Στο ΣτΕ θα κριθεί ο ΕΝΦΙΑ του 2016

Σε 45 μέρες κρίνεται από το Συμβούλιο της Επικρατείας εάν είναι αντισυνταγματική και μη νόμιμη η οριζόντια από 21 Μαΐου 2015 αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων, η οποία έγινε με απόφαση του αναπληρωτή υπουργού Οικονομικών Τρύφωνα Αλεξιάδη και επιβαρύνει αισθητά, πλέον των άλλων, τον ΕΝΦΙΑ του 2016, αφού ο υπολογισμός του θα γίνει επί πλασματικής αξίας των ακινήτων.

Όπως υποστηρίζουν δικαστές και δικηγόροι, επικαλούμενοι και παλαιότερες αποφάσεις του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου (Ολομέλειας και Τμήματος), που αφορούσαν την μη αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών, η νέα υπουργική απόφαση θα κριθεί ως αντισυνταγματική και παράνομη από τους συμβούλους Επικρατείας.

Με την από 18 Ιανουαρίου 2016 απόφαση του αναπληρωτή υπουργού Οικονομικών, αναπροσαρμόσθηκαν αναδρομικά από 21.5.2015 «οι τιμές του συστήματος αντικειμενικού προσδιορισμού της αξίας των με οποιαδήποτε αιτία μεταβιβαζομένων ακινήτων που βρίσκονται σε περιοχές εντός σχεδίου όλης της χώρας».

Ειδικότερα, αναπροσαρμόστηκαν οι αντικειμενικές αξίες των ακινήτων κατά οριζόντιο και γενικό τρόπο για όλες τις περιοχές της χώρας. Δηλαδή δεν αναπροσαρμόστηκαν εξατομικευμένα έτσι ώστε κάθε ζώνη-περιοχή να έχει τη δική της τιμή, αλλά συνολικά ή αναπροσαρμόστηκαν ή μειώθηκαν ή διατηρήθηκαν στα ίδια παλαιά επίπεδα.

Κατά τον ίδιο τρόπο προσαρμόστηκαν και οι συντελεστές εμπορικότητας, οι οποίοι καθορίζουν την αυξομείωση των αντικειμενικών αξιών κάθε ακινήτου πολλαπλασιαζόμενοι επί την προκαθορισμένη τιμή ζώνης.

Η κυβέρνηση δεν ακολούθησε την έως τώρα τακτική, σύμφωνα με την οποία οι τιμές κάθε ζώνης καθορίζονταν μετά από συνεκτίμηση των συναλλαγών που έγιναν στα ακίνητα κάθε ζώνης, αλλά επέλεξε να αναπροσαρμόσει τις τιμές ζώνης κατά οριζόντιο τρόπο, αγνοώντας τις κρατούσες τοπικές συνθήκες κάθε περιοχής.

Στο Συμβούλιο της Επικρατείας έχουν συνολικά έως τώρα κατατεθεί 13 προσφυγές από 214 ιδιοκτήτες ακινήτων (διαμερισμάτων, μονοκατοικιών, καταστημάτων και οικοπέδων) από διάφορες περιοχές της χώρας, όπως είναι η Αθήνα, ο Πειραιάς, η Φιλοθέη, το Ψυχικό, το Νέο Ψυχικό, η Εκάλη, ο Νέος Βουτζάς, το Χαλάνδρι, ο Χολαργός, η Πεντέλη, η Νέα Σμύρνη, η Καισαριανή, η Κρωπία, η Πυλαία Θεσσαλονίκης, ο Παρνασσός, οι Δελφοί, η Ακράτα Αχαΐας και η Ύδρα. Μεταξύ αυτών που έχουν προσφύγει στο Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο είναι και η Ένωση Ιδιοκτητών Ψυχικού, καθώς και μία ιδιοκτήτρια διαμερισμάτων στη Φιλοθέη και το Ψυχικό, η οποία διαμένει μόνιμα στη Γένοβα της Ιταλίας.

Οι ιδιοκτήτες των ακινήτων υπογραμμίζουν ότι η αναπροσαρμογή ανατρέχει στην 21η Μαΐου 2015 και η φορολογητέα αξία των ακινήτων βάσει της οποίας θα υπολογιστεί ο ΕΝΦΙΑ που θα καταβληθεί μέσα στο τρέχον έτος από την 1η Ιανουαρίου 2016.
Όμως η επίμαχη υπουργική απόφαση με την οποία αναπροσαρμόζονται οι αντικειμενικές αξίες «οδηγεί σε προσδιορισμό της φορολογητέας αξίας σημαντικά μεγαλύτερης από την πραγματική, με αποτέλεσμα να επιβαρύνονται φορολογικά κατά τρόπο αναντίστοιχο με την αξία της περιουσίας τους»επισημαίνουν στις προσφυγές τους.

