Άννυ Ποδηματά

Ας πάρουμε τα επιχειρήματα: οι αντιδρώντες, κυρίως Πράσινοι και Σοσιαλδημοκράτες ευρωβουλευτές, ισχυρίζονται ότι ο τίτλος είναι προκλητικός γιατί εμμέσως υιοθετεί την επιχειρηματολογία της γερμανικής (και όχι μόνο) Δεξιάς, σύμφωνα με την οποία οι μετανάστες συνιστούν απειλή για την Ευρώπη και τον ευρωπαϊκό τρόπο ζωής. Οι πανηγυρισμοί της Μαρίν Λεπέν, η οποία χαρακτήρισε «ιδεολογική νίκη» της πολιτικής της οικογένειας τον τίτλο του χαρτοφυλακίου του νέου αντιπροέδρου, ήρθαν να προσθέσουν νερό στον μύλο αυτής της προσέγγισης.

Και τέλος, ο πολιτικά εμπειρότατος απερχόμενος πρόεδρος της Κομισιόν, μπροστά στον κίνδυνο να υπάρξει μια μετωπική σύγκρουση μεταξύ της Επιτροπής και στελεχών από τις προοδευτικές πτέρυγες του Ευρωκοινοβουλίου, ζήτησε κι αυτός ο τίτλος να γίνει πιο συγκεκριμένος ώστε να μη δημιουργούνται συνειρμοί ότι ο ευρωπαϊκός τρόπος ζωής αντιτίθεται στη μετανάστευση.

Η σημειολογία, οι συμβολισμοί και οι συνειρμοί έχουν βεβαίως τη σημασία τους. Είναι όμως και αυθαίρετοι πολλές φορές, δηλαδή συνιστούν ερμηνείες αποφάσεων κατά το δοκούν ώστε να επιβεβαιωθεί ή να καταρριφθεί μια προ-ϋπάρχουσα θέση. Γιατί, για παράδειγμα, να ισχύει αυτή η ερμηνεία ως προς «τον ευρωπαϊκό τρόπο ζωής» και όχι αυτή που αποτυπώνεται στο άρθρο 2 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ενωση;

«Η Ενωση βασίζεται στις αξίες του σεβασμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, της ελευθερίας, της δημοκρατίας, της ισότητας, του κράτους δικαίου και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων των ατόμων που ανήκουν σε μειονότητες. Αυτές οι αξίες είναι κοινές στα κράτη-μέλη, σε μια κοινωνία στην οποία κυριαρχούν ο πλουραλισμός, η αντίθεση στις διακρίσεις, η ανεκτικότητα, η δικαιοσύνη, η αλληλεγγύη και η ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών».
Μη χαμογελάτε, δεν είμαι αιθεροβάμων! Γνωρίζω, όπως γνωρίζετε, ότι το ευρωπαϊκό περιβάλλον πόρρω απέχει από τις περιγραφές των άρθρων της Συνθήκης του και αξίζει να δούμε γιατί:

Γιατί οι αξίες, οι αρχές και οι στόχοι που αποτυπώνονται στις δεκάδες χιλιάδες σελίδες των θεμελιωδών κοινοτικών εγγράφων παραμένουν συχνά κενό γράμμα που δεν υπηρετείται με συνέπεια και συνέχεια από τις εφαρμοζόμενες πολιτικές. Γιατί οι κυβερνήσεις αλλά και τα πολιτικά κόμματα στη συντριπτική τους πλειοψηφία άλλα υπογράφουν στις Βρυξέλλες και άλλα εφαρμόζουν στις χώρες τους. Γιατί -για να φτάσουμε σε ένα αμείλικτο διά ταύτα- αρκετοί από εκείνους που δηλώνουν σκανδαλισμένοι από τον τίτλο του χαρτοφυλακίου του κ. Μαργαρίτη Σχοινά λουφάζουν όταν οι κυβερνήσεις στις χώρες τους αρνούνται να συμμετάσχουν σε μια ευρωπαϊκή πολιτική αναλογικής υποδοχής προσφύγων, με αποτέλεσμα να φέρουν τεράστιο βάρος οι χώρες που για γεωγραφικούς λόγους αποτελούν πύλες εισόδου προσφύγων και μεταναστών.

Αυτή η μάχη θα ήταν μια πραγματική ευρωπαϊκή μάχη αξιών και ιδεών που θα μπορούσε να επιφέρει χειροπιαστά αποτελέσματα, πολύ χρησιμότερα από την εκ του ασφαλούς μάχη των συμβολισμών.

Ο ευρωπαϊκός τρόπος ζωής, έτσι όπως αποτυπώνεται στο άρθρο 2 της Συνθήκης, είναι κάτι για το οποίο πρέπει να είμαστε περήφανοι και να το υπερασπιζόμαστε στην πράξη, αντί να το αφήνουμε βορά σε τυχάρπαστους και ακροδεξιούς.

Ας αφήσουμε λοιπόν τα λάβαρα κι ας κατέβουμε στα αλώνια. Το μήνυμα μιας Ευρώπης ανεκτικής και ανοικτής στους κατατρεγμένους θα πρέπει να συμβαδίζει με το μήνυμα της προστασίας των Ευρωπαίων πολιτών, κυρίως των πιο φτωχών και των πιο ευάλωτων, αυτών που αισθάνονται απειλούμενοι από τους πρόσφυγες και τους μετανάστες και «μεταναστεύουν» με τη σειρά τους μαζικά σε ακροδεξιά, εθνικιστικά και αντι-ευρωπαϊκά κόμματα.