Γιώργος Καμίνης

Το σχέδιο “να φύγει το Ι.Χ. από τo κέντρο” δεν μπορεί να εξαντλείται σε μια απλή παροχέτευση των Ι.Χ. σε παρακείμενες οδούς. Κάθε πόλη, ιδίως η Αθήνα, είναι ένας ζωντανός και πολύπλοκος οργανισμός, όπου ζούν και εργάζονται άνθρωποι με ποικίλα και εν πολλοίς αντικρουόμενα συμφέροντα.

Η εξαντλητική διαβούλευση με όλους τους ενδιαφερόμενους ήταν απολύτως αναγκαία προτού αποφασιστεί ο Μεγάλος Περίπατος. Δεν μιλάμε για άσκηση δημοκρατίας επί χάρτου. Καταστηματάρχες και εργαζόμενοι, εταιρικά στελέχη και κάτοικοι, σουβλατζήδες και τραπεζίτες, ιδιοκτήτες μπαρ και ξενοδόχοι, παρκαδόροι, ξενύχτηδες και άλλοι ων ουκ έστιν αριθμός, καθένας δικαιούται να έχει το λέγειν του. ‘Ολο και κάτι χρήσιμο θα σου πει, όλο και θα αναδείξει κάποια όψη του θέματος που παραμένει αόρατη στους λοιπούς αμύητους. Αλλά ακόμα και ο ξεδιάντροπα ιδιοτελής δεν θα τολμήσει εκ των υστέρων να φωνασκεί πως αγνοήθηκε.

Η δημόσια διαβούλευση στηρίζεται λοιπόν σε δύο ακαταμάχητα πλεονεκτήματα. Από τη μια σε διαφωτίζει και από την άλλη σε προφυλάσσει.

‘Εχοντας αυτό κατα νου προχωρήσαμε το 2017-19 στην πεζοδρόμηση 15 στρεμμάτων μέσα στην καρδιά της πόλης, στο Εμπορικό Τρίγωνο. Μαζί με τους ήδη υπάρχοντες πεζοδρόμους αποδόθηκε συνολικά στους πεζούς μια περιοχή 110 στρεμμάτων που περικλείεται από τους δρόμους : Αθηνάς- Ευρυπίδου - Πραξιτέλους- Λέκκα- Περικλέους - Αθηναϊδος- Αγίας Ειρήνης. Η ιδέα ήταν μέσα σε αυτήν την περιοχή να δημιουργηθεί μια “πόλη μέσα στην πόλη”, όπου όλα θα λειτουργούσαν όπως επιβάλλεται να λειτουργούν σε μια ευρωπαϊκή πρωτεύουσα. Το Ιδρυμα Bloomberg Associates που έχει ιδρύσει ο πρώην δήμαρχος της Νέας Υόρκης  Μαικλ Μπλούμπεργκ, μας συμπαραστάθηκε από την πρώτη στιγμή, αφιλοκερδώς, θέτοντας στη διάθεσή μας την πλούσια εμπειρία από ανάλογα έργα που έχουν γίνει στη Ν. Υόρκη. 

Τα τεχνικά έργα μελετήθηκαν από τις υπηρεσίες του Δήμου και σε μια δεύτερη φάση προσφέρθηκαν να βοηθήσουν αφιλοκερδώς κάποιοι κορυφαίοι αρχιτέκτονες και πολεοδόμοι της πόλης μας. Η χρηματοδότηση εξασφαλίστηκε από δημοτικούς πόρους, από το ΕΣΠΑ και από μια χορηγία του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος. Η διαχείριση αυτών των χρημάτων, που είχαμε εξοικονομήσει με μεγάλες θυσίες, έγινε με απόλυτο σεβασμό στον φορολογούμενο πολίτη.

