Μάχη εξουσίας στο Βατικανό - Μπορεί η συντηρητική «αντιπολίτευση» να εκλέξει τον «αντι-Φραγκίσκο»;

Μία από τις σημαντικές μεταρρυθμίσεις του Πάπα Φραγκίσκου ήταν η ανανέωση της «δεξαμενής» των καρδιναλίων, οι οποίοι θα καλούνταν, όταν θα ερχόταν εκείνη η ώρα, να επιλέξουν τον διάδοχό του, αλλά και η εισαγωγή του ορίου ηλικίας για την εκλογή του νέου Πάπα.

Όσο όμως σημαντικά και αν ήταν αυτά, η διαδικασία της ψήφου μπορεί να πάρει ένα δικό της δρόμο. Πολύ περισσότερο που δεν υπάρχει κάποια υποχρέωση ο διάδοχος να είναι και ιδεολογικός συνεχιστής του Φραγκίσκου.

Μπορεί, λοιπόν, να δούμε έναν νέο Πάπα που θα είναι απέναντι -αν όχι και εντελώς αντίθετος ιδεολογικά- από τον Φραγκίσκο;

Λίγες ημέρες μετά την κηδεία του Φραγκίσκου, που θα γίνει το Σάββατο, θα αρχίσει η μακρά διαδικασία εκλογής με αλλεπάλληλους γύρους ψηφοφορίας μέχρι να βγει λευκός καπνός.

Συνολικά οι καρδινάλιοι είναι περισσότεροι από 250, αλλά με τους νέους κανόνες όσοι είναι άνω των 80 ετών δεν μπορούν να λάβουν μέρος στο κονκλάβιο που εκλέγει τον Πάπα. Ο Φραγκίσκος από τους 135 καρδιναλίους που δικαιούνται να συμμετάσχουν στην επιλογή του διαδόχου, διόρισε περίπου 110, μεταξύ τους και πολλούς συντηρητικούς.

Οι συντηρητικοί που διαφωνούσαν

Ο Ιάκοπο Σακαραμούτσι δημοσιογράφος που καλύπτει το Βατικανό στην εφημερίδα La Repubblica, λέει ότι ότι η ανθρωπογεωγραφία των καρδιναλίων είναι περίπλοκη: «Η ομάδα δεν είναι ομόφωνη και συνεκτική και δεν έχει τις ίδιες ιδέες».

Εξηγεί ακόμη ότι σχεδόν όλοι οι καρδινάλιοι που έχει επιλέξει είναι από μεγάλες επισκοπές σε όλο τον κόσμο, ανάμεσά τους υπήρχαν και συντηρητικοί αλλά και προοδευτικοί.

Μεταξύ τους είναι ο Γερμανός Γκέρχαρντ Μίλερ που συγκρούστηκε με τον Φραγκίσκο για πολλά ζητήματα, όπως το διάταγμα που θα επέτρεπε την ευλογία των ομοφυλόφιλων ζευγαριών το οποίο και χαρακτήριζε αιρετικό.

Οι συντηρητικοί εξοργίζονταν από την άμβλυνση της στάσης της εκκλησίας απέναντι στους Καθολικούς που ξαναπαντρεύτηκαν, ανοίγοντας την πόρτα σε ορισμένους από αυτούς να λάβουν κοινωνία. Κάποιοι έφτασαν να πουν ότι ο Πάπας Φραγκίσκος… δημιουργεί αίρεση και ότι συσσωρεύει ζημιά στην Εκκλησία

Επικριτής του Φραγκίσκου ήταν και ο Αμερικανός καρδινάλιος Ρέιμοντ Μπερκ, ειδικά για τη στάση του Πάπα σχετικά με τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων και τα ζητήματα κοινωνικής δικαιοσύνης. Ο Μπερκ, γράφει ο Guardian, σχεδόν ευθυγραμμίζεται με τις απόψεις του Ντόναλντ Τραμπ.

Ο Πάπας Φραγκίσκος τον είχε περιθωριοποιήσει, αφαιρώντας του ακόμη και τον μισθό του και το επιδοτούμενο από το Βατικανό διαμέρισμα. Ωστόσο ο Μπερκ εξακολουθεί να είναι δημοφιλής μεταξύ των συντηρητικών καθολικών Αμερικανών.

Μεγάλος αντίπαλος ήταν και ο καρδινάλιος Ρόμπερτ Σμιθ που τον Ιανουάριο του 2020 δημοσίευσε βιβλίο (συνυπέγραφε και ο πρώην Πάπας Βενέδικτος), το οποίο υπερασπιζόταν την αγαμία του κλήρου τη στιγμή που ο Φραγκίσκος σκεφτόταν τη χαλάρωση των κανόνων. Είχε επίσης διαμαρτυρηθεί κατά του Ισλάμ, των μεταναστών, των ομοφυλόφιλων και του ρόλου των γυναικών.

Ο κορυφαίος από αυτούς που του εναντιώθηκαν δεν ήταν άλλος από τον προκάτοχό του Πάπα Βενέδικτο, που παραιτήθηκε μεν το 2013, αλλά εξακολουθούσε να ζει στο Βατικανό, να κάνει συναντήσεις, δίνοντας συνεντεύξεις και γράφοντας βιβλία και άρθρα με θέσεις που έρχονταν σε πλήρη αντίθεση με αυτές του Φραγκίσκου.

Μετά τον θάνατο του Βενέδικτου, ο καρδινάλιος Τζορτζ Πελ πήρε τη σκυτάλη των διαφωνιών που περιέγραψε την πολιτική του Φραγκίσκου ως «καταστροφή» (αν και με ψευδώνυμο).

Η απάντηση του Φραγκίσκου

Αλλά και ο Φραγκίσκος δεν απέφυγε τις καυστικές αναφορές προς τους αντιπάλους του.

Στην αυτοβιογραφία του, με τίτλο «Ελπίδα», που δημοσιεύτηκε τον περασμένο Ιανουάριο, έγραφε ότι μια ένδειξη για την κατάσταση του μυαλού των επικριτών του ήταν εμφανής στον επιδεικτικό τρόπο ενδυμασίας τους. Εξηγούσε ότι «αυτοί οι τρόποι μερικές φορές κρύβουν ψυχική ανισορροπία, συναισθηματική απόκλιση, δυσκολίες συμπεριφοράς, ένα προσωπικό πρόβλημα που μπορεί να εκμεταλλευτεί κανείς».

Ο Φραγκίσκος, σε κάθε περίπτωση, είχε επιλέξει από την αρχή μια περισσότερο ανεκτική ρητορική. Επέκρινε, μεταξύ άλλων, τον αντίκτυπο του καπιταλισμού στις ζωές των ανθρώπων, ζητούσε δράση για την κλιματική κρίση και καλούσε να δείχνουμε συμπόνια προς τους μετανάστες και τους πρόσφυγες. Στο ίδιο το Βατικανό, ο Φραγκίσκος είχε επιλέξει μία περισσότερο λιτή ζωή, επιλέγοντας, για παράδειγμα, να ζήσει σε έναν απλό ξενώνα.