Σύνοδος Κορυφής E.E.: Μένει το βέτο σε Σκόπια και Αλβανία

Το γαλλικό βέτο στη διεύρυνση της ΕΕ με την έναρξη διαπραγματεύσεων για την ένταξη των Σκόπιων και Αλβανίας δείχνει την πραγματική κατάσταση στους κόλπους της ευρωπαϊκής οικογένειας.

Για λόγους που έχουν να κάνουν με την ουσία της ένταξης νέων χωρών στην ΕΕ, αλλά και άλλα αίτια -για παράδειγμα ο κίνδυνος να «πλημμυρίσουν» οι ευρωπαϊκές πόλεις με μετανάστες από την Αλβανία που ζητούν άσυλο στις χώρες της ΕΕ- η Γαλλία αρνείται να δώσει οποιουδήποτε είδους συναίνεση στην έναρξη διαπραγματεύσεων με Σκόπια και Αλβανία. Με την προειδοποίηση ότι το μπλόκο της ΕΕ στις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων μπορεί να προκαλέσει περιπλοκές που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε ντόμινο αρνητικών εξελίξεων, από την αποσταθεροποίηση της περιοχής, την ενίσχυση των σχέσεων της Αλβανίας και των Σκοπίων με τη Ρωσία μέχρι την κατάρρευση των κυβερνήσεων Ζάεφ και Ράμα και τον κίνδυνο αποσύνθεσης διακυβερνητικών συναινέσεων όπως η Συμφωνία των Πρεσπών, ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες με προεξάρχουσα την Γερμανία προσπαθούν να προωθήσουν κάποιου είδους συμβιβαστική φόρμουλα.

Στην υποτιθέμενη αυτή γερμανική «αντεπίθεση» που αναμένεται στη σημερινή συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου δεν θεωρείται απίθανο να επιχειρηθεί η εισαγωγή μιας διατύπωσης στο κείμενο των συμπερασμάτων που θα προβλέπει ότι η συζήτηση για έναρξη διαπραγματεύσεων με Σκόπια και Αλβανία θα μπορούσε να επαναληφθεί μέχρι (ή μετά) τον Απρίλιο ή τον Μάιο του 2020.

Στη συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου που ολοκληρώθηκε λίγο πριν τις 3 τα ξημερώματα της Παρασκευής, η γαλλική πλευρά αρνήθηκε να συναινέσει όχι μόνο στην έναρξη διαπραγματεύσεων με τα Σκόπια και την Αλβανία αλλά και σε όλες τις εναλλακτικές προτάσεις που κατατέθηκαν είτε για αποσύνδεση (decoupling) των υποψηφιοτήτων των δύο γειτονικών μας χωρών με προώθηση του αιτήματος των Σκοπιανών αλλά ακόμη και για δέσμευση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ότι η έναρξη των διαπραγματεύσεων θα γίνει τον Απρίλιο ή τον Μάιο του 2020.

Ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν κράτησε σθεναρή στάση, επέμεινε στο βέτο και αρνήθηκε να συμφωνήσει στην έναρξη διαπραγματεύσεων για την ένταξη της Αλβανίας και των Σκοπίων στην ΕΕ. Το γαλλικό «όχι» δεν αποσύρθηκε ακόμη κι όταν κατατέθηκαν συμβιβαστικές προτάσεις για διαχωρισμό των δύο υποψηφίων χωρών προς όφελος των Σκοπίων. Ο Μακρόν δεν υπαναχώρησε ούτε καν όταν οι 25 από τους 28 Ευρωπαίους πρότειναν να συμφωνηθεί γραπτώς και να περιληφθεί στο κείμενο των συμπερασμάτων ότι η λήψη της απόφασης για έναρξη διαπραγματεύσεων με Σκόπια και Αλβανία θα ληφθεί τον Απρίλιο ή τον Μάιο του 2020. Ο ελιγμός αυτός προωθήθηκε από τη Γερμανία κι άλλες χώρες που θεωρούν ότι ο Σαρλ Μισέλ, ο επόμενος πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, έχει... δυσανεξία στη διεύρυνση της ΕΕ κι ήθελαν έστω με αυτόν τον τρόπο που παραπέμπει την λήψη των αποφάσεων σε επτά μήνες από τώρα να κρατήσει ζωντανό το ευρωπαϊκό όνειρο για την Αλβανία και τα Σκόπια.

