Η «σύγκρουση» ΗΠΑ - Ευρώπης πάνω από το νεκρό Μπιν Λάντεν

Πριν από δέκα χρόνια, όταν μέλη της Αλ Κάιντα υπό την καθοδήγηση -εάν όντως τα πράγματα συνέβησαν έτσι και οι θεωρίες συνωμοσίας είναι μόνο... θεωρίες- του Οσάμα μπιν Λάντεν οδηγούσαν τα αεροσκάφη στους Δίδυμους Πύργους του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου, στη Νέα Υόρκη, το αίσθημα οργής και αλληλεγγύης γιγαντωνόταν στην Ευρώπη και, όπως ενδεικτικά ανέφερε και ο τίτλος γαλλικής εφημερίδας, «Τώρα Είμαστε Όλοι Αμερικανοί» -ή, καλύτερα, «τότε ήμασταν όλοι Αμερικανοί».

Η δεκαετία πολέμων που ακολούθησε ωστόσο, κλόνισε τις παλιές συμμαχίες. Πλέον, ο θάνατος του άοπλου Μπιν Λάντεν από τα πυρά Αμερικανών στρατιωτών προκάλεσε ένα νέο «κύμα» αντικρουόμενων συναισθημάτων και αντιδράσεων κατά μήκος του Ατλαντικού.

Ενθουσιασμένοι οι Αμερικανοί έσπευσαν στην Times Square, φωνάζοντας "ΗΠΑ, ΗΠΑ, ΗΠΑ!" και στο Ίντερνετ, για να παραγγείλουν μπλουζάκια με μηνύματα όπως "Τον Φάγαμε" και "Οσάμα, Πες στον Χίτλερ Χαιρετίσματα". Οι Ευρωπαίοι, επίσης στόχοι της Αλ Κάιντα, συγκράτησαν την ικανοποίησή τους, ακόμη κι αν υπήρξαν ενθουσιώδεις και πομπώδεις τίτλοι σε κάποιες ταμπλόιντ εφημερίδες, ανάλογοι με εκείνους των αμερικανικών. Κάποιες άρχισαν να αμφισβητούν τη νομιμότητα και την ηθικότητα του θανάτου του Μπιν Λάντεν και να τονίζουν τον κίνδυνο για αντίποινα.

Ο Τόνι Μέτκαλφ, Βρετανός εκδότης των εφημερίδων Metro στις ΗΠΑ, αποφάσισε να δημοσιεύσει ένα ρεπορτάζ για τις αντιδράσεις στην Ευρώπη, που περιείχε τα σχόλια ενός πρώην καγκελαρίου της Γερμανίας, ο οποίος χαρακτήρισε το θάνατο του μπιν Λάντεν παραβίαση του διεθνούς δικαίου. "Γνωρίζαμε ότι θα προκαλούσε αντιδράσεις" λέει χαρακτηριστικά. Ο Μέτκαλφ έγραψε στο ιστολόγιό του την Τετάρτη: "Δεδομένων των πανηγυρισμών ανά τις ΗΠΑ το βράδυ της Κυριακής, οι αντιδράσεις της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Ισπανίας και εν μέρει της Βρετανίας δεν αποτέλεσαν έκπληξη και ταίριαξαν απόλυτα με την άποψη πολλών Αμερικανών για τους Ευρωπαίους ότι είναι παραδομένες μαϊμούδες που τρώνε τυρί".

Ο Μέτκαλφ εξηγεί στο μπλογκ του πόσο θαυμάζουν οι Ευρωπαίοι την αμερικανική δέσμευση στις κοινές αξίες της δημοκρατίας και της νομιμότητας, αλλά ανησυχούν επειδή η αμερικανική πολιτική, ειδικά αναφορικά με το μουσουλμανικό κόσμο, θέτει σε κίνδυνο αυτές τις αξίες και δημιουργεί προβλήματα για το μέλλον. "Οι δημοκρατικές χώρες δεν εκτελούν ανθρώπους, χωρίς να έχει προηγηθεί η νομική διαδικασία" έγραψε. "Αν παρακαμφθεί αυτή η διαδικασία, τότε δεν διαφέρεις από τους τρομοκράτες. Είναι σκληρό αυτό; Θα πρέπει εγώ, ένας Ευρωπαίος, να δεχτώ τον εμπαιγμό; Ενδεχομένως να πιστεύετε αυτό. Αλλά σας προκαλώ να αμφισβητήσετε αυτήν τη λογική."

