Δημήτρης Παγαδάκης

Συστατικά που συμπυκνώνουν τη φυσιογνωμία και επικυρώνουν τον ρόλο του κόμματος στην τρέχουσα πολιτική συγκυρία. Σε αυτή τη μανιέρα το συμφιλιωμένο όλον ΠΑΣΟΚ αποδείχθηκε συνεπές. Εναρμονισμένο με τη πολιτική κληρονομιά, τις παρακαταθήκες που έχει παραδώσει, τις αποσκευές που κουβαλά. Και φυσικά με προίκα τη νέα γενιά των στελεχών του.

Καιρός ,άλλωστε, ήταν να εμφανιστεί ομοιογενές και μονιασμένο στην αρένα του Τάε Κβον Ντο. Όχι για να ασκηθεί σε εμφύλιες πολεμικές τέχνες αλλά για να ανταποκριθεί ευθυγραμμισμένα και ρεαλιστικά στις προσδοκίες της εκλογικής του πελατείας. . Ο τρέχων δημοσκοπικός αέρας, άλλωστε, δίνει φτερά στην μοντέρνα συσκευασία του. Ανεξάρτητα αν αισθητικά το περιτύλιγμα σταμπάρεται από έναν άλλοτε ένδοξο κομματικό όνομα, παραδοσιακά σύμβολα, συνήθη συνθήματα και γνώριμα χρώματα, το κυρίαρχο είναι ότι μοιάζει να δικαιώνεται βαθμιαία η προσπάθεια του για ανανέωση, αναγέννηση, παλιγγενεσία, τέλος πάντων.

Εξάλλου τα ιστορικά κόμματα εξουσίας, συγκριτικά με τα τυχοδιωκτικά μορφώματα, δεν αποτελούν φευγαλέες ψηφίδες στο πολιτικό μωσαϊκό. Ιδίως όσα μακρόχρονα το διέτρεξαν σχεδόν κυριαρχικά με τις δικές τους αρχές αξίες, ιδέες; σκέψεις και ρητορική. Είτε περιστασιακά εκλογικά απαξιωμένα είτε με περιορισμένη απήχηση πια, από κεκτημένη έστω ταχύτητα ή δρομολογημένη νοσταλγία συνεχίζουν να κάνουν γκελ στην κοινωνία και να κρίνονται στο δημόσιο χώρο.

Πόσο μάλλον ως ανθεκτικά στη φθορά και αντιστεκόμενα στην αριθμητική της κάλπης αυγατίζουν πάλι σταδιακά. Κυρίως με τις επιστροφές των μετανοιωμένων εκείνων που τα εγκατέλειψαν παρασυρμένοι από κραυγαλέα κάλπικες υποσχέσεις. Των, συγκυριακά βολεμένων σε ιδεοληψίες και αυταπάτες, οι οποίοι εισέπραξαν εμβρόντητοι ατόφιο το βαρύ λογαριασμό από όσους άκριτα εμπιστεύτηκαν.

Λογικά πλέον το ΠΑΣΟΚ θεμιτά φιλοδοξεί να ξαναπαίξει πρωταγωνιστικό ρόλο στην εγχώρια πολιτική σκηνή. Προϋπόθεση γι αυτό είναι η αποπαγίδευση από σφάλματα ή συγχωροχάρτια του παρελθόντος, ο απεγκλωβισμός από διχόνοιες κομματικών βαρόνων και τον αυτισμό των μηχανισμών του. Κατεξοχήν, με την επανεμπέδωση στο εθνικό ακροατήριο των πολιτικών του αρετών. Της αξιοπιστίας και της ειλικρίνειας, δηλαδή, που πρέπει να εκφράζει ένα κόμμα σοσιαλδημοκρατικό, ευρωπαϊκό, πατριωτικό, μεταρρυθμιστικό.

Δεν αρκεί για να γίνει ελκυστικό μόνο η μαζική εσωκομματική έγκριση της επαναφοράς ενός παλιού ντεκόρ με επικά σύμβολα του χθες. Καλοδεχούμενο, επωφελές και εν μέρει τελεσφόρο το περήφανο μοτίβο του παρελθόντος που ανακαλεί στη μνήμη θρυλικά νικηφόρες αναμετρήσεις. Πολιτική, όμως τα κόμματα ασκούν με επεξεργασμένες προτάσεις, αφού προηγουμένως αφουγκραστούν τις ανάγκες του λαού. Όχι με το μότο του «εν τούτω νίκα» σε πράσινο φόντο.

Αναγκαστικά το ΠΑΣΟΚ -Κίνημα Αλλαγής χρειάζεται ζυγισμένη, καθαρή και πειστικά διατυπωμένη προγραμματική πολιτική. Τόσο για τη μεγαλύτερη δυνατή συσπείρωση των ψηφοφόρων του όσο και για την ανάληψη πρωτοβουλιών επαναπατρισμού των απογοητευόμενων πολιτικών μεταναστών του. Στο κάτω κάτω διαθέτει όλο το πακέτο πολιτικής και ιδεολογικής συγκρότηση να προσπεράσει εκλογικά τον ΣΥΡΙΖΑ, αποκαθιστώντας την πολιτική κυριαρχία του στο χώρο της λεγόμενης Κεντροαριστεράς.

