Έντονες παρασκηνιακές επαφές μεταξύ Βρυξελλών, Ουάσινγκτον και Σκοπίων ενόψει του δημοψηφίσματος της 30ης Σεπτεμβρίου

Λίγο οι φονικές φωτιές, λίγο η καλοκαιρινή ραστώνη και το ζήτημα του Μακεδονικού απομακρύνθηκε από το προσκήνιο. Με τον ερχομό του Σεπτεμβρίου, όμως, η συμφωνία των Πρεσπών επανέρχεται για τα καλά στη δημόσια σφαίρα. Το Μέγαρο Μαξίμου παρακολουθεί με ενδιαφέρον τις εξελίξεις στη γείτονα χώρα. Παρά το ελαφρύ προβάδισμα του "ναι"-σύμφωνα με τις μέχρι τώρα δημοσκοπήσεις- στο επικείμενο δημοψήφισμα στις 30 Σεπτεμβρίου υπάρχει έντονος προβληματισμός για τις διχόνοιες που σπαράζουν τα Σκόπια και τις συνέπειες που αυτές μπορεί να έχουν.

Ιδιαίτερα στενά παρακολουθεί την κατάσταση και ο δυτικός παράγοντας με τον Επίτροπο Διεύρυνσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης Γιοχάνες Χαν να περιγράφει την υποστήριξη ή μη της συμφωνίας ως «την επιλογή μεταξύ του ευρωπαϊκού μέλλοντος της χώρας ή την επιλογή μιας πορείας που οδηγεί σε απομόνωση…».

Όλο αυτό το διάστημα υπάρχουν έντονες παρασκηνιακές επαφές μεταξύ Βρυξελλών, Ουάσινγκτον και FYROM. Δεν είναι, άλλωστε, μυστικό ότι ο δυτικός παράγοντας ελπίζει, έστω και την τελευταία στιγμή, να εξασφαλίσει την σαρωτική νίκη του «ναι» στο δημοψήφισμα. Για αυτό ακριβώς τον λόγο πιέζουν το αντιπολιτευόμενο στον Ζόραν Ζάεφ κόμμα του VMRO. Ενδεικτικό του κλίματος που επικρατεί είναι ότι ακόμα και τα ευρωπαϊκά αδελφά του κόμματά έχουν στρατευτεί με τον σκοπιανό πρωθυπουργό και την συμφωνία των Πρεσπών.

Το δεξιό εθνικιστικό κόμμα στροβιλίζεται στην απομόνωση, χωρίς να έχει ακόμα ξεκαθαρίσει την στάση του. Ούτε στην τελευταία συνεδρίαση της Εκτελεστικής Επιτροπής του ελήφθη οριστική απόφαση σε σχέση με την στάση που θα τηρήσει στο δημοψήφισμα. Τα ηγετικά του στελέχη προσπαθούν να κερδίσουν χρόνο, υπό το πρόσχημα ότι αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε εξέλιξη η θερινή εκστρατεία του κόμματος, που περιλαμβάνει συζητήσεις και διαβουλεύσεις με τους πολίτες και την κομματική βάση σε διάφορα επίπεδα. Αυτό εξηγείται και από το γεγονός ότι υπάρχουν πολλές αντικρουόμενες απόψεις. Απ’ ότι φαίνεται, όμως, προκρίνεται το ενδεχόμενο να απευθύνει το κόμμα έκκληση στους υποστηρικτές του να συμμετάσχουν στο δημοψήφισμα και να ψηφίσουν κατά της Συμφωνίας των Πρεσπών.

Το κλίμα πόλωσης και δυσαρέσκειας για την επερχόμενη συμφωνία είναι έκδηλο και στην κοινωνία. Η κίνηση του αμερικανικού στρατού να αποκαλέσει τους Σκοπιανούς «Βορειομακεδόνες» προκάλεσε τόσο έντονες αντιδράσεις και αποδοκιμασία από ένα μεγάλο μέρος των πολιτών που δεν υιοθετούν την ονομασία αυτή που με ανακοίνωση αναγκάσθηκε να απολογηθεί για τον «λανθασμένο όρο». «Κατεβάσαμε το βίντεο από τα κοινωνικά δίκτυα. Εκτιμούμε την εταιρική σχέση με τον Στρατό της «Μακεδονίας» και λυπούμαστε για το λάθος», έγραψε.

Η επικύρωση της συμφωνίας, όμως, εξαρτάται και από άλλες παρασκηνιακές διεργασίες. Δυτικοί παράγοντες επιβεβαιώνουν ανεπίσημα ότι πλησιάζει μία «διόρθωση συνόρων» που θα αναπτυχθεί το φθινόπωρο στα Δυτικά Βαλκάνια, με επίκεντρο το Κόσοβο. Τα Σκόπια και ο Ζάεφ φαίνεται ότι επενδύουν στην συμφωνία και στην είσοδό τους στο ΝΑΤΟ, ώστε να διασώσουν την οντότητά τους και να μην διασπαστούν.

Σύμφωνα και με την εκτίμηση του καθηγητή Διεθνών Σχέσεων στο πανεπιστήμιο John Hopkins Έντουαρντ Τζόζεφ «αν η συμφωνία μεταξύ της Ελλάδας και της “Μακεδονίας” για την ονομασία τεθεί σε εφαρμογή, η διάσπαση της “Μακεδονίας” βγαίνει από το τραπέζι και η χώρα οδεύει προς είσοδο στο ΝΑΤΟ, το οποίο εγγυάται ότι η χώρα δεν θα διασπασθεί, ασχέτως του πόσο ανήσυχοι θα γίνουν οι Αλβανοί. Βεβαίως, ισχύει και το αντίθετο. Αν ναυαγήσει η συμφωνία για την ονομασία και κερδίσει έδαφος το κίνημα για τη διάσπαση του Κοσόβου, θα υπάρξουν φωνές για την απόσχιση περιοχών της “Μακεδονίας” όπου πλειοψηφούν οι Αλβανοί». Αναμένεται δηλαδή η έναρξη των συνομιλιών - υπό την αιγίδα της ΕΕ - ανάμεσα σε Σερβία και Κόσσοβο, καθώς ο δυτικός παράγοντας φαίθνεται να προωθεί το σχεδίων «ευρωατλαντικής ολοκλήρωσης» στα Βαλκάνια, που περιλαμβάνει και το ενδεχόμενο για τον «ανασχεδιασμό συνόρων». Αυτό που δρομολογείται είναι η ανταλλαγή εδαφών μεταξύ Κοσσυφοπεδίου και Σερβίας, με τη λογικά ότι κάτι τέτοιο θα μπορούσε να ωφελήσει τόσο τις συγκεκριμένες χώρες όσο και την Ευρωπαική Ένωση.

Το βασικό επιχείρημα όλου αυτού του εγχειρήματος είναι ότι η ένταση μεταξύ Σερβίας και Κοσσυφοπεδίου «τροφοδοτεί την αστάθεια στη νοτιοανατολική πλευρά της Ευρωπαϊκής Ενωσης και με τον τρόπο αυτόν τα πράγματα θα καταλαγιάσουν. Όπως και να έχει τα Σκόπια βιάζονται να μπουν στο ΝΑΤΟ, έτσι ώστε να προστατέψουν την οντότητά τους.