Τι περιλαμβάνει η συμφωνία Ελλάδας - Ιταλίας για την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών
Ο Νίκος Δένδιας υπέγραψε μαζί με τον Λουίτζι ντι Μάιο την πρώτη συμφωνία της Ελλάδας για ΑΟΖ - Η συμφωνία επιβεβαιώνει το δικαίωμα των νησιών σε θαλάσσιες ζώνες - Γίνεται αναφορά στην Κοινή Γνωστοποίηση του δικαιώματος επέκτασης παντού της αιγιαλίτιδας ζώνης της Ελλάδας
Διπλωματικές πηγές αναφέρουν ότι η Συμφωνία, που υπέγραψε ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας με τον Ιταλό ομόλογό του Λουίτζι ντι Μάιοέχει ασφαλώς συναφθεί στη βάση της UNCLOS (οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών βάσει διμερών συμφωνιών).
Η Συμφωνία, αναφέρουν οι ίδιες πηγές, επιβεβαιώνει το δικαίωμα των νησιών σε θαλάσσιες ζώνες, καθώς και τη μέση γραμμή της συμφωνίας του 1977 για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας μεταξύ Ελλάδας - Ιταλίας ως οριογραμμή της ΑΟΖ Ελλάδας - Ιταλίας. Με τη σημερινή Συμφωνία, η μέση αυτή γραμμή θα ισχύει και για τα υπερκείμενα της υφαλοκρηπίδας ύδατα.
Κοινή δήλωση για τους πόρους της Μεσογείου
Παράλληλα, οι υπουργοί υπέγραψαν Κοινή Δήλωση Ελλάδας - Ιταλίας για τους Πόρους της Μεσογείου. Με τη δήλωση αυτή, τα δυο κράτη εκφράζουν την προσήλωσή τους στην ισόρροπη και βιώσιμη διαχείριση των πόρων αυτών και συμφωνούν να διεξαγάγουν διαβουλεύσεις για την εκτίμηση τυχόν επιπτώσεων διαφόρων παραγόντων στις υφιστάμενες πρακτικές των αλιέων των δύο κρατών. (Βιώσιμη διαχείριση)
Πέραν αυτών, υπογράφηκε και Κοινή Γνωστοποίηση προς την Ε. Επιτροπή, με την οποία τα δύο κράτη ζητούν την μελλοντική τροποποίηση του κανονισμού περί κοινής αλιευτικής πολιτικής ώστε, όταν η Ελλάδα αποφασίσει να επεκτείνει την αιγιαλίτιδα ζώνη της έως τα 12 ν.μ., να διατηρηθεί η υπάρχουσα αλιευτική δραστηριότητα των Ιταλών αλιέων στην περιοχή μεταξύ 6-12 ν.μ., η οποία σήμερα αποτελεί διεθνή ύδατα. Πηγές του ΥΠΕΞ επισημαίνουν την αυτονόητη σημασία της αναφοράς στην Κοινή Γνωστοποίηση του δικαιώματος επέκτασης παντού της αιγιαλίτιδας ζώνης μας.
Τα υπάρχοντα δικαιώματα των Ιταλών αλιέων περιγράφονται με σαφήνεια αλλά πλέον περιοριστικά, τόσο ως προς τον αριθμό των σκαφών όσο και ως προς τα είδη που δύνανται να αλιεύσουν και εξαιρούνται τα είδη που αλιεύουν οι Έλληνες αλιείς.
Το παρασκήνιο της συμφωνίας
Κλείσιμο
Οι λεπτομέρειες οριστικοποιήθηκαν τελικά περίπου στις 23:00 το βράδυ της Δευτέρας 8 Ιουνίου, όμως στην ελληνική διπλωματία κινούνται με πολύ μεγάλη προσοχή και αποφεύγουν να κοινοποιήσουν το περιεχόμενο της συμφωνίας προτού ο υπουργός ΕξωτερικώνΝίκος Δένδιας και ο Ιταλός ομόλογός τουΛουίτζι ντι Μάιο οριστικοποιήσουν το περιεχόμενό της με τις υπογραφές τους. Η συνάντηση των δύο υπουργών ξεκίνησε στις 12 το μεσημέρι της Τρίτης στην Αθήνα και οι κοινές δηλώσεις έχουν προγραμματιστεί για τις 13:20. Η υπογραφή της επίσημης Συμφωνίας οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας έγινε πριν τις κοινές δηλώσεις των κυρίων Δένδια και ντι Μάιο.
