Ο Τραμπισμός και το ανύπαρκτο δόγμα Make Europe Great Again
Γ. Χ. Παπαγεωργίου

Γ. Χ. Παπαγεωργίου

Ο Τραμπισμός και το ανύπαρκτο δόγμα Make Europe Great Again

Είναι φανερό ότι ο Τραμπισμός είναι μια τάση η οποία μπορεί να σαρώσει παγκοσμίως, σε μια αντίστροφη αναλογία με τη δεκαετία του 1980, όταν ο Ριγκανισμός επικράτησε παντού και οδήγησε στην απελευθέρωση του εμπορίου και της κίνησης κεφαλαίων σε όλο τον πλανήτη

Σήμερα, ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά του Τραμπισμού είναι η επιστροφή στην εθνική πολιτική και οικονομική εξουσία, με δασμούς, οικονομικό προστατευτισμό και απόσυρση από διεθνείς συμφωνίες, όπως οι στόχοι για το κλίμα - στον αντίποδα της παγκοσμιοποίησης.

Ο Τραμπισμός δεν είναι διάλειμμα στην κανονικότητα των τελευταίων 40 χρόνων, αλλά μια νέα οικονομική και πολιτική τάξη πραγμάτων.

Από τη δεκαετία του 1980 η διεθνοποίηση των συναλλαγών και το άνοιγμα των αγορών προκάλεσαν έκρηξη του διεθνούς εμπορίου και έδωσαν τεράστια ισχύ στις δυνάμεις της αγοράς και στα διεθνή επενδυτικά κεφάλαια, σε βάρος της εξουσίας των εθνικών κυβερνήσεων.

Οι αγορές, ήτοι τα χρήματα των πλούσιων και ισχυρών του πλανήτη που επενδύονται σε «χαρτιά», όπως οι μετοχές και τα ομόλογα, απέκτησαν τεράστια πολιτική ισχύ, όπως είδαμε στην κρίση του ευρώ, όταν τα διεθνή κεφάλαια παραλίγο να τινάξουν στον αέρα το κοινό νόμισμα της Ευρωζώνης και χρειάστηκε η παρέμβαση του τότε προέδρου της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι για να αποτραπεί η διάλυση.

Δεν ήταν οι πολιτικές ηγεσίες που έσωσαν το ευρώ, αλλά ο κεντρικός τραπεζίτης. Αντίστροφα, ήταν οι αγορές που έριξαν τη Λιζ Τρας από την πρωθυπουργία του Ηνωμένου Βασιλείου, το 2022, καθώς σε εκείνη την περίπτωση η Κεντρική Τράπεζα της χώρας δεν παρενέβη στην αγορά και άφησε την κρίση να εξελιχθεί, με αποτέλεσμα να αποσταθεροποιηθεί η κυβέρνηση.

Η -κυρίως οικονομική, αλλά όχι μόνο- εξουσία των εθνικών κυβερνήσεων έχει διαβρωθεί από τις αγορές. Οι οικονομικές αποφάσεις των κυβερνήσεων τελούν υπό την αίρεση των επενδυτών, αφού εάν οι τελευταίοι διαφωνούν, ξεπουλάνε τα αντίστοιχα ομόλογα και προκαλούν κρίση.
Από την παγκοσμιοποίηση δεν είχαν παράπλευρες απώλειες σε εισόδημα και θέσεις εργασίας μόνο οι απλοί εργαζόμενοι, οι αγρότες και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, αλλά και οι βιομήχανοι που είδαν το τζίρο και τα κέρδη τους να μετακομίζουν σε χώρες με χαμηλότερο κόστος, κυρίως στην Ασία.

Μια κυβέρνηση δεν μπορεί να «διατάξει» αυξήσεις μισθών, αλλά ούτε και να διαμορφώσει βιομηχανική πολιτική για να υπερασπίσει τις εγχώριες επιχειρήσεις.

