Η διαισθητικός Ελένη Κικίδου και η συμβολή της στην εξιχνίαση δύο δολοφονιών τη δεκαετία του '50

Στις 6 Αυγούστου 1953 σε μια ερημική τότε τοποθεσία της Βουλιαγμένης διαπράττεται ένα στυγερό έγκλημα. Σε ένα απόμερο αλσύλλιο της περιοχής πυροβολείται σχεδόν εξ’ επαφής ο τριανταπεντάχρονος Θεόδωρος Δέγλερης. Ο δράστης της δολοφονίας; Άγνωστος. Η φίλη του άτυχου Δέγλερη Σοφία Μαναβάκη γλίτωσε τα χειρότερα, καθώς τραυματίστηκε από τις σφαίρες του εγκληματία και μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο. Δεν μπορούσε όμως να δώσει καμία περιγραφή του δράστη, καθώς την ώρα του εγκλήματος είχε αρχίσει να πέφτει το σκοτάδι.

Σύντομα αποκαλύπτεται ότι ένα ακόμα ζευγάρι που ερωτοτροπούσε στην περιοχή πριν λίγες μέρες γλίτωσε την τελευταία στιγμή από τη μανία του άγνωστου δολοφόνου. Στην αθηναϊκή κοινωνία της εποχής επικρατεί αναστάτωση. Η εμφάνιση ενός στυγερού δολοφόνου στην περιοχή του Αγίου Νικολάου στο Καβούρι, που αποτελούσε ερωτικό καταφύγιο παράνομων και μη ζευγαριών, έχει θορυβήσει τους πάντες. Η Αστυνομία αρχίζει τις έρευνες στα τυφλά. Ο Τύπος ανεβάζει πολύ ψηλά το θέμα και η κοινή γνώμη παρακολουθεί με κομμένη την ανάσα τις εξελίξεις.
Ο δολοφόνος ‘’βαφτίζεται’’ από τις εφημερίδες ‘’Δράκος της Βουλιαγμένης’’. Πιθανότατα είναι η πρώτη φορά που η λέξη ‘’δράκος’’ χρησιμοποιείται για να χαρακτηρίσει έναν κατά συρροή δολοφόνο και βιαστή.



Ο όρος σίριαλ κίλερ, που με τα αποτρόπαια εγκλήματα του Κύπριου στρατιωτικού Νίκου Μεταξά κατέκλυσε τις τελευταίες μέρες τα Μ.Μ.Ε., είναι φυσικά ξενόφερτος. Προέρχεται από το αγγλικό serial killerκαι όπως διαβάζουμε στο ‘’Χρηστικό Λεξικό της Νεοελληνικής Γλώσσας’’ της Ακαδημίας Αθηνών (εκδ. 2014) εμφανίστηκε για πρώτη φορά μόλις το 1981.

Μάλιστα όπως γράφει η Στελίνα Μαργαριτίδου στο βιβλίο της ‘’ΕΛΕΝΗ ΚΙΚΙΔΟΥ- Η Διαισθητικός που άφησε εποχή’’, το παρατσούκλι δράκος που χρησιμοποιούν οι δημοσιογράφοι για να περιγράψουν τον δολοφόνο προκαλεί πρόσθετο εκνευρισμό στην Αστυνομία! Σύντομα στον ίδιο δράστη αποδίδεται η δολοφονία ενός ναύτη που είχε γίνει στην ίδια περιοχή πριν από καιρό, αλλά και μια σειρά από επιθέσεις σε ζευγάρια στο αλσύλλιο, που είχαν καταγραφεί στο τοπικό αστυνομικό τμήμα.



