Παν. Μπουσμπουρέλης

Είναι ένα μάθημα προς όλους αλλά και τους Ευρωπαίους πιστωτές, καθώς οι αγορές δεν λειτουργούν συμμετρικά και ενσωματώνουν τις αμφιβολίες μέχρι να τις ξεπεράσουν.

Το ελληνικό χρηματιστήριο το καλοκαίρι του 2018 παίζει 100 μονάδες χαμηλότερα από ό,τι το καλοκαίρι του 2017, παρά το γεγονός ότι το πρόγραμμα ολοκληρώθηκε, το χρέος επιμηκύνθηκε σε πρώτη φάση, το ταμειακό απόθεμα ανέρχεται στα 24 δισ. ευρώ και οι τράπεζες πέρασαν τα stress tests.

Τι συνετέλεσε σε αυτό την ώρα που οι διεθνείς αγορές διατηρούνται σε ιστορικά υψηλά και ακόμα και η ελληνική οικονομία έχει αποκαταστήσει έναν στοιχειώδη ρυθμό ανάπτυξης;
Ταυτόχρονα, τα ελληνικά ομόλογα δεν λένε να πέσουν σε αποδόσεις κάτω από το 4% στη δεκαετία, δείχνοντας ότι ο στόχος εξόδου στις αγορές είναι ακόμα ανεφάρμοστος και θα πρέπει να υλοποιηθεί πιεστικά από τους market makers.

Μάλιστα για τους ελληνικούς τίτλους αρχίζουν να ξεπροβάλλουν παράγοντες που δημιουργούν μια γενική αστάθεια, όπως η τουρκική κρίση, που βαθαίνει επικίνδυνα, και η ιταλική διαπραγμάτευση.Και κατά τον τρόπο αυτό, αντί να έχουμε ένα ράλι που αναμενόταν με τόση αισιοδοξία στα σπίτια μεγαλοπαραγόντων τα περασμένα Χριστούγεννα, κινδυνεύουμε να φάμε τούμπα έστω και από εξωγενείς παράγοντες.

Αυτό είναι ένα στοιχείο που πρέπει να προβληματίσει σοβαρά την κυβέρνηση αν θέλει να διασφαλίσει την αποδοχή των αγορών στη μεταμνημονιακή πορεία, που πάντα επισφραγίζουν την αξιολόγηση της οικονομικής πολιτικής.

Οι αγορές όμως δεν είναι κατευθυνόμενες ούτε από τον Μοσκοβισί, ούτε από τον Ρέγκλινγκ, ενώ είναι αξιοσημείω­το ότι παρά το γεγονός ότι και οι αξιολογήσεις για την αναδιάρθρωση του χρέους ήταν θετικές, όπως της HSBC, και την αναβάθμιση της Fitch, οι επενδυτές δείχνουν να κρατούν μικρό καλάθι.

Πολλά μπορεί να φταίνε γι' αυτό, όπως η επί της ουσίας μεγάλη επιφυλακτικότητα απέναντι στις ελληνικές τράπεζες για την πορεία των κόκκινων δανείων, η μεσοπρόθεσμη διατηρησιμότητα των δημοσιονομικών αποτελεσμάτων ή οτιδήποτε άλλο. Ωστόσο, με τον ρυθμό που πάμε οι τράπεζες δεν θα μπορέσουν να κάνουν εκδόσεις για να χρηματοδοτήσουν μελλοντικά την οικονομία, ούτε φυσικά πολλά πράγματα θα αλλάξουν προς το θετικό βραχυπρόθεσμα, πόσο μάλλον αν ο Ερντογάν το τραβήξει στα άκρα.

Μια κρίση στην Τουρκία με άγνωστες προεκτάσεις και αναζωπύρωση του γεωπολιτικού ρίσκου, όπου η Ρωσία δεν θα χάσει την ευκαιρία μιας έξυπνης αντιπαράθεσης με τις ΗΠΑ, μπορεί να είναι ο κατεξοχήν αρνητικός παράγοντας για το επενδυτικό περιβάλλον.

Ο Ερντογάν είναι εξαιρετικά απρόβλεπτος και επικίνδυνος για μια οικονομία που βυθίζεται σε κρίση ρευστότητας, απειλείται με χρεοκοπία και ο πληθωρισμός τείνει να θυμίσει Αργεντινή.

Από δυσμάς, Σαλβίνι και Ντι Μάιο στήνουν μεθοδικά τη δική τους διαπραγμάτευση, ενώ ο πρόεδρος Τραμπ με τον αέρα του νικητή επιβάλλει διαρκώς νέους κανόνες υποτιμώντας το ευρώ. Τα μελτέμια του Αυγούστου είναι μια παλιά ιστορία για τις αγορές, όπως και οι φθινοπωρινές διορθώσεις.