Hλιάνα Φωκιανάκη

Μιλάμε για 12 στρέμματα ωφέλιμο χώρο, από τα οποία 3.500 τ.μ. θα διατίθενται για τις μόνιμες εκθέσεις και 2.300 τ.μ. για τις περιοδικές. Το πρόβλημα είναι ότι το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, γνωστό ως ΕΜΣΤ, στο παλιό εργοστάσιο της μπύρας ΦΙΞ, δεν είναι ακόμα έτοιμο να λειτουργήσει.

Πόσο ακόμα άραγε πρέπει να περιμένουν οι Αθηναίοι για να έχουν ένα Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης; Πόσα χρόνια θα πληρώνουμε την κωλυσεργία του ελληνικού κράτους; Πότε θα καταλάβουμε ότι εκτός από την αρχαία μας κληρονομιά και τον αρχαίο πολιτισμό πρέπει να προωθούμε και τον σύγχρονο; Πότε επιτέλους θα χωνέψουμε ότι είναι κουτσή μια κοινωνία που δεν ενδιαφέρεται για τον πολιτισμό της;

Από σήμερα το Μουσείο στέκεται σαν άδειο, όμορφο κέλυφος σε μια κεντρική οδό της Αθήνας, την λεωφόρο Συγγρού. Αλλά για πόσο θα παραμείνει άδειο είναι άγνωστο ελπίζουμε να μην καταλήξει Βίλλα Αμαλία. Πηγές από το Υπουργείο λένε πως «προσπαθούν να είναι έτοιμο ως τον Σεπτέμβρη». Οι ημερομηνίες αλλάζουν συνεχώς το τελευταίο εξάμηνο όμως και η ημερομηνία εγκαινίων είναι άγνωστη.

Το πρόβλημα είναι ότι δεν υπάρχουν χρήματα ούτε για πρόσληψη νέου προσωπικού (επιστημονικό αλλά και φύλακες) ούτε για να μεταφερθεί το Μουσείο στα κτίρια, αλλά ούτε χρήματα για να εμπλουτίσει τις συλλογές του, πέραν από την βοήθεια που λαμβάνει από ιδιωτικούς φορείς, όπως ο πολιτιστικός οργανισμός ΝΕΟΝ που στην ουσία του δίνει μια πρώτη ανάσα ζωής με την επικείμενη συνεργασία του.

'Οσο για το νέο Δ.Σ., περισσότερο νόημα θα έβγαζε να ήταν στο Δ.Σ. του Μουσείου ο Λουκάς Σαμαράς, ο Γιάννης Κουνέλλης, ο Τάκης και άλλοι Έλληνες εικαστικοί αναγνωρισμένοι στην παγκόσμια εικαστική σκηνή, παρά 'Ελληνες ακαδημαϊκοί ή μάνατζερς που δεν έχουν άμεση επαφή με το αντικείμενο -πέραν της αγάπης τους για την τέχνη ελπίζουμε. Με το νέο Δ.Σ. να ξεκινάει τις συνεδριάσεις του σύντομα, πρέπει να γίνει κατανοητό ότι πρέπει να συσταθεί μια αλλαγή πλεύσης. Για πιο δυναμικά, πιο ρηξικέλευθα βήματα με συνεργάτες εσωτερικούς και εξωτερικούς ανθρώπους που έχουν γνώση, κατάρτιση και πάνω από όλα διεθνή αναγνώριση και γνώση πάνω στη σύγχρονη παγκόσμια εικαστική σκηνή, έτσι ώστε να γίνει το ΕΜΣΤ ένα σημείο στον πανευρωπαϊκό μουσειακό χάρτη.

Το ΕΜΣΤ μπορεί να αποτελέσει μεγάλο πόλο έλξης τουριστών αρκεί να υπάρχουν οι κατάλληλοι άνθρωποι με την εμπειρία σε διοίκηση μουσείων : υπάρχουν πολλοί καταξιωμένοι επιμελητές 'Ελληνες που ζουν στο εξωτερικό και διαπρέπουν, πολλοί cultural managers που δουλεύουν έξω από ανάγκη όχι επιλογή, και είναι πολύ κατάλληλοι να φτιάξουν ένα προφίλ του ΕΜΣΤ μαζί με το υπάρχον προσωπικό που θα αποτελείται από ενδιαφέρουσες εκθέσεις με σημαντικά ονόματα καλλιτεχνών, που θα προσελκύουν τουρίστες όλο τον χρόνο. Ας πάρουμε παράδειγμα την πόλη του Μπιλμπάο που είδε μια κατακόρυφη αύξηση στον τουρισμό της μετά την δημιουργία του Μουσείου Guggenheim εκεί.

Είναι καλό για αυτή τη φορά, να επιλεγούν οι νέοι συνεργάτες του ΕΜΣΤ με πολύ αυστηρά και πολύ υψηλών προδιαγραφών κριτήρια και σαφώς με απολύτως διαφανείς διαδικασίες (το Υπουργείο αναφέρει ότι οι προσλήψεις θα γίνουν μέσω ΑΣΕΠ, οψόμεθα) ούτως ώστε να φτιαχτεί ένα μουσείο παράδειγμα σε ένα ομολογουμένως όμορφο κτίριο που θα “δώσει” πολλά περισσότερα στην πολιτιστική εμπειρία της Αθήνας και θα προσελκύσει αυτό που οι ξένοι αποτελούν «καλλιτεχνικό τουρισμό». Τουρίστες δηλαδή που επισκέπτονται χώρες και πόλεις καθαρά για τα πολιτιστικά τους αξιοθέατα. Το κατάφερε αυτό το ελληνικό κράτος με το Μουσείο της Ακρόπολης απαραίτητο είναι να γίνει και για την σύγχρονη τέχνη που παρεμπιπτόντως προσελκύει τουρίστες με “μεγαλύτερο βαλάντιο” που ξοδεύουν πολύ περισσότερα κατά την διάρκεια των διακοπών τους (βάσει πρόσφατων ερευνών όπως αυτή της U.S. Bureau of Economic Analysis και της πλατφόρμας Americans for the Arts).

Ας ελπίσουμε ότι οι ιθύνοντες θα δουν τις τεράστιες δυνατότητες και το μεγάλο κέρδος και χρηματικό και κοινωνικό και πολιτιστικό, που θα έχει η σωστή αναδημιουργία του ΕΜΣΤ, για το ελληνικό κοινό, τους διεθνείς επισκέπτες και το προφίλ της χώρας.