Παρά της επίμονες προσπάθειες και έρευνες της Αστυνομίας δεν υπάρχει κανένα απολύτως αξιοποιήσιμο στοιχείο. Την εποχή εκείνη ένας από τους κορυφαίους αστυνομικούς συνεργάτες ήταν ο Θεόδωρος Δράκος (!), που αρθρογραφούσε στην ‘’Απογευματινή’’ και την ‘’Ακρόπολη’’. Ο Θ. Δράκος γνώριζε τη διαισθητικό Ελένη Κικίδου, μαθήτρια του μεγάλου Άγγελου Τανάγρα και είχε παρακολουθήσει πειράματα στα οποία συμμετείχε. Σε αυτά η Κικίδου έμπαινε σε διαδικασία αυτοΰπνωσης, στη διάρκεια της οποίας μπορούσε να δει γεγονότα, πρόσωπα και καταστάσεις με τη μέθοδο της ενόρασης.
Ο Θ. Δράκος ήταν αυτός που ζήτησε από την Κικίδου να βοηθήσει την Αστυνομία στην εξιχνίαση του εγκλήματος. Η Κικίδου αρχικά ήταν διστακτική. Ο Θ. Δράκος όμως επέμενε λέγοντάς της ότι η κοινή γνώμη αγωνιά. Μάλιστα ακόμα και ο ιδιοκτήτης ενός σπιτιού που νοίκιαζε κατά τις διακοπές της στον Πόρο η Κικίδου, δείχνοντάς της μια εφημερίδα με λεπτομέρειες του εγκλήματος, της είχε ζητήσει να βοηθήσει στην ανακάλυψη του δολοφόνου.

Η Ελένη Κικίδου στον τόπο του εγκλήματος

Κάπως έτσι η Ελένη Κικίδου αποφάσισε να συνεργαστεί ,κατά κάποιον τρόπο, με την Αστυνομία. Το σούρουπο της 18/8/1953 συνοδευόμενη από τον Θ. Δράκο, μια φίλη της και τον σύζυγό της πήγε στον τόπο του εγκλήματος.

Κατά τη διάρκεια της αυτοΰπνωσης έχανε την επαφή με τον κόσμο γύρω της. Απευθυνόμενη στον Θ. Δράκο του είπε: ‘’Κάτι πιάνω. Τον βλέπω να πλησιάζει από πίσω το ζευγάρι που είναι τώρα καθισμένο στη ρίζα ενός δένδρου. Τους παρακολουθεί να ερωτοτροπούν. Υπάρχει κάτι βίαιο στην ατμόσφαιρα, έτοιμο να ξεσπάσει. Το πρόσωπό του… Το πιστόλι είναι τυλιγμένο με σπάγκους και είναι κάτω από μια πέτρα. Με τον ίδιο τρόπο είναι κρυμμένα η τσάντα και το πορτοφόλι του θύματος. Το πιστόλι δεν είναι μεγάλο και δεν είναι δικό του. Ο δολοφόνος το έχει κλέψει και μάλιστα εδώ και αρκετό καιρό. Είναι ένας ψηλός, αδύνατος άνδρας με εξαϋλωμένη όψη. Φορά σκούρο παντελόνι και κοντό πουκάμισο’’.

Έτσι η Αστυνομία από το απόλυτο σκοτάδι αποκτά μια σειρά από πολύτιμα στοιχεία για τον δολοφόνο. Την επόμενη ημέρα οι εφημερίδες κατακλύζονται από περισσότερες πληροφορίες. Όπως ‘’είδε’’ η Ελένη Κικίδου ο δολοφόνος παρακολουθούσε για τρία τέταρτα τις περιπτύξεις του ζευγαριού. Ξαφνικά πλησίασε τους δύο νέους και με απόλυτη ψυχραιμία και κακία πυροβόλησε τον Δέγλερη. Αφού απομακρύνθηκε για λίγο και έκρυψε το πιστόλι κάτω από ένα βράχο ξαναγύρισε στο μέρος του φόνου. Έσκυψε δήθεν για να εξετάσει τον σφυγμό του θύματος. Αφαίρεσε το ρολόι και την τσάντα της κοπέλας και εξαφανίστηκε προς τον Λαιμό Βουλιαγμένης. Εκεί τον είδε σύμφωνα πάντα με την Ελένη Κικίδου ένας κοντός, ξανθός άνθρωπος, που τον αναγνώρισε. Με κάποια βάρκα πέρασε απέναντι.