Δεν έπιασε ούτε το κόλπο με το... decoupling

Προηγήθηκε οργιώδες παρασκήνιο, με τον απερχόμενο πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ να επιχειρεί να «σπρώξει» τις υποψηφιότητες των Σκοπίων και της Αλβανίας.

Εκτός της Γαλλίας που επέμεινε στην άρνηση της έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων, αντιρρήσεις για την υποψηφιότητας της Αλβανίας είχαν και η Ολλανδία με την Δανία που πρότειναν... decoupling, διαχωρισμό δηλαδή της περίπτωσης των Σκοπιανών από αυτή των Αλβανών. Η Ολλανδία και η Δανία πρότειναν να ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις με τα Σκόπια και να παραπεμφθεί για το μέλλον η έναρξη συζητήσεων με την Αλβανία, όμως ούτε και σε αυτή την περίπτωση επετεύχθη ομοφωνία. Ακόμη και χωριστή συνάντηση λέγεται ότι είχαν Άνγκελα Μέρκελ, Εμανουέλ Μακρόν, Μαρκ Ρούτε (Ολλανδία) και Μέτε Φρεντέρικσεν (η Δανή πρωθυπουργός), αλλά ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ δεν κατάφερε να γεφυρώσει το χάσμα.

«Δεν μπορεί η μοναδική μας πολιτική δραστηριότητα να είναι η διεύρυνση» είπε κατά πληροφορίες ο Γάλλος πρόεδρος Μακρόν και επέμεινε στην ανάγκη αναμόρφωσης του θεσμικού πλαισίου για τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις των υποψηφίων μελών. Η Άνγκελα Μέρκελ, κατά πληροφορίες, προειδοποίησε εις μάτην για τον κίνδυνο αστάθειας στα Βαλκάνια, χρησιμοποιώντας ακόμη και το επιχείρημα ότι η ιστορία και το παρελθόν θα έπρεπε να έχουν διδάξει τους Ευρωπαίους.

Η ελληνική θέση για την ένταξη των Σκοπίων και της Αλβανίας

Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης δήλωσε πως η Ελλάδα είναι πυλώνας σταθερότητας στα Βαλκάνια και υποστηρίζει την πορεία των βόρειων γειτόνων μας προς ένταξη στην ΕΕ, με την προϋπόθεση ότι σέβονται απόλυτα τις διεθνείς συμφωνίες που έχουν υπογράψει, είναι προσηλωμένοι στο κράτος δικαίου και σέβονται τα δικαιώματα των μειονοτήτων (σσ. αναφορά στην ελληνική μειονότητα της Αλβανίας). Κι αυτό διότι η Αθήνα θέλει να προλάβει πιθανό blame game των Σκοπίων ότι με την απόφαση των Ευρωπαίων θα δημιουργηθούν περιπλοκές στην εφαρμογή της συμφωνίας για την Βόρεια Μακεδονία. Η Συμφωνία των Πρεσπών συνδέεται με την ευρωπαϊκή μας προοπτική, προειδοποίησε ο Ζόραν Ζάεφ επιχειρώντας άκομψα να πιέσει τους ηγέτες της ΕΕ να ανακοινώσουν την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων.

Τα όνειρα των Σκοπιανών πάγωσαν όταν ο Μπόρις Τζόνσον έφυγε πρώτος από το κτίριο όπου συνεδρίαζε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο! Ώρα 2:44 τα ξημερώματα της Παρασκευής και ο πρωθυπουργός της Βρετανίας περπατώντας βιαστικά, παρά την εμφανή εξάντλησή του -από τις πολυήμερες επαναλαμβανόμενες συζητήσεις μέχρι να οριστικοποιηθεί η συμφωνία για το Brexit- μπήκε στο αυτοκίνητο που τον μετέφερε εκτός του κτιρίου Justus Lipsius. Ήταν το σήμα ότι είχαν ολοκληρωθεί οι εργασίες για την πρώτη ημέρα της Συνόδου Κορυφής. Ακολούθησαν οι υπόλοιποι 27 ηγέτες της ΕΕ που έφυγαν για τα ξενοδοχεία τους όπου θα παραμείνουν μέχρι τις 9:30 (τοπική ώρα Βρυξελλών) το πρωί της Παρασκευής. Στη σημερινή συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου είναι μάλλον δύσκολο να ξανασυζητηθεί το θέμα της Αλβανίας και των Σκοπίων, οπότε η διεύρυνση της ΕΕ μοιάζει να αναστέλλεται μέχρι νεοτέρας.  

Το κείμενο συμπερασμάτων για την Τουρκία

Το θέμα των κυρώσεