυνάμεις, μαζί με τη Ρωσία και την Κίνα, που αισθάνονται ότι η νέα παγκόσμια ισορροπία (αλλά και η αμερικανική πολιτική) τους ευνοεί στις επιδιώξεις τους για αναθεώρηση του status quo και της παγκόσμιας τάξης που διαμορφώθηκε το 1945 και το 1991.

Αυτό είναι πλέον το θέμα σε αντίθεση με το παρελθόν, και γι’ αυτό οι τουρκικές αιτιάσεις περί «μεροληπτικής στάσης» της Ευρώπης στη διένεξη με Ελλάδα και Κύπρο πέφτουν εντελώς στο κενό.

Είναι προφανές ότι η Διακήρυξη των 7 χωρών του ευρωπαϊκού Νότου αντικατοπτρίζει τις ανησυχίες των «27» της Ε.Ε. Και είναι επίσης προφανές, έστω κι αν η Τουρκία δεν μπορεί ή δεν θέλει να το αντιληφθεί ακόμη, ότι Γαλλία και Γερμανία βρίσκονται σε πλήρη συνεννόηση έχοντας κατανείμει διαφορετικούς ρόλους μεταξύ τους: ο Μακρόν εκπροσωπεί το «μαστίγιο» και η Μέρκελ το «καρότο», αλλά αυτά αφορούν τον τρόπο με τον οποίο η Τουρκία θα συμμορφωθεί και όχι το αν οφείλει να συμμορφωθεί. Και αυτό θα γίνει πλήρως αντιληπτό στο Ευρωπαϊ- κό Συμβούλιο της 24ης-25ης Σεπτεμβρίου, όταν έρθει η ώρα των αποφάσεων για τη λίστα των κυρώσεων.

Δεν είναι όμως μόνο αυτό. Η Διακήρυξη των «7» έχει βαρύνουσα σημασία και γιατί σηματοδοτεί την απόφαση της Ε.Ε. να αναβαθμίσει την παρουσία της στην περιοχή της Μεσογείου και να ενισχύσει τις πρωτοβουλίες συνεννόησης και συνεργασίας με τις μεσογειακές χώρες της Αφρικής. Είναι και αυτό δηλωτικό μιας αλλαγής προσανατολισμού σε ό,τι αφορά το Προσφυγικό/Μεταναστευτικό που έχει στο βάθος του ορίζοντα το by pass και τη σταδιακή απεξάρτηση από τους εκβιασμούς της Αγκυρας. Συμβάλλοντας ενεργά στη σταθεροποίηση της γειτονιάς της και έχοντας να προσφέρει στις χώρες της περιοχής σημαντικές ευκαιρίες ανάπτυξης, η Ε.Ε. εξασφαλίζει όχι μόνο έναν καλύτερο έλεγχο και περιορισμό των προσφυγικών ροών, αλλά και στρατηγικές συμμαχίες στο πλαίσιο της μετάβασης στην πράσινη οικονομία.

Εστω κι αν ο δρόμος είναι μακρύς, η κατεύθυνση είναι σωστή και αποτελεί ένα ακόμα δείγμα της ανανεωμένης αποφασιστικότητας των Ευρωπαίων και κυρίως του γαλλογερμανικού άξονα να υπερασπιστούν τα στρατηγικά συμφέροντα της Ευρώπης και να αναβαθμίσουν το ευρωπαϊκό σχέδιο.

Η Τουρκία έχει ακόμη λίγο χρόνο να σκεφτεί και να αποφασίσει αν επιθυμεί να είναι εταίρος αυτής της Ευρώπης ή αντίπαλος.