Ο ‘’δράκος’’ ‘όπως είπε η Κικίδου εργαζόταν στην απέναντι από τον τόπο του εγκλήματος ακτή ,σε μαγειρείο εξοχικού κέντρου, απ’ όπου έβγαινε μόνο τη νύχτα για να κοιμηθεί στο ύπαιθρο, σε μέρος όπου δεν υπάρχουν δέντρα. Παλαιότερα είχε εργαστεί ως βοηθός σε στρατιωτικά μαγειρεία. Πιθανότατα καταγόταν από κάποιο νησί. Σημαντικά χαρακτηριστικά του ήταν τα πολλά χαλασμένα δόντια που είχε, καθώς και μια ουλή στο δεξί μέρος του λαιμού. Τέλος το επώνυμό του άρχιζε από Σ. Κατά τη διάρκεια της όλης διαδικασίας η Κικίδου αντιλήφθηκε ότι ο δολοφόνος βρισκόταν κοντά τους και τους παρακολουθούσε και μάλιστα εξέφρασε τους φόβους της στον Θ. Δράκο. Αποκάλυψε τέλος ότι ο ‘’δράκος’’, αν και κανείς δεν τον υποπτευόταν μέχρι τότε, αναζητούσε τρόπο για να διαφύγει. Ήθελε να πάρει άλλα ρούχα και με κάποιο μέσο να πάει στη Ραφήνα. Και από εκεί με βάρκα να εξαφανιστεί. Αν δεν το κατάφερνε, σκόπευε να πέσει στη θάλασσα και να πνιγεί.

Έχοντας όλα αυτά τα στοιχεία στα χέρια της η Αστυνομία συνέλαβε στις 2 Σεπτεμβρίου 1953 τον ‘’ δράκο της Βουλιαγμένης’’ Μιχάλη Στεφανόπουλο στο πατρικό του σπίτι στην οδό Νικηφόρου Ουρανού 17 στον Λυκαβηττό. Πριν δύο μήνες είχε απολυθεί από το 25ο Σύνταγμα Πεζικού και ήταν 25 ετών.

Κατά τη διάρκεια των ερευνών της Αστυνομίας, είχε βρεθεί το πιστόλι της δολοφονίας, ένα Smith &Wesson κρυμμένο περίπου 200 μέτρα πιο μακριά από τον τόπο του εγκλήματος. Υπήρχαν πάνω του δακτυλικά αποτυπώματα, που δεν ανήκαν όμως σε κάποιον σεσημασμένο.
Ο Στεφανόπουλος, όταν συνελήφθη, αρνήθηκε αρχικά κάθε εμπλοκή του στη δολοφονία του Δέγλερη, σύντομα όμως ομολόγησε. Κατά την αναπαράσταση, αποδείχτηκε ότι όσα είχε πει η Κικίδου, ήταν απολύτως ακριβή!



Ο «δράκος της Βουλιαγμένης», παραδέχθηκε επίσης ότι από την εφηβική του ηλικία ήταν ηδονοβλεψίας και συνήθιζε να παρακολουθεί τις ερωτικές περιπτύξεις ζευγαριών σε άλση και πάρκα της Αθήνας, αλλά και σε παραθαλάσσιες περιοχές.

Ο Μιχάλης Στεφανόπουλος, καταδικάστηκε σε θάνατο και εκτελέστηκε στην Αίγινα στις 10 Αυγούστου 1954.
Αύγουστος 1957: Δολοφονία Δ. Πεπέ.

Λίγα χρόνια αργότερα, το 1957, ένα ακόμη έγκλημα συγκλονίζει την ελληνική κοινή γνώμη. Ήταν μια εποχή που η εγκληματικότητα ήταν πάρα πολύ μικρή, ο κόσμος κυκλοφορούσε άφοβα και τα καλοκαίρια, πολλοί κοιμόταν όχι απλά στις αυλές των σπιτιών τους αλλά και στα χωράφια και τα οικόπεδα, που αφθονούσαν τότε στην πρωτεύουσα! Παραμονές Δεκαπενταύγουστου του 1957, κι ενώ πολλοί Αθηναίοι απολάμβαναν τις διακοπές τους, ένας σιδηροδρομικός υπάλληλος, ο Δημήτριος Πεπές, βρίσκεται άγρια δολοφονημένος στο σπίτι του στον Κολωνό. Οι εφημερίδες της εποχής, κάνουν λόγο για στυγερό έγκλημα και ανακαλύπτουν ομοιότητες με τη δολοφονία στο Αιγάλεω ενός σαραντάχρονου Ελληνογάλλου, γνωστού με το όνομα Βιλιέτ, που είχε γίνει πριν λίγο καιρό. Ο Βιλιέτ (ή Αργυριάδης) έδινε χασίς και άλλα «διεγερτικά δηλητήρια εις τους επισκεπτόμενους αυτόν σαδιστάς» κατά τον Τύπο της εποχής.