«Πρόκειται για μια εξαιρετική συμφωνία» είπε στο protothema.gr βουλευτής της αντιπολίτευσης ο οποίος το πρωί της Δευτέρας ενημερώθηκε από τον Νίκο Δένδια για το κλείσιμο του deal με την Ρώμη αλλά και για τις βασικές προβλέψεις του ελληνοϊταλικού συμφώνου για τις θαλάσσιες ζώνες.
«Η οριοθέτηση ΑΟΖ με την Ιταλίακαι την Αίγυπτοείναι στις βασικές προτεραιότητες της κυβέρνησης Μητσοτάκη», είχε πει πριν λίγο καιρό ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας σε συνέντευξή του στο STAR. «Η χώρα έχει καθυστερήσει να ρυθμίσει αυτά τα θέματα. Νομίζω ότι είναι ο καιρός τώρα να βρούμε λύσεις με τις όμορες χώρες μας, ιδίως με τις όμορες φιλικές χώρες μας», τόνισε ο κ. Δένδιας. Πολλοί τότε είχαν θεωρήσει ότι επρόκειτο για μια γενικόλογη δήλωση του υπουργού Εξωτερικών, όμως η πραγματικότητα απέδειξε ότι η ελληνική πλευρά εννοούσε όσα έλεγε και κινούνταν με ταχύτητα προκειμένου να οριστικοποιηθεί η συμφωνία Αθήνας-Ρώμης.
Η βασική από τις πάρα πολλές λεπτομέρειες που δεν επέτρεπε τη μετατροπή της ελληνοϊταλικής συμφωνίας του 1977 για οριοθέτηση της ηπειρωτικής υφαλοκρηπίδας σε συμφωνία για προσδιορισμό της ΑΟΖ των δύο χωρών στο Ιόνιο πέλαγος ήταν οι μεγάλες κόκκινες γαρίδες! Τα οστρακόδερμα που πωλούνται πανάκριβα στις ιχθυαγορές, με τιμή που μπορεί να ξεπεράσει ακόμη και τα 40 ευρώ το κιλό είναι ο βασικός στόχος των ιταλικών αλιευτικών που μέχρι σήμερα κινούνται ανεξέλεγκτα στο Ιόνιο πέλαγος.
Βάσει της συμφωνίας οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών η Ιταλία αποδέχεται και αναγνωρίζει την ελληνική κυριαρχία στο ελληνικό τμήμα της ΑΟΖ όπου και επιβάλλονται συγκεκριμένοι όροι για την κίνηση και δραστηριοποίηση των ιταλικών αλιευτικών. Για παράδειγμα, τίθεται συγκεκριμένη οροφή στον αριθμό των αλιευτικών μέσων από την Ιταλία που μπορούν να ψαρεύουν εντός της οριοθετημένης ΑΟΖ, ενώ μέχρι σήμερα ούτε περιορισμός στον αριθμό των αλιευτικών προβλεπόταν ούτε και όρια στις περιοχές όπου εντόπιζαν τα αλιεύματά τους οι Ιταλοί.
Τις τελευταίες εβδομάδες, ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Εξωτερικών, πρέσβης Θεμιστοκλής Δεμίρης, συνομιλούσε πολύ συχνά μέσω τηλεδιάσκεψης με την ομόλογό του στο ιταλικό υπουργείο Εξωτερικών Ελιζαμπέτα Μπελόνι. Πολλοί διπλωμάτες θεωρούν ότι η κυρία Μπελόνι είναι ίσως το πρόσωπο με τη μεγαλύτερη επιρροή στο ιταλικό υπουργείο Εξωτερικών. Πέραν της ιταλικής γλώσσας την οποία ομιλούν, εκ του αποτελέσματος φαίνεται ότι οι κύριοι Δένδιας και Δεμίρης μίλησαν και στη... γλώσσα των Ιταλών ψαράδων και έπεισαν τη γενική γραμματέα του ιταλικού υπουργείου Εξωτερικών και τον Λουίτζι ντι Μάιο για τα αμοιβαία οφέλη από την οριστικοποίηση της συμφωνίας για ΑΟΖ.
