Γρ. Νικολόπουλος

Παράλληλα έκανε και κάτι πολύ πιο σημαντικό: άλλαξε την παγκόσμια οικονομική πολιτική αναγκάζοντας τα οικονομικά συστήματα να δουν και να ομολογήσουν αλήθειες που μέχρι σήμερα δεν ήθελαν να παραδεχθούν. Για παράδειγμα, κανείς δεν ήθελε να παραδεχθεί ότι πάρα πολλές δουλειές μπορούν να γίνουν με τηλεργασία. Ολες σχεδόν οι νόμιμες πληρωμές ηλεκτρονικά. Οτι τα ρομπότ και η τεχνολογία θα καταργούσαν εκατομμύρια θέσεις εργασίας και οι ορδές των ανέργων έπρεπε κάπως να ενισχυθούν οικονομικά. Ο ιός επέβαλε το τύπωμα χρήματος από τις κεντρικές τράπεζες, την αναβολή της πληρωμής χρεών και την ενίσχυση του κοινωνικού κράτους, ενώ θα φέρει και πολλά ακόμη. Τα κράτη για να καλύψουν τις ανάγκες που προκαλεί ο ιός δημιουργούν ελλείμματα τα οποία καλύπτουν με νέα χρέη. Το δημόσιο χρέος όλων εκτινάσσεται σε δυσθεώρητα ύψη. Παύει να είναι βιώσιμο. Το ΔΝΤ και το G20 το έχουν αντιληφθεί και έχουν αλλάξει άρδην νοοτροπία. Αντί να ζητάνε από τις κυβερνήσεις λιτότητα, ζητάνε ανάπτυξη, αντί να ζητάνε πλεονάσματα, συνιστούν ελλείμματα και χρέη και προβλέπουν ότι τα χρέη θα αντιμετωπιστούν με αναδιαρθρώσεις - πίσω από αυτές κρύβονται ουσιαστικά γενναία κουρέματα χρέους.(και για να εκνευρίσω τους γνωστούς που αντιδρούν αρνητικά και μόνο στο άκουσμα του ονόματός του) είναι σαν να επανήλθε το φάντασμα του Ανδρέα Παπανδρέου 40 χρόνια μετά και να διευθύνει τις παγκόσμιες ηγεσίες. Το σύνθημα σήμερα είναι «φυγή προς τα εμπρός», όπως έλεγε ο Παπανδρέου όταν τον έπνιγαν τα ελλείμματα.

Υπό αυτές τις συνθήκες μπορούν οι υπουργοί Οικονομικών να καλύπτουν κάθε ανάγκη διότι το χρήμα έρχεται από την ΕΚΤ με ελικόπτερο. Ο ρόλος τους πλέον είναι πώς θα μοιράσουν αυτό το μάννα εξ ουρανού και πώς θα δημιουργήσουν υποδομές και θεσμικό πλαίσιο για ταχύτερη ανάπτυξη. Οι ενισχύσεις φτάνουν για να μοιραστούν σε όλους και να καλύψουν τις βιοτικές τους ανάγκες. Αν αυτό δεν συμβαίνει, σημαίνει ότι η κυβέρνηση πρέπει να κάνει διορθώσεις στην πολιτική της και να πετύχει μια πιο δίκαιη μοιρασιά.

Καθώς φαίνεται, με τα εμβόλια θα καταφέρουμε μέσα στο 2021 να επανέλθουμε σταδιακά σε μια κανονικότητα και σε τροχιά ανάπτυξης της οικονομίας. Η κανονικότητα αυτή, όσον αφορά τα οικονομικά, θα είναι καλύτερη από αυτή που εγκαταλείψαμε τον Φεβρουάριο με το ξέσπασμα της πανδημίας. Κι αυτό διότι η Ελλάδα δεν είναι πλέον η χώρα που πνίγεται από το χρέος, αλλά μία από όλες τις χώρες που πνίγονται από τα χρέη τους και συνεπώς δεν θα χρειάζεται να της επιβληθούν αυστηρά μνημόνια. Ρόλος της κυβέρνησης Μητσοτάκη είναι να περάσει τις απαιτούμενες μεταρρυθμίσεις -και είναι ευκαιρία με τον ιό- ώστε μετά να είμαστε πολύ πιο ανταγωνιστικοί, με πολύ λιγότερη γραφειοκρατία και με πιο σύγχρονες αντιλήψεις δημόσιας διοίκησης. Η κυβέρνηση είναι στη σωστή πορεία, πρέπει όμως να επιταχύνει τις μεταρρυθμίσεις.
Και το μπαλάκι βέβαια θα περάσει σύντομα στις τράπεζες, οι οποίες θα πρέπει να δουν τι θα κάνουν για να καταφέρουν να χρηματοδοτήσουν την οικονομία. Λόγω των κόκκινων δανείων και της τεράστιας ανασφάλειάς τους, οι τράπεζες δανείζουν μόνο με εγγυήσεις σε ακίνητα. Αυτό δεν είναι σύγχρονη τραπεζική, είναι τραπεζική του Σάιλοκ. Καλό θα είναι να βρουν κάποιες λύσεις διότι αλλιώς δεν έχουν λόγο ύπαρξης. Με το ηλεκτρονικό χρήμα, ούτε φύλαξη θησαυροφυλακίου της αποταμίευσης δεν προσφέρουν. Αν λοιπόν δεν δώσουν δάνεια εύκολα, γρήγορα και με σύγχρονα κριτήρια, δεν έχουν λόγο ύπαρξης και κρίμα που πληρώνουμε τόσα χρόνια τις ανακεφαλαιοποιήσεις τους.