Ο υπουργός όφειλε, επισημαίνουν οι ιδιοκτήτες ακινήτων, να καθορίσει έστω κατά προσέγγιση τις τιμές ζώνης βασισμένες στα ειδικότερα χαρακτηριστικά της κάθε περιοχής, σεβόμενος και τις αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας που έχουν αποφανθεί ότι η αξία κάθε ακινήτου πρέπει να ανταποκρίνεται κατά προσέγγιση στην αγοραία αξία του, έτσι ώστε να διασφαλίζεται η νόμιμη αξίωση των πολιτών «να καταβάλλουν φόρο ο οποίος να αντιστοιχεί σε πραγματική και όχι πλασματική τους περιουσία», όπως προβλέπει το Σύνταγμα (άρθρο 78).
Μάλιστα, υπενθυμίζουν ότι η Ολομέλεια του ΣτΕ έχει κρίνει ότι η αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών προκειμένου να ανταποκρίνονται στις πραγματικές αξίες της αγοράς «αποτυπώνεται και στις υποχρεώσεις που περιλαμβάνονται στα Μνημόνια, από το 2012».

Σύμφωνα με τους ιδιοκτήτες, η επίμαχη υπουργική απόφαση είναι αντίθετη στα άρθρα 4 (ισότητα των πολιτών ενώπιον του νόμου) και 78 του Συντάγματος (φορολογία περιουσίας, κ.λπ.) και στη νομοθεσία (νόμος 1249/1982). Και αυτό, γιατί ο εν λόγω νόμος επιτάσσει τον καθορισμό τιμών κατά ζώνες ανταποκρινόμενες στην πραγματική αγοραία αξία των ακινήτων. Για τον σκοπό αυτό πρέπει να συνεκτιμώνται «τοπικά στοιχεία από τα οποία να δικαιολογείται το ύψος των τιμών εκκίνηση για κάθε ζώνη».

Κατά συνέπεια, παραβιάζονται οι συνταγματικοί κανόνες των άρθρων 4 και 78, προσθέτουν οι ιδιοκτήτες, αφού είναι προφανές ότι από την κυβέρνηση«δεν έγινε καμία έρευνα που να καταλήγει στον ορισμό των τιμών εκκίνησης που οδηγούν σε αντικειμενικές αξίες, οι οποίες να προσδιορίζουν την πραγματική αξία των ακινήτων».

Έτσι, «ο προσδιορισμός του φόρου που θα γίνεται βάσει των αξιών, δεν θα ανταποκρίνεται στην πραγματική αξία των ακινήτων».

Επιπρόσθετα, οι τιμές που καθορίζονται με την επίμαχη υπουργική απόφαση είναι σε συσχέτιση με τις τιμές του 2007, άρα «η βάση καθορισμού των νέων τιμών εκκίνησης είναι προϋφιστάμενες και πάντως πλασματικές». Αυτό έχει ως προέκταση «η φορολογία επί της ακίνητης περιουσίας να εκτιμηθεί επί αξίας πλασματικής».

Παράλληλα, παραθέτουν στατιστικά στοιχεία (Τράπεζας Ελλάδος, κ.ά.) από τα οποία προκύπτει μείωση της αγοραίας αξίας των ακινήτων πολύ μεγαλύτερες από τις αναπροσαρμογές που γίνονται με την επίμαχη υπουργική απόφαση.

Με άλλα λόγια, οι μειώσεις των τιμών της αγοραίας αξίας των ακινήτων βρίσκονται σήμερα στο 45% σε σχέση με το 2008, και την ίδια στιγμή οι τιμές που προβλέπονται στην υπουργική απόφαση «δεν υπερβαίνουν το 20%, ενώ στις περισσότερες περιπτώσεις είναι μικρότερες και σε αρκετές μηδενικές».

Όλες οι προσφυγές θα συζητηθούν στην αυξημένη σύνθεση του Β΄ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας, με πρόεδρο την Αντιπρόεδρο Μαίρη Σαρπ και εισηγητή τον Σύμβουλο Επικρατείας Ιωάννη Δημητρακόπουλο.