Φώφη Γιωτάκη

Σε πρώτη ανάγνωση, τα πράγματα έδειχναν στάσιμα. Λίγο πάνω, λίγο κάτω, κάπου τα ίδια στην πρόθεση ψήφου, όπως και στο ερώτημα για το ποιος είναι ο καταλληλότερος πρωθυπουργός: η ΝΔ, παρά την αλυσίδα προβλημάτων που έχει αρχίσει να αντιμετωπίζει στην διακυβέρνηση – όχι μόνον με ευθύνη του κορωνοϊού – εξακολουθεί να έχει άνετο προβάδισμα. Και ακόμα πιο άνετη είναι η πρωτιά του Κυριάκου Μητσοτάκη στο ερώτημα για το ποιος είναι «ο καταλληλότερος» για το αξίωμα του πρωθυπουργού. Υπάρχει όμως μία λεπτομέρεια , που δεν αξιολογήθηκε ιδιαιτέρως από τα Μέσα Ενημέρωσης, ούτε μπήκε στην δημόσια συζήτηση…

Ποια είναι αυτή η «λεπτομέρεια»; Ότι μέσα σε έναν μήνα – από τον Φεβρουάριο ως τον Μάρτιο, περίπου διπλασιάστηκε το ποσοστό εκείνων που θεωρούν ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα της χώρας είναι «το πολιτικό σύστημα και οι πολιτικοί». Και προσοχή: η εταιρεία δεν μοίρασε μία έτοιμη λίστα «μεγάλων εθνικών προβλημάτων» καλώντας τους ερωτώμενους να τοποθετηθούν. Ζήτησε από εκείνους που έλαβαν μέρος στην έρευνα να πουν αυθόρμητα ποιο θεωρούν το μεγαλύτερο πρόβλημα της χώρας.

Τα αποτελέσματα είναι μία βόμβα στο πολιτικό μας σύστημα: Μέσα σε 30 ημέρες, αυξήθηκε από το 6% στο 11% το ποσοστό εκείνων που θεωρούν αυθορμήτως ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα της Ελλάδας είναι οι πολιτικοί. Εν ολίγοις, ένας στους 10 Έλληνες και Ελληνίδες επανήλθε στις πολιτικές συμπεριφορές του 2011, όταν τα Μνημόνια άλλαζαν ριζικά τον πολιτικό χάρτη της χώρας. Η δε μεγάλη αύξηση του συγκεκριμένου ποσοστού μέσα σε ένα μήνα, προδιαθέτει για ακόμα μεγαλύτερες αυξήσεις στο άμεσο μέλλον.

Η εκλογική άνοδος σχημάτων όπως η Χρυσή Αυγή , συνδυάστηκε με ανάλογα αποτελέσματα στην πιο «μαύρη» στιγμή των Μνημονίων, το 2011 και το 2012. Ό,τι θεωρήθηκε «κατεστημένο» μπήκε στο εκλογικό ράφι και ό,τι θεωρήθηκε «αντισυστημικό» βρήκε ακροατήριο. Οι πρώτες εκλογές του 2012 είναι ενδεικτικές του τι είχε συμβεί στο εκλογικό σώμα εκείνη την περίοδο.

Βεβαίως, τα δημοσκοπικά στοιχεία του 2021 δεν έχουν να κάνουν σε τίποτα με τα Μνημόνια. Έχουν να κάνουν αποκλειστικά με την πανδημία – μία κατάσταση για την οποία δεν μπορεί εύκολα να κατηγορηθεί κανένα κόμμα και κανένας πολιτικός – όπως πολύ εύκολα γινόταν την πρώτη τριετία των Μνημονίων. Όμως, το αποτέλεσμα είναι το ίδιο – μία πυρηνική βόμβα στα θεμέλια του πολιτικού συστήματος.

Αυτή την στιγμή, ουδείς μπορεί να πει με σιγουριά πότε θα βγούμε οριστικά από την ατμόσφαιρα της πανδημίας. Ούτε και πως θα βγούμε – με ποια Οικονομία, με πόσες επιχειρήσεις κλειστές, με πόσους ανέργους παραπάνω, με πόσους περισσότερους φτωχούς, με πόσους παραπάνω απελπισμένους. Το μόνο σίγουρο είναι ότι το πολιτικό μας σύστημα θα βρεθεί αντιμέτωπο με ένα «δεύτερο κύμα» απαξίωσης – και βεβαίως, το μεγάλο ερώτημα είναι ποιος θα βρεθεί στην θέση του «αντισυστημικού», όπως τα κατάφεραν ουκ ολίγοι το 2012…