Γρ. Νικολόπουλος

Δεν είναι όμως τα λεφτά που δείχνουν την αλλαγή πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ενωσης προς αναπτυξιακότερες κατευθύνσεις, είναι και οι άλλες διαπιστώσεις της Κομισιόν που ανακοινώνονται αυτές τις ημέρες και δείχνουν ότι τα προγράμματα λιτότητας ίσως θεωρηθούν παρελθόν.

Συγκεκριμένα, η Κομισιόν μιλάει για επενδυτικό κενό στην Ευρώπη, το οποίο οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στα προγράμματα δημοσιονομικής πειθαρχίας που ξεκινούσαν πάντα με περικοπή των Προγραμμάτων Δημοσίων Επενδύσεων. Προτείνει δημόσιες επενδύσεις 100 δισ. τον χρόνο για ολόκληρη την Ευρώπη, 595 δισ. τον χρόνο για τον ψηφιακό μετασχηματισμό και την πράσινη μετάβαση, 20 δισ. τον χρόνο για επενδύσεις σε τομείς αιχμής, ώστε να μειωθεί η εξάρτηση της Ε.Ε. από εισαγωγές φαρμάκων και βασικών αγαθών, και συνολικά επενδύσεις 864 δισ. στη διετία 2020-21. Επισημαίνει ότι εξαιτίας της πανδημίας κινδυνεύουν 180.000-260.000 ευρωπαϊκές επιχειρήσεις και το 25% των εργαζομένων.

Ολα αυτά συμβαίνουν ως εκ θαύματος σε μια στιγμή που η Ελλάδα (η οποία λόγω των προγραμμάτων διάσωσης έχει το μεγαλύτερο επενδυτικό κενό) έχει ξεκινήσει τις μεταρρυθμίσεις και είναι έτοιμη να μπει σε αναπτυξιακή πορεία. Αν λοιπόν η κυβέρνηση προχωρήσει άμεσα στις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις που θα μειώσουν τις επιβαρύνσεις του μη μισθολογικού κόστους στις επιχειρήσεις (ασφαλιστικές εισφορές, φόρους, παράλογες προκαταβολές φόρων, γραφειοκρατικά έξοδα και κόστος ενέργειας για τις βιομηχανίες) και δώσει επενδυτικά κίνητρα (π.χ. αφορολόγητα αποθεματικά επενδύσεων και ταχείες αποσβέσεις επενδύσεων), και αν προχωρήσει και σε άλλες μεταρρυθμίσεις που αφορούν τη Δικαιοσύνη, το χωροταξικό, τις επενδυτικές διαδικασίες, μπορούμε βάσιμα να ελπίζουμε ότι θα πετύχουμε έναν ταχύ και βιώσιμο ρυθμό ανάπτυξης για τα επόμενα χρόνια και θα έχουμε ομαλοποιήσει μετά από δεκαετίες το επενδυτικό και επιχειρηματικό περιβάλλον ώστε να υπάρχουν πολύ σοβαρές μακροπρόθεσμες προοπτικές.

 Παράλληλα με αυτές τις μεταρρυθμίσεις που πρέπει να γίνουν άμεσα, το ζητούμενο είναι πώς θα αξιοποιήσει η κυβέρνηση το χρήμα που θα δώσει η Ευρώπη το οποίο, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, θα φτάσει τα 32 δισ. ευρώ (22 δισ. επιχορηγήσεις και 10 δισ. χαμηλότοκα δάνεια).

 Δυο πράγματα πρέπει να αποφύγει η κυβέρνηση: πρώτον να σκορπίσει τα χρήματα χωρίς σχεδιασμό και να καταλήξουμε πάλι με Καγιέν, μπουζούκια στην επαρχία και βίλες αντί για παραγωγικές μονάδες. Δεύτερον, να μοιράσει καταναλωτικό χρήμα για ψηφοθηρικούς λόγους.

 Αυτό που πρέπει να κάνει είναι να επιλέξει προσεκτικά ποιους κλάδους θα ενισχύσει και με ποιον τρόπο και πώς θα εξασφαλίσει ότι τα χρήματα θα επενδυθούν παραγωγικά και δεν θα κατασπαταληθούν.

Ενα πρώτο θετικό δείγμα είναι η στάση της κυβέρνησης στην ενίσχυση της Aegean την οποία ενίσχυσε μεν, αλλά χωρίς να χαρίσει χρήμα χωρίς λόγο και αναγκάζοντας την εταιρεία και τους μετόχους της να χρησιμοποιήσουν δικά τους κεφάλαια για να στηρίξουν την εταιρεία τους. Εκκρεμούν ακόμη πολλές αποφάσεις στήριξης από ισχυρούς επιχειρηματικούς ομίλους οι οποίοι, σύμφωνα με πληροφορίες, πιέζουν ασφυκτικά για να «αρπάξουν» μέρος της πίτας των επιχορηγήσεων.