Δένδιας: Η οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών δεν επιτυγχάνεται με ανυπόστατες συμφωνίες όπως αυτή της Τουρκίας με το καθεστώς Σάρατζ
«Οggi ho avuto il piacere di accogliere ad Atene il Ministro degli Esteri Italiano e carissimo amico, Luigi Di Maio.»
[Είχα σήμερα την χαρά να υποδεχθώ στην Αθήνα τον Ιταλό Υπουργό Εξωτερικών και πολύ αγαπητό φίλο, Luigi Di Maio]
«Όπως γνωρίζετε, οι σχέσεις μας με την Ιταλία βρίσκονται σε πολύ καλό επίπεδο, γεγονός που επισφραγίστηκε σήμερα με την υπογραφή της συμφωνίας για την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών μεταξύ των δυο κρατών. Μιας συμφωνίας που, ασφαλώς, έχει συναφθεί στη βάση της UNCLOS [Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας] και επιβεβαιώνει το δικαίωμα των νησιών σε θαλάσσιες ζώνες, καθώς και τη μέση γραμμή της συμφωνίας του 1977 για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας Ελλάδας-Ιταλίας. Παράλληλα, η συμφωνία αυτή κατοχυρώνει τα συμφέροντα των Ελλήνων αλιέων και γι’ αυτό θα ήθελα να ευχαριστήσω τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης, Μάκη Βορίδη, για την αγαστή συνεργασία που είχαμε κατά τη διάρκεια των σχετικών διαπραγματεύσεων.
Είναι σήμερα μια ιστορική μέρα. Πρόκειται για μια σημαντική εξέλιξη, καθώς η προηγούμενη χρονολογείται το 1977, επί Κωνσταντίνου Καραμανλή, και πάλι με την Ιταλία.
Σταθερή επιδίωξη της χώρας μας παραμένει η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών με όλους τους γείτονές μας, στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου. Για το σκοπό αυτό, η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, η οποία, ως γνωστόν, αντανακλά εθιμικό δίκαιο στο σύνολό της και όχι επιλεκτικά και αυθαίρετα, όπως ορισμένοι επιχειρούν να τη χρησιμοποιούν, προσφέρει όλα τα απαραίτητα εργαλεία.
Η οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών επιτυγχάνεται σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο, με έγκυρες συμφωνίες. Όχι με ανυπόστατες συμφωνίες, όπως η συμφωνία Τουρκίας-Sarraj. Και βέβαια, όχι με μονομερείς καταθέσεις συντεταγμένων.
Συζητήσαμε, επίσης, με τον φίλο Ιταλό Υπουργό για την Ανατολική Μεσόγειο. Αναφέρθηκα στην κλιμάκωση της τουρκικής παραβατικότητας έναντι της χώρας μας, όπως αυτή εκδηλώθηκε πλέον πρόσφατα με τη δημοσίευση των αιτημάτων της τουρκικής εταιρείας πετρελαίου για γεωτρήσεις σε ελληνική υφαλοκρηπίδα. Αλλά, και ευρύτερα στην περιοχή, δηλαδή έναντι της Κυπριακής Δημοκρατίας, της Συρίας και της Λιβύης. Οι ενέργειες αυτές, σε συνδυασμό με την επιθετική ρητορική της Τουρκίας, αναδεικνύουν περίτρανα τον αποσταθεροποιητικό της ρόλο.
Στις προκλήσεις η Ελλάδα απαντά μεθοδικά. Το Διεθνές Δίκαιο προσδιορίζει τις κόκκινες γραμμές και αυτές θα γίνουν σεβαστές.
Ως προς τη Λιβύη, υπογραμμίσαμε την ανάγκη εξεύρεσης πολιτικής λύσης μέσω του ΟΗΕ και της διαδικασίας του Βερολίνου. Η Ελλάδα χαιρέτισε τη νέα αιγυπτιακή πρωτοβουλία που κινείται στην κατεύθυνση αυτή. Κατά τη σχετική εκδήλωση στο Κάιρο, ως γνωστόν, παρέστη και ο Ιταλός Πρέσβης. Τονίσαμε τη σημασία της επιχείρησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης «IRINI», στην οποία Ιταλία και Ελλάδα συνεισφέρουν ουσιωδώς και θα συνεργαστούν στενά.