Η παρέμβαση περιλάμβανε τα πάντα : από την ανανέωση του αποχετευτικού δικτύου και την κατασκευή των πεζοδρόμων με φιλικά προς το περιβάλλον υλικά μέχρι τον φωτισμό με LED, την ανανέωση του αστικού εξοπλισμού, την προμήθεια μικρών απορριμματοφόρων λόγω της στενότητας των δρόμων, την αποκομιδή των απορριμμάτων από τα εστιατόρια, φαστφουντάδικα κ.λπ. με ραντεβού μέσω SMS, την εγκατάσταση δικτύου Wi-Fi και το επίμονο καθημερινό καθάρισμα της μουτζούρας από τις προσόψεις. Καθαρίστηκαν 8.300 τ.μ. προσόψεων και διατηρούνταν συνεχώς καθαρά. Για να μην καταλήξει μάλιστα η περιοχή ένα απέραντο “διασκεδαστήριο”, όπως συνέβη παλαιότερα στου Ψυρρή, απαγορεύσαμε στα μαγαζιά που θα άνοιγαν να τοποθετήσουν  τραπεζοκαθίσματα. ‘Ηδη υπήρχαν πολλά στην πλατεία Αγίας Ειρήνης. Σκοπός ήταν να κρατήσουμε στην περιοχή τους κατοίκους και τα παραδοσιακά μικροκαταστήματα που της δίνουν το ιδιαίτερο χρώμα της. Απώτερος σκοπός του Τριγώνου ήταν να λειτουργήσει παιδαγωγικά αφενός προς τους Αθηναίους ώστε να δουν ότι μπορούν να ζήσουν σε μια πόλη που λειτουργεί με κανόνες και σεβασμό στον δημόσιο χώρο και αφετέρου προς τις υπηρεσίες του δήμου προκειμένου να αποκτήσουν τη τεχνογνωσία που απαιτούν σύνθετα έργα ανάπλασης που υπερβαίνουν έναν απλό εξωραϊσμό.

Αυτά εξελίσσονταν παράλληλα με μία διαρκή επαφή με όλους τους ενδιαφερόμενους. Μοιράστηκαν στην αρχή 1.200 ερωτηματολόγια σε επισκέπτες της περιοχής και άλλα 100 πόρτα-πόρτα σε κατοίκους και καταστηματάρχες. Στη συνέχεια η επαφή ήταν μόνιμη και καθημερινή. Ανοίξαμε το γραφείο του “Τριγώνου” στην Αιόλου 49, συγκροτήσαμε ειδική ομάδα που ανέλαβε μαζί με τις δημοτικές υπηρεσίες την εκτέλεση του έργου σε συνεχή επικοινωνία με τους κατοίκους και μαγαζάτορες, οι οποίοι στην αρχή ευλόγως αντέδρασαν. ‘Ομως με την καθημερινή επαφή τους κερδίσαμε. Πείστηκαν ότι το εγχείρημα θα ωφελούσε τους πάντες, έστω και αν ο εργολάβος που ανέλαβε το κατασκευαστικό μέρος καθυστερούσε απελπιστικά. Φτιάξαμε ιστοσελίδα για το Trigono και Newsletter. Κάποια στιγμή μάλιστα εμφανίστηκαν και οι “πρεσβευτές” του εγχειρήματος, κάτοικοι και καταστηματάρχες της περιοχής, που έκαναν την υπόθεση δική τους. Σήμερα πια, η περιοχή του Τριγώνου έχει ανακάμψει θεματικά.

Κάθε πιλοτικό πρόγραμμα είναι ένας πειραματισμός, από τον οποίο αντλείς συμπεράσματα, ώστε να προχωρήσεις με ασφάλεια στο συνολικό σχέδιο, μέσα από διαρκείς αναπροσαρμογές. Ακριβώς όπως ένας πιλότος που επιχειρεί δοκιμαστική πτήση. Με τη διαφορά όμως ότι όταν παρεμβαίνεις σε μια πόλη, δεν βρίσκεσαι μόνος σου μέσα σε ένα πιλοτήριο. ‘Εχεις και επιβάτες τους οποίους οφείλεις να πείσεις πως θα τα καταφέρετε μαζί. Σε μια δύσκολη πόλη όπως η Αθήνα χρειάζεται ανεξάντλητη υπομονή για να πείσεις τους συμπολίτες σου ότι έχεις μελετήσει αυτό που τους προτείνεις και ότι τελικά θα βγούν κερδισμένοι οι ίδιοι και η πόλη τους. Και μαζί τους ο δημοτικός οργανισμός κατά τι σοφότερος.