Τα δημοσιεύματα του Τύπου, αφήνουν σαφή υπονοούμενα για τις σεξουαλικές προτιμήσεις των δύο ανδρών και χαρακτηρίζουν τον δολοφόνο άγριο εκδικητή, ο οποίος πιθανόν «θέλει να ξεκαθαρίσει όλους τους ανώμαλους και παθολογικούς τύπους».
Για μία ακόμη φορά, η Αστυνομία βρίσκεται σε αδιέξοδο. Δεν υπάρχουν στοιχεία που να βοηθήσουν στην εξιχνίαση του εγκλήματος. Ο Δ. Πεπές, ήταν οικογενειάρχης. Η γυναίκα του και η κόρη του είχαν φύγει για διακοπές και σε λίγες μέρες θα πήγαινε κι ο ίδιος να τις συναντήσει. Ο άνθρωπος αυτός, έκρυβε ένα μυστικό, η αποκάλυψη του οποίου οδήγησε και στον δολοφόνο του…

Ο γνωστός μας, κι από την προηγούμενη υπόθεση, δημοσιογράφος Θεόδωρος Δράκος… ανέλαβε και πάλι δράση. Στις 18 Αυγούστου, τηλεφώνησε στην Ελένη Κικίδου και ζήτησε τη βοήθειά της.

Λίγες μέρες αργότερα, η αδελφή του θύματος Μαγδαληνή Αντωνίου, οδήγησε την Ελένη Κικίδου, τον Θ. Δράκο κι έναν φωτορεπόρτερ, στο δωμάτιο όπου δολοφονήθηκε ο Δ. Πεπές. Η Μ. Αντωνίου, φαινόταν ότι δυσανασχετούσε από το όλο σκηνικό και έβλεπε με καχυποψία την Κικίδου. Όταν η διαισθητικός πλησίασε στον τόπο εγκλήματος κοντοστάθηκε. Λίγα λεπτά αργότερα έσκυψε προς το μέρος του Θ. Δράκου και του είπε: «Ένα ρολόι… Ο δράστης είναι άνδρας. Έχει ιδιαίτερη δύναμη και έχει πάρει ένα ρολόι ακριβό από το θύμα». Η Μ. Αντωνίου, φαίνεται ότι γνώριζε πως ο αδελφός της ήταν ομοφυλόφιλος, κάτι που «είδε» και η Ελένη Κικίδου. Με την αποκάλυψη για το ρολόι, μάρκας Creation, τα πράγματα έγιναν ευκολότερα για την Αστυνομία , η οποία είχε στο μεταξύ είχε κάνει εκατοντάδες προσαγωγές ηδονοβλεψιών, μικροκακοποιών κ.ά. . Ελάχιστα τέτοια ρολόγια «κυκλοφορούσαν» εκείνη την εποχή στην Αθήνα. Ο δράστης της δολοφονίας το είχε πουλήσει σε κάποιον ενεχυροδανειστή. Το ρολόι βρέθηκε πολύ γρήγορα και οι αστυνομικοί οδηγήθηκαν στον δολοφόνο. Επρόκειτο για τον Μηνά Χατζηχρήστο, παντρεμένο και πατέρα πέντε παιδιών!

Ο Χατζηχρήστος συνελήφθη και ομολόγησε. Το έγκλημα ήταν καθαρά σεξουαλικό. Το μοιραίο βράδυ, επισκέφθηκε τον Δ. Πεπέ στο σπίτι του. Ο σιδηροδρομικός, ήταν παθητικός ομοφυλόφιλος. Μετά το τέλος της ερωτικής πράξης, ζήτησε από τον Χατζηχρήστο «να με μεταχειριστεί όπως εγώ μεταχειριζόμουνα εκείνον», όπως είπε ο δολοφόνος. Ο Χατζηχρήστος αρνήθηκε και χλεύασε τον Πεπέ, ο οποίος τον απείλησε με ένα μαχαίρι. Ακολούθησε πάλη μεταξύ τους. Ο, πιο δυνατός, Χατζηχρήστος άρπαξε το μαχαίρι και χτύπησε μ’ αυτό 18 φορές τον Πεπέ, που ξεψύχησε.



Οι γείτονες δεν άκουσαν τίποτα, καθώς ο Πεπές δεν φώναξε καθόλου, μην θέλοντας να καταλάβουν ότι δεν είναι μόνος του! Μόνο λίγο πριν πεθάνει, είπε στον Χατζηχρήστο:
«Γιατί με χτυπάς βρε παιδί;»
Τρεις μήνες αργότερα, έγινε η δική του Χατζηχρήστου.
Η χήρα του Πεπέ, δεν μπορούσε να πιστέψει τη διπλή ζωή του συζύγου της, με τον οποίο ήταν παντρεμένη 10 χρόνια. Ο Χατζηχρήστος καταδικάστηκε σε θάνατο και εκτελέστηκε, κι αυτός, στην Αίγινα λίγους μήνες αργότερα.

