Ολομέλεια ΣτΕ: Αντισυνταγματική η αποκλειστική ανάθεση στον ΟΑΣΘ των αστικών συγκοινωνιών της Θεσσαλονίκης

Έξω από το Συνταγματικό πλαίσιο είχε δοθεί στον «Οργανισμό Αστικών Συγκοινωνιών Θεσσαλονίκης» (ΟΑΣΘ) το αποκλειστικό προνόμιο της εκτέλεσης του αστικού συγκοινωνιακού έργου της κοινής ωφέλειας στην συμπρωτεύουσα, αποφάνθηκε η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας με 4 αποφάσεις της.
Έτσι, σωστά ο νομοθέτης μετέβαλε τις αντιλήψεις του «προς το καλλίτερο για το συμφέρον των του κοινωνικού συνόλου» και ανέθεσε την εκτέλεση του συγκοινωνιακού έργου της Θεσσαλονίκης σε κρατικό Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου που είναι οι Αστικές Συγκοινωνίες Θεσσαλονίκης (ΑΣΥΘ), προσθέτουν οι σύμβουλοι Επικρατείας.

Ειδικότερα, στο ΣΤΕ είχαν προσφύγει 399 πρώην μέτοχοι του ΟΑΣΘ, μεταξύ αυτών, ο πρώην πρόεδρος του ΟΑΣΘ, Χρήστος Στεφανίδης και άλλα τρία άτομα του παλαιού Διοικητικού Συμβουλίου και ζητούν να ακυρωθεί ως αντισυνταγματική, αντίθετη στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και ως παράνομες τόσο οι σχετικές υπουργικές αποφάσεις, όσο και ο νόμος 4482/2017 αναφορικά με «το νέο ρυθμιστικό πλαίσιο για τις αστικές συγκοινωνίες στην περιφερειακή ενότητα της Θεσσαλονίκης».

Συγκεκριμένα, ζητούσαν να ακυρωθεί το σύνολο των αποφάσεων και διοικητικών πράξεων με τις οποίες αφαιρέθηκε το αποκλειστικό προνόμιο της εκτέλεσης του αστικού συγκοινωνιακού έργου από τον ΟΑΣΘ, διαλύθηκε και εξαγοράστηκε (κρατικοποιήθηκε), τέθηκε σε καθεστώς ειδικής εκκαθάρισης εν λειτουργία, κ.λπ. Οι προσφεύγοντες στρεφόντουσαν κατά των υπουργείων Υποδομών, Οικονομικών και Μεταφορών.

Σήμερα, η Ολομέλεια του ΣτΕ με πρόεδρο το Νικόλαο Σακελλαρίου και εισηγητές τους συμβούλους Επικρατείας Μιχάλη Πικραμένο και Ηλία Μάζο, δημοσίευσαν τέσσερεις αποφάσεις (870-873/2018) με τις οποίες απέρριψαν όλες τις αιτήσεις των τέως μετόχων και ως προς ένα σκέλος των διοικητικών αποφάσεων έκριναν ότι είναι αρμόδια τα πολιτικά δικαστήρια να επιληφθούν.

Αναλυτικότερα, οι σύμβουλοι Επικρατείας, κατ΄ αρχάς, υπογραμμίζουν ότι η εκτέλεση του συγκοινωνιακού έργου κοινής ωφελείας της Θεσσαλονίκης είχε παραχωρηθεί ως αποκλειστικό προνόμιο στον ΟΑΣΘ.
Όμως, η ανάθεση αυτής της δραστηριότητας στον ΟΑΣΘ «δεν ήταν αποτέλεσμα της συνταγματικά κατοχυρωμένης, ως ατομικού δικαιώματος, οικονομικής ελευθερίας και ιδιωτικής οικονομικής ελευθερίας από επιχειρήσεις που μπορούσαν να ιδρυθούν ελεύθερα με οποιαδήποτε νομική μορφή προς ενάσκηση του έργου αυτού ως επιχειρηματική δραστηριότητα».

Έτσι, «ακολούθως, μεταβλήθηκαν οι αντιλήψεις του νομοθέτη ως προς το καλύτερο για το συμφέρον του κοινωνικού συνόλου, για τον τρόπο εκτέλεσης του συγκοινωνιακού έργου στη Θεσσαλονίκη, το οποίο ήταν αντικείμενο δημόσιας υπηρεσίας».

Κατόπιν αυτού, με τις διατάξεις του νόμου 4482/2017, αφαιρέθηκε το παραχωρηθέν, δημόσιας φύσεως, προνόμιο της αποκλειστικής εκτέλεσης του έργου αυτού από τον ΟΑΣΘ και της εξαγοράς του τελευταίου από το Δημόσιο, ταυτοχρόνως δε με διατάξεις του ίδιου νόμου ανατέθηκε το συγκοινωνιακό έργο σε κρατικό ΝΠΙΔ, τον ΑΣΥΘ».

Δεν παραλείπει η Ολομέλεια του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου να αναφερθεί στην εισηγητική έκθεση του νόμου 4482/2017 και στο σημείο εκείνο που αναφέρει ότι «αδυνατεί ο ΟΑΣΘ να παράσχει προσηκόντως το μεταφορικό έργο που του ανατέθηκε, λόγω φαινομένων κακής διαχείρισης και άρνησης της διοίκησης και των μετόχων να εφαρμόσουν το κοινοτικό και εθνικό πλαίσιο προμηθειών».

Τέλος, η Ολομέλεια του ΣτΕ έκρινε ότι είναι αναρμόδια να επαλειφθεί στο σκέλος εκείνο που αφορά τη λειτουργία της επιχείρησης (ΟΑΣΘ) κατά την εκτέλεση του μεταβατικού συγκοινωνιακού έργου, που αφορά αποκλειστικά την εσωτερική οργάνωση και λειτουργία του ΟΑΣΘ και αρμόδια είναι τα πολιτικά δικαστήρια.