Συζητήσαμε και για την ευρωπαϊκή προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων, την οποία επίσης υποστηρίζουμε, πάντα βέβαια υπό τις τεθείσες αιρεσιμότητες.
Τέλος, είχαμε μια μεγάλη συζήτηση όσον αφορά την πανδημία, τις επιπτώσεις της και την επιστροφή στην κανονικότητα. Ο κ. Di Maio με ενημέρωσε για τα ραγδαίως βελτιούμενα επιδημιολογικά δεδομένα στην Ιταλία. Χάρηκα πάρα πολύ γι’ αυτό. Βάσει αυτών, η Ελλάδα αίρει, αρχής γενομένης από την προσεχή Δευτέρα και σταδιακά μέχρι το τέλος του μήνα, τους όποιους περιορισμούς. Η Ελλάδα αναμένει ότι οι Ιταλοί φίλοι μας θα περάσουν και φέτος τις διακοπές τους στη χώρα μας, όπως όλα τα τελευταία χρόνια.
Αγαπητέ Luigi,
τις γκρίζες ημέρες της πανδημίας είχαμε οργανώσει, εδώ στο Υπουργείο, μια λιτή τελετή για να εκφράσουμε την αλληλεγγύη μας στο φίλο ιταλικό λαό τις δύσκολες ώρες που περνούσε. Είχα τότε υποσχεθεί, κατ’ εντολή του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, και την έμπρακτη στήριξή μας. Σήμερα, που όλοι επικεντρωνόμαστε στην έρευνα, ώστε να νικηθεί οριστικά ο ιός, ανακοινώνουμε τη συνεισφορά ενός συμβολικού ποσού για δυο ερευνητικά κέντρα: το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο “Luigi Sacco” του Μιλάνου και το Εθνικό Ινστιτούτο Λοιμωδών Νόσων “Lazzaro Spallanzani”, που έχουν διακριθεί στις έρευνες κατά του Sars και του Covid-19.
“Vorrei infine, caro amico, esprimere sentimenti di sincera amicizia e solidarietá del popolo greco al popolo italiano”
[Θα ήθελα, τέλος, αγαπητέ φίλε, να εκφράσω τα συναισθήματα ειλικρινούς φιλίας και αλληλεγγύης του ελληνικού λαού προς τον ιταλικό λαό.]
Ευχαριστώ».
Ντι Μάιο: Ευχαριστώ την Ελλάδα για την αλληλεγγύη
Από την πλευρά του ο Λουίτζι Ντι Μάιο ευχαρίστησε την Ελλάδα για τη στήριξη στην Ιταλίαστη δύσκολη περίοδο της πανδημίας του κορωνοϊού για την οποία είπε ότι «ευτυχώς η Ιταλία κατάφερε να βγει με το κεφάλι ψηλά».
Όπως επισήμανε ο Ιταλός υπουργός Εξωτερικών «ο τουρισμόςείναι σημαντικός και για την Ελλάδα και για την Ιταλία» τονίζοντας ότι η Ρώμη θεωρεί ότι «θα πρέπει να υπάρξουν ενιαίοι κανόνες για ταξίδια από θάλασσα, στεριά και αέρος ώστε να μην κατακερματίζεται η τουριστική αγορά».
Ο κ. Ντι Μάιο έκανε εκτενή αναφορά και στο μεταναστευτικό ζητώντας «ευρωπαϊκές λύσεις» υπογραμμίζοντας ότι είναι «σημαντικό να υπάρχει αλληλεγγύη και ίση κατανομή των βαρών ανάμεσα στις ευρωπαϊκές χώρες».
Όσον αφορά, δε, την υπογραφή για την ΑΟΖ ο Ιταλός υπουργός τη χαρακτήρισε ως «σημαντικότατο αποτέλεσμα» προσθέτοντας ότι «αποδεικνύουμε πως ότι στηρίζουμε τα συμφέροντα των αλιέων σεβόμενοι τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας».