Αυτή είπαν, επίσημα, η δεύτερη και τελευταία φορά που η Κικίδου βοήθησε την Αστυνομία στη διαλεύκανση ενός εγκλήματος. Η Στελίνα Μαργαριτίδου γράφει και για τη δολοφονία ενός ζευγαριού στη Νέα Σμύρνη στις αρχές της δεκαετίας του 1960. Επρόκειτο για πράκτορες που είχαν δολοφονηθεί από άλλον πράκτορα, την εποχή που ο Ψυχρός Πόλεμος βρισκόταν στο αποκορύφωμά του. Για την υπόθεση αυτή δεν έχει γίνει τίποτα γνωστό μέχρι σήμερα, καθώς η Αστυνομία δεν άφησε κανένα στοιχείο να διαρρεύσει στον Τύπο.

Να σημειώσουμε ότι η ιστορία του «δράκου της Βουλιαγμένης», μεταφέρθηκε στη μικρή οθόνη και συγκεκριμένα στη σειρά του Πάνου Κοκκινόπουλου «Κόκκινος Κύκλος». Πρόκειται για το επεισόδιο «Το Χάρισμα» με τη Νένα Μεντή, σε μία συγκλονιστική ερμηνεία, τον Ιεροκλή Μιχαηλίδη κ.ά. Όπως και σε όλα τα επεισόδια του «Κόκκινου Κύκλου» υπάρχουν διαφοροποιήσεις στο σενάριο από τα πραγματικά γεγονότα.

Ελένη Κικίδου: η διαισθητικός με το χάρισμα της ενόρασης
Η Ελένη Κικίδου που γεννήθηκε το 1925 και έφυγε από κοντά μας στις 9 Σεπτεμβρίου 2006, είχε δείξει από την ηλικία των 4 ετών ότι ήταν ένα άτομο με ξεχωριστές ικανότητες. Τότε, στο χωριό όπου γεννήθηκε, υπέδειξε ότι ένα αγοράκι που έψαχναν μάταια όλοι, είχε πέσει σε ένα πηγάδι. Ο μικρός Λευτεράκης έτσι σώθηκε και η Ελένη Κικίδου κέρδισε τον θαυμασμό όλων.

Τη δεκαετία του '30, η Κικίδου γνώρισε τον Άγγλο Τανάγρα που είχε ιδρύσει το 1923 στην Αθήνα την Εταιρεία Ψυχικών Ερευνών.
Επρόκειτο για ένα εργαστήριο παραψυχολογικών ερευνών που πρωτοπορούσε στον τομέα της καταγραφής και ανάλυσης περιστατικών όσο και στα διεθνή πειράματα στα οποία συμμετείχαν τα διάμεσα της Εταιρείας.

Τις επιστημονικές διαλέξεις, τα διεθνή συνέδρια και μερικά από τα «ανοιχτά» πειράματα της Εταιρείας, τα παρακολουθούσαν πολιτικοί, πανεπιστημιακοί, νομικοί, άνθρωποι των γραμμάτων και της τέχνης, ανώτεροι δημόσιοι λειτουργοί κ.ά.

Η Ελένη Κικίδου, συμμετείχε στα πειράματά της Εταιρείας Ψυχικών Ερευνών και ήταν μία από τις αγαπημένες μαθήτριες του Αγγέλου Τανάγρα.
Η ίδια απεχθανόταν τον όρο μέντιουμ. «Δεν θα με αναφέρεται ως μέντιουμ. Δεν κάνω προβλέψεις. Διαισθητική είμαι. Βλέπω με τη διαδικασία της ενόρασης αυτά που δεν μπορούν να δουν οι άλλοι, έλεγε χαρακτηριστικά.

«Με την ενόραση βλέπεις και αισθάνεσαι αυτά που οι περισσότεροι δεν μπορούν. Βλέπεις με τη σκέψη και την καρδιά σου. Αισθάνεσαι αυτά που οι άλλοι θα μπορούσαν να έβλεπαν χρησιμοποιώντας τα μάτια τους. Βλέπεις, αντιλαμβάνεσαι γεγονότα που συνέβησαν στο παρελθόν χωρίς να είσαι εσύ μπροστά», πρόσθεσε μιλώντας στον Θ. Δράκο.