Παρότι αυτή η διάβρωση της εθνικής πολιτικής εξουσίας καλύπτεται πίσω από ένα περίπλοκο πλέγμα διεθνών συνθηκών, εθνικών νόμων και ιδεολογικού δογματισμού για την υπεροχή της ελεύθερης αγοράς, μεγάλα τμήματα της κοινωνίας, αλλά και της παραδοσιακής βιομηχανίας σε κάθε χώρα βιώνουν έντονα το αδιέξοδο τα τελευταία χρόνια, τα οποία εκδηλώθηκαν πιο έντονα μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση που ακολούθησε το κραχ του 2008.

Κλείσιμο
Τα αδιέξοδα που παρήγαγε το σύστημα της παγκοσμιοποίησης ενίσχυσαν τις αντισυστημικές φωνές. Οι τελευταίες συσπειρώνονται κυρίως στα δεξιά του πολιτικού φάσματος, παρότι η Αριστερά ήταν σταθερά επικριτική στην παγκοσμιοποίηση, αλλά με περιορισμένη αξιοπιστία, ίσως λόγω της ταύτισης της Σοσιαλδημοκρατίας στην Ευρώπη και των Δημοκρατικών στις ΗΠΑ με τον οικονομικό νεοφιλελευθερισμό.

Επιπλέον, η οικονομική άνοδος κυρίως της Κίνας αλλά και άλλων ασιατικών οικονομιών και η διαφαινόμενη απειλή να περιοριστεί η παγκόσμια ισχύς των ΗΠΑ πυροδοτούν γεωπολιτική ανασφάλεια στο δυτικό ημισφαίριο. 

Αυτά τα αδιέξοδα της παγκοσμιοποίησης εξέφρασε πολιτικά ο Ντόναλντ Τραμπ στις ΗΠΑ και είναι πολύ πιθανό ότι η εξέλιξη αυτή θα πυροδοτήσει ανάλογες εξελίξεις και στην Ευρώπη, πολλώ δε μάλλον που το νέο σύστημα πολιτικής εξουσίας της Ουάσινγκτον υποστηρίζεται από το ισχυρότερο επιχειρηματικό και τεχνολογικό σύμπλεγμα στον πλανήτη, τα ψηφιακά μονοπώλια της Silicon Valley που διαθέτουν τεράστια επιρροή στην κοινή γνώμη.

Τα αδιέξοδα είναι μεγαλύτερα στην Ευρωπαϊκή Ενωση, η οποία βρίσκεται σε πορεία οικονομικού μαρασμού και πολιτικής αδυναμίας.

Στην πραγματικότητα, η Ε.Ε. είναι ο μόνος φορέας που θα μπορούσε να διατυπώσει μια συγκροτημένη εναλλακτική πολιτική και κοινωνική στρατηγική, ένα ευρωπαϊκό δόγμα Make Europe Great Again, για να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα που δημιουργούν η αλλαγή στις ΗΠΑ και το δόγμα Make America Great Again του Τραμπ. Υπό άλλες συνθήκες, η Ε.Ε. θα μπορούσε να είναι ο τρίτος πόλος, ένας πόλος ειρήνης, κοινωνικής ευμάρειας και διεθνούς συνεργασίας.

Η πικρή αλήθεια, όμως, είναι ότι αντί η Ε.Ε. να ετοιμάζεται για τις μεγάλες αλλαγές που απαιτούν οι καιροί, βρίσκεται σε βαθιά κρίση και κινδυνεύει να τεθεί σε πορεία αποδρομής.

Είναι αμφίβολο ακόμα και αν η συνοχή του ευρώ και της Ε.Ε. είναι δεδομένα στο νέο περιβάλλον.
Ακολουθήστε το protothema.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Protothema.gr

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

Ειδήσεις Δημοφιλή Σχολιασμένα
δειτε ολες τις ειδησεις

Best of Network

Δείτε Επίσης