Έτσι κι αλλιώς το κόμμα της σημερινής αξιωματικής αντιπολίτευσης δε αντλεί από πουθενά πρόσθετη δυναμική. Τα όρια εκλογικής επέκτασης του, συμφώνα με τις δημοσκοπήσεις, δείχνουν καθηλωμένα. Χώρια που μια πιθανή δεύτερη συνεχομένη ήττα του στις προσεχείς εθνικές κάλπες θα ισοδυναμεί με πανωλεθρία του. Υπό αυτή την οπτική το ΠΑΣΟΚ χωρίς ψευδαισθήσεις ποντάρει μάλλον σωστά στην υπονόμευση του αφηγήματος του ΣΥΡΙΖΑ περί μετεκλογικής σύμπραξης μαζί του γα τη δημιουργία μιας υποτιθέμενα προοδευτικής κυβέρνησης.

Απορρίπτει εκ προοιμίου την υπόθεση να βάλει πλάτη, σε να εκτρωματικό συνονθύλευμα με τη συμμετοχή ενός ακόμη κόμματος της ελάσσονος αντιπολίτευσης. Δεδομένου ότι έχει επίγνωση πως σε εκλογές με το σύστημα της απλής αναλογικής δεν βγαίνουν τα νούμερα για συγκυβέρνηση από ένα μόνον κομματικό ντουέτο. Με πλασιέ κηραλοιφών και ενδυματολογικούς προμότερ πουκαμίσων με λαχούρια κάθε συνεργασία θα ξεπερνά τη γκροτέσκο καρικατούρα.

Αναπόφευκτα η ηγεσία του ΠΑΣΟΚ διακηρύσσει έντονα τη πολιτική της αυτονομία αποκρούοντας το ρολά της ως κομπάρσου, δεκανικιού, συμπληρώματος ή τσόντας. Δεν πρόκειται για έντεχνη υπεκφυγή ανάληψης κυβερνητικών ευθυνών για το προσπορισμό προσωρινών κερδών. Νομιμοποιείται μεν να τα διεκδικήσει αλλά το πολιτικό του κεφάλαιο θεμελιώθηκε εδώ και δεκαετίες μέσα από πόστα κυβερνησιμότητας. Αν αποφάσισε τώρα να πορευτεί ως ερημίτης στην έρημο του μαξιμαλισμού, αυτό έρχεται μάλλον σε ρήξη που ακυρώνει το πολιτικό του DNA.

Προφανώς και το τελικό λόγο για τη προσεχή πολιτική συμπεριφορά και τις συνδεδεμένες με αυτή προτεραιότητες του έχει η αποφασιστική ψήφος του ελληνικού λαού. Υποχρέωση, όμως της ορθολογικής ταυτότητας του ΠΑΣΟΚ είναι να ερμηνεύσει την επιλογή και να δικαιώσει τις ελπίδες των ψηφοφόρων του, προκειμένου να εγγυηθεί τη πολιτική σταθερότητα και την ευρυθμία της δημοκρατίας από τη πυροδότηση μια έξαλλης πόλωσης.

Στην ιστορική διαδρομή του, άλλωστε ποτέ δεν δείλιασε ούτε έμεινε αμέτοχο όταν οι ανάγκες της χώρας το απαιτούσαν. Ανέλαβε τολμηρά το κόστος και συμμετείχε συνειδητά ως εποικοδομητικός, μικρότερος κυβερνητικός εταίρος στη προσπάθεια να αντιμετωπιστούν προκλήσεις και επιβουλές εναντίον της. Πόσο μάλλον σήμερα σε συνθήκες γεωπολιτικής αναταραχής και αυξανόμενων εθνικών κινδύνων κρίνεται αναγκαία, αν όχι εφικτή στο μέτρο που του αναλογεί, η συνεργασία σε προγραμματική βάση με το κόμμα που θα έρθει πρώτο στις επόμενες εκλογές;

Ενδεχομένως δύσκολο, εφόσον είναι η ΝΔ. Αλλά η συγκυρία έχει αλλάξει σε σχέση με το πρόσφατο χθες. Αν κάτι αναδύθηκε από την πανηγυρική ατμόσφαιρα του συνεδρίου του είναι η διάθεση του ΠΑΣΟΚ να αποτελέσει, μακριά από αδιέξοδα διλήμματα και πιέσεις ετεροκαθορισμού , ένα κόμμα χρήσιμο στο τόπο. Πολιτικά καρποφόρο τόσο ώστε το κεντρικό συνεδριακό μήνυμα του «Η Κοινωνία στο προσκήνιο» να φωτιστεί από μια αναζωογονητική ηλιαχτίδα προερχόμενη από τον εννιάκτινο ήλιο του. Που επανήλθε στο προσκήνιο όχι απλώς ως κειμήλιο. Ούτε για να σηματοδοτήσει ένα κόμμα βετεράνων.