Η Κικίδου θεωρούσε τα μέντιουμ, τις καφετζούδες, τις χαρτορίχτρες κλπ,: τσαρλατάνους. Μία συνέντευξή της στον Κώστα Χαρδαβέλλα που το 1967 έγραφε μία σειρά άρθρων με τίτλο «Οι Μάγισσες των Αθηνών», προκάλεσε αίσθηση. Δεχόταν από τότε ανώνυμα απειλητικά και υβριστικά τηλεφωνήματα, ενώ δύο μήνες αργότερα καθώς επέστρεφαν με το σύζυγό της Τζίμη Παπαγεωργίου σπίτι τους, στην οδό Μετσόβου της Αθήνας, έγινε απόπειρα δολοφονίας εναντίον της, από την οποία ευτυχώς, βγήκε αλώβητη.

Ποιος ήταν ο Άγγελος Τανάγρας;
Αναφερθήκαμε σε κάποια σημεία του άρθρου αυτού, στον Άγγελο Τανάγρα, μαθήτρια του οποίου ήταν η Ελένη Κικίδου. Ο Άγγελος Τανάγρας (πραγματικό ονοματεπώνυμο Άγγελος Ευαγγελίδης), γεννήθηκε το 1875 στην Αθήνα.

Σπούδασε ιατρική στην Αθήνα και αργότερα στη Γερμανία.
Το 1897 κατατάχθηκε στο, τότε, Ελληνικό Βασιλικό Ναυτικό και πήρε μέρος στους Βαλκανικούς Πολέμους, τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο και τη μικρασιατική εκστρατεία. Πρόσφερε πολύτιμες ιατρικές και εθνικές υπηρεσίες. Αποστρατεύτηκε με τον τιμητικό βαθμό του Ναυάρχου και Αρχίατρου του Ελληνικού Βασιλικού Ναυτικού.

Το 1923 ίδρυσε την Ελληνική Εταιρεία Ψυχικών Ερευνών και από το 1925 εξέδιδε το μηνιαίο περιοδικό «Ψυχικαί Έρευναι». Διατύπωσε τη θεωρία της ψυχοβολίας, γνωστή ως «Θεωρία Ταναγρα», που αποτελεί μία προσπάθεια επιστημονικής εξήγησης των προγνώσεων, της αντίληψης γεγονότων τα οποία διαδραματίζονται σε σχετικά μεγάλη απόσταση ή άλλων φαινομένων, όπως η μετακίνηση αντικειμένων που δεν προκαλείται από φυσικά αίτια, με βάση τα τηλεκινητικά φαινόμενα, την τηλεπαθητική υποβολή και την ζωική ψυχοβολία, την εκπομπή δηλαδή ρευστών ή μαγνητικών κυμάτων. Η θεωρία του διατυπώθηκε περιληπτικά στην «Επιθεώρηση Παραψυχολογίας» («Zeitschrift fur Parapsychologie») του Βερολίνου.

Το 1961, ο W.G. Roll, στο περιοδικό Journal of the Society for Psychical Research», αναπτύσσει μία θεωρία παρόμοια της ψυχοβολίας, ενώ μία ακόμα αναφορά, υπάρχει στο «Proceedings of the Society for Psychical Research»», όπου αναγράφεται ότι το 1969-70 οι Rejdak και Vasiliev πραγματοποίησαν τηλεκινητικά πειράματα βασιζόμενοι σε παλαιότερες έρευνες του Τανάγρα πάνω στο τηλεκινητικό μέντιουμ Κλειώ. Ο Άγγελος Τανάγρας πέθανε το 1964.
Πηγές: ΣΤΕΛΙΝΑ ΜΑΡΓΑΡΙΤΙΔΟΥ, «ΕΛΕΝΗ ΚΙΚΙΔΟΥ – Η Διαισθητικός που άφησε εποχή», ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΡΧΕΤΥΠΟ 2017
«ΑΓΓΕΛΟΣ ΤΑΝΑΓΡΑΣ – ΤΟ ΧΑΜΕΝΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ», εκδόσεις ΔΑΙΔΑΛΟΣ 2017, Σχολιασμός – Επιμέλεια: Νικόλαος Κουμαρτζής.