Ταυτόχρονα, ο Μπέρναρντ Ουόρνερ, δημοσιογράφος και επιχειρηματίας, ο οποίος εργάζεται στη Ρώμη, δηλώνει ότι οι Ευρωπαίοι συνέκριναν το θέαμα των Αμερικανών "που χόρευαν στους δρόμους (πανηγυρίζοντας) για το θάνατο κάποιου", με τις σκηνές πανηγυρισμού στη Μέση Ανατολή μετά την 11η Σεπτεμβρίου, που προκάλεσαν σχόλια περί βαρβαρότητας από τις ΗΠΑ.

Τα σχόλια κάποιων ευρωπαϊκών εντύπων, από την άλλη, ταυτίζονται με εκείνα των αμερικανικών. Επικαλούμενη τις επιθέσεις τις 11ης Σεπτεμβρίου και τις επιθέσεις του 2005 στο Λονδίνο, η μεγαλύτερη σε κυκλοφορία εφημερίδα της Βρετανίας, Sun, κυκλοφόρησε με τίτλο: "Ο Μπιν Λάντεν Άοπλος- Ακριβώς όπως τα θύματά του της 11/9 και της 7/7". Η "αδελφή εφημερίδα", New York Post, αναφέρθηκε στο θάνατο του ηγέτη της Αλ Κάιντα υπό τον τίτλο "Τον Πιάσαμε! Επιτέλους Εκδίκηση".

Στη μεγαλύτερη σε κυκλοφορία εφημερίδα της Γερμανίας, Bild, ο σχολιαστής Γιεργκ Κους έγραψε για τους επικριτές της κεντροδεξιάς καγκελαρίου Άνγκελα Μέρκελ, οι οποίοι χαιρέτισαν το θάνατο του Μπιν Λάντεν: "Ποια ευκαιρία έδωσαν οι δολοφόνοι του Οσάμα σε εκείνους στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου, που κάηκαν ζωντανοί ή έπεσαν από τον 100ό όροφο μέσα στον πανικό τους;"

Και στην οικονομική γερμανική εφημερίδα Handelsblatt, ο διευθυντής Γκάμπορ Στάιγκαρτ έγραψε: "Θα πρέπει να χαρούμε με τη δολοφονία ενός ανθρώπου; Η σύντομη απάντηση είναι: Όχι. Η λιγότερο σύντομη είναι: Σε αυτήν την περίπτωση, ναι, επειδή ο βίαιος θάνατος του Οσάμα μπιν Λάντεν συνδέεται με την ελπίδα. Ένας θάνατος ενδεχομένως να συμβάλει στην αποφυγή πολλών (θανάτων). Η επιτυχία των Αμερικανών μάς προκαλεί ενθουσιασμό, αλλά ταυτόχρονα ντροπή εμάς των Ευρωπαίων. Μία ήπειρος που είναι ανάλογη του πληθυσμού και της οικονομικής ισχύος των ΗΠΑ δεν έχει επιδείξει θέληση να υπερασπιστεί τον εαυτό της, τις αξίες και την ευημερία της. Η πλειονότητα των Ευρωπαίων, καθώς δεν είναι μόνο οι Γερμανοί, αρνούνται να δεχτούν την κεντρική ιδέα της δεκαετούς πλέον μάχης κατά της διεθνούς τρομοκρατίας: Αυτός ο πόλεμος δεν είναι ο ίδιος που γνωρίζουμε από τα βιβλία της Ιστορίας μας."

Η αμφισβήτηση στην Ευρώπη, πάντως, έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τις απόψεις στις ΗΠΑ, κάτι που κάποιοι αποδίδουν στις έντονες πολιτισμικές διαφορές, ενώ άλλοι στη διαφορετική αντίληψη σχετικά με το τι μπορεί να προκαλέσει ο θάνατος του Μπιν Λάντεν.