Μένη Μαλλιώρη

Ο συγγραφέας, που είναι παράλληλα ιατρός, κατείχε το βουλευτικό αξίωμα για 26 χρόνια και διετέλεσε Υπουργός Εξωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου.

Στο εισαγωγικό σημείωμα του βιβλίο του αναφέρει χαρακτηριστικά ότι, «οι πολιτικοί κρατούν στα χέρια τους τις ζωές των ανθρώπων. Αυτό κατά κύριο λόγο ισχύει σε καιρό πολέμου, αλλά όχι μόνο».

Και συνεχίζει, «ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν εκείνοι οι πολιτικοί ηγέτες που ήταν υγιείς, σωματικά και πνευματικά, οι οποίοι όμως ανέπτυξαν αυτό που αποκαλώ Σύνδρομο της Ύβρεως. Οι πράξεις Ύβρεως είναι συχνότερες στους αρχηγούς κρατών -δημοκρατικών και μη- και αποτελούν τον κυριότερο ίσως συντελεστή της παραφροσύνης».

Στο ίδιο πνεύμα η ιστορικός Μπάρμπαρα Τάκμαν στο βιβλίο της, The March of Folly-from Troy to Vietnam, είχε ήδη γράψει ότι, «η εξουσία γεννά παραφροσύνη, προκαλεί πολλάκις αδυναμία σκέψης. Η ευθύνη της εξουσίας συχνά φθίνει όσο η άσκησή της αυξάνει».

Όλα αυτά αν και έχουν γραφεί αρκετά χρόνια πριν, είναι εντελώς επίκαιρα.

Η συνεχιζόμενη διαχείριση της πανδημίας του κορονοϊού δείχνει, μεταξύ άλλων, σημαντικό έλλειμα διεθνούς συνεργασίας, συντονισμού, αλληλεγγύης και συνέργειας. Κάθε αρχηγός κράτους, με διαφορετικά προφανώς κριτήρια, αποφασίζει και ανακοινώνει μέτρα για να προασπίσει τα συμφέροντα της χώρας του και των πολιτών ή των πολιτών και της χώρας του.

Αλλά και η Ευρωπαϊκή Ένωση, με τα ανοικτά σύνορα για την ελεύθερη διακίνηση αγαθών και πολιτών, άρα και μεταδοτικών νοσημάτων, απέτυχε στην υιοθέτηση ενιαίας στάσης, με τους Ευρωπαίους πολίτες να έχουν τελικά τελείως διαφορετική αντιμετώπιση στο θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα στην υγεία.

Οι πολίτες εμβρόντητοι και φοβισμένοι, με την ατομική και τη δημόσια υγεία υπό απειλή, εφαρμόζουν τα επιβαλλόμενα μέτρα γνωρίζοντας βέβαια ότι αν και οι κίνδυνοι από την πανδημία του κορονοϊού είναι κοινοί διεθνώς, οι πολιτικές αποφάσεις για την αντιμετώπισή τους διαφοροποιούνται σημαντικά.

Παράλληλα, η συνεχής πληροφόρηση παρέχει στοιχεία για τις συνέπειες της πανδημίας σε παγκόσμιο επίπεδο, τα οποία μοιραία συσχετίζονται και με τις επιμέρους πολιτικές αποφάσεις. Η αξιολόγηση της πανδημικής κρίσης είναι συνεχής και η διαδικασία αναζήτησης ευθυνών σίγουρα θα μας απασχολήσει στο άμεσο μέλλον. Θα αρχίσει φαντάζομαι μια συζήτηση και για το «malpractice» κάποιων πολιτικών και των ενεργειών τους, δεδομένου ότι αυτές σχετίζονται άμεσα με ανθρώπινες ζωές και όχι μόνο.

Θα υπάρξουν συγγενείς ατόμων που έχασαν τη ζωή τους, οι οποίοι θα προσφύγουν -και δικαίως κατά την γνώμη μου- στη δικαιοσύνη αναζητώντας πιθανές ευθύνες των κυβερνώντων. Όπως και αντιθέτως, θα ενδυναμωθούν πολιτικές ηγεσίες και πρακτικές που σεβάστηκαν τα επιστημονικά δεδομένα, τις σωστές κατευθυντήριες οδηγίες και κυρίως την αξία της ανθρώπινης ζωής, την οποία έβαλαν σε απόλυτη προτεραιότητα, με τη χώρα μας να είναι ένα αντιπροσωπευτικό παράδειγμα αυτής της αντίληψης έμπρακτα.

Malpractice ή κακή πρακτική σημαίνει αντιεπαγγελματική συμπεριφορά, αμέλεια, αθέμιτη ή λανθασμένη εφαρμογή κανόνων και αναφέρεται κυρίως σε επαγγελματίες όπως οι ιατροί, οι δικηγόροι, οι αρχιτέκτονες. Εύλογο θεωρώ το ερώτημα γιατί να μην περιλαμβάνει και τους πολιτικούς.

Η εμπειρία της πανδημίας, ακόμα και όταν θα έχουμε γυρίσει στην κανονικότητα, θα μας επιβάλει μία άλλη καθημερινότητα. Μία καθημερινότητα, που τα πώς και τα γιατί θα είναι πολλά και για κάποιες περιπτώσεις αναπάντητα. Ας μην μείνουν, όμως, αναπάντητα τα ερωτήματα που θα αφορούν τους ηγέτες με εξουσία -«ασθενείς» ή μη- και τις ευθύνες τους που δυστυχώς για άλλη μια φορά συνδέονται με εκατόμβες.



Μένη Μαλλιώρη
Ομότιμη Καθηγήτρια Ψυχιατρικής
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών-ΕΚΠΑ