Δεν πρέπει να το επιτρέψει αυτό η κυβέρνηση και ειδικά όταν μιλάμε για βαθύπλουτους επιχειρηματίες, οι οποίοι μπορούν -και πρέπει- να στηρίξουν τις επιχειρήσεις τους πληρώνοντας το επιχειρηματικό ρίσκο που εμπεριέχει το επάγγελμά τους, αλλά και επενδύοντας μέρος των υπερκερδών που εισπράττουν επί δεκαετίες που η χώρα λειτουργεί υπό «ολιγαρχικό» καθεστώς. Πρέπει ο πολιτικός κόσμος να διαχωρίσει επιτέλους τη θέση του από αυτούς τους ολιγάρχες. Πέρασε η «μόδα», οι κοινωνίες δεν ανέχονται τέτοιες συμπεριφορές και οι οικονομίες δεν τις αντέχουν.

 Οσον αφορά τους κλάδους που πρέπει να ενισχύσουμε, πέραν του τουρισμού ο οποίος θα ενισχυθεί ούτως ή άλλως, οι προτεραιότητες πρέπει να είναι: 1) η εξασφάλιση μιας σχετικής αυτάρκειας της χώρας σε βασικά αγαθά, τρόφιμα, φάρμακα, είδη πρώτης ανάγκης, 2) η ενίσχυση της βιομηχανικής παραγωγής και της μεταποίησης με στόχο αφενός την υποκατάσταση των εισαγωγών και αφετέρου την αύξηση των εξαγωγών, 3) η αύξηση της ενεργειακής αυτάρκειας της χώρας, 4) η ενίσχυση κάποιων κλάδων υπηρεσιών στους οποίους έχουμε συγκριτικό πλεονέκτημα, όπως οι ιατρικές υπηρεσίες, η κλασική εκπαίδευση, οι μεταφορές, 5) η ταχύτατη ενίσχυση της ψηφιοποίησης της χώρας και η αύξηση τόσο της χρήσης όσο και της παραγωγής τεχνολογίας.

Αυτά είναι τα βασικά, σίγουρα υπάρχουν και πολλά άλλα τα οποία πρέπει να ενταχθούν σε έναν συνολικό σχεδιασμό.

Ολα αυτά, σε αντίθεση με το μοίρασμα καταναλωτικού χρήματος, εντάσσονται απολύτως στις ευρωπαϊκές προοπτικές και δεν πρόκειται να εναντιωθεί η Ευρώπη σε αυτές τις μεταρρυθμίσεις, αντίθετα θα τις επικροτήσει και θα τις κάνει εύκολα δεκτές ως αιτία παροχής περισσότερου «δημοσιονομικού χώρου» στην Ελλάδα.

 Σύμφωνα με τις πληροφορίες, στο Μαξίμου υπάρχουν εισηγήσεις από πολλούς οικονομολόγους και μάνατζερ μεγάλων συμβουλευτικών εταιρειών για το τι πρέπει να γίνει σε όλους τους τομείς. Η κυβέρνηση διαθέτει ένα ικανό οικονομικό επιτελείο και ο πρωθυπουργός ικανούς και έμπειρους οικονομικούς συμβούλους και κυρίως ο ίδιος κατέχει το αντικείμενο.

Μακάρι οι δηλώσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη, ότι «δεν θα σκορπίσουμε τα χρήματα» και ότι «είναι ευκαιρία να κάνουμε κάτι πραγματικά τολμηρό», να βρουν εφαρμογή και να καταφέρει να μετασχηματίσει το αναπτυξιακό μοντέλο της χώρας όπως προτίθεται.

Το πολύ θετικό σε αυτή τη συγκυρία είναι ότι ο ίδιος χαίρει καθολικής αποδοχής για τον τρόπο που αντιμετώπισε την πανδημία και βρίσκει τώρα την αναγκαία χρηματοδότηση για να προχωρήσει με γρήγορα βήματα. Πολιτικό κόστος δεν έχει αυτή τη στιγμή, θα έχει μόνο αν δεν καταφέρει να κινηθεί με ταχύτητα σε ευρύτατες μεταρρυθμίσεις και αν δεν αξιοποιήσει την ευνοϊκή συγκυρία.