Εκτός οικονομίας, ο κορωνοϊός προσέφερε τη δυνατότητα στην επιστήμη να κάνει ένα άλμα το οποίο δεν θα μπορούσε να κάνει. Την επιτυχία με τα εμβόλια νέου τύπου mRNA, τα οποία εκτός του κορωνοϊού θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως τεχνική για την αντιμετώπιση πολλών άλλων ασθενειών, ίσως και του καρκίνου, δίνοντας εντολές στον οργανισμό του ασθενούς για το πώς θα αντιμετωπίσει τις ασθένειες. Αυτή η τεχνολογία δεν θα είχε προχωρήσει αν δεν έπεφταν τρισεκατομμύρια για έρευνες που ζητούσαν άμεσο αποτέλεσμα. Φυσικά οι τεχνολογίες αυτές προσφέρουν την κατάλληλη βάση για να οργιάσουν οι οπαδοί των θεωριών συνωμοσίας. «Θα μας προγραμματίζουν», λένε. Η τεχνολογία προσφέρει τις λύσεις καθώς εξελίσσεται, λύσεις που σώζουν ζωές. Οτι μπορεί να γίνει κακόβουλη χρήση είναι πιθανό. Αλλά όχι αν λειτουργούν οι δημοκρατίες, οι οποίες δεν πρέπει να περιορίζονται μόνο στις εκλογές αλλά και στον έλεγχο των κυβερνήσεων. Αν οι ανεξάρτητοι θεσμοί των δημοκρατιών λειτουργούν σωστά και ελέγχουν τις κυβερνήσεις, κακόβουλη χρήση δεν θα είναι εύκολο να γίνει.

Οσον αφορά στη δική μας κυβέρνηση, είναι τυχερή μέσα στην ατυχία της. Ενώ της έπεσε ο ουρανός στο κεφάλι με την πανδημία, της ήρθαν και τα λεφτά από το ελικόπτερο για να κάνει κοινωνική πολιτική πολύ μεγαλύτερου εύρους από αυτήν που επιβάλλει ο κορωνοϊός. Οσον αφορά στα μέτρα που παίρνει για την αντιμετώπιση της πανδημίας, η κριτική είναι βάσιμη, εύκολη και ανέξοδη. Οποιος είναι έξω από τον χορό πολλά τραγούδια λέει. Οποιος, όμως, πιστεύει ότι οι απλές και προφανείς λύσεις που πάντα βρίσκει η καφενειακή κουβέντα θα έλυναν τα προβλήματα κάνει μέγα λάθος. Οι λύσεις δεν είναι απλές όταν το πρόβλημα είναι τόσο σύνθετο και, κυρίως, όταν η απειλή δεν είναι γνωστή. Η πανδημία εξελίσσεται το ίδιο απρόβλεπτα για όλους σε όλες τις χώρες, μαγικές λύσεις δεν υπάρχουν, τα λάθη τού ενός γίνονται μαθήματα για τον άλλον. Αντί λοιπόν να γκρινιάζουμε, θα πρέπει να προστατεύουμε τη δημόσια υγεία, όπως προστατεύουμε τη δικιά μας. Η τήρηση των μέτρων λοιπόν είναι αυτή τη στιγμή το μόνο όπλο που έχουμε όσο περιμένουμε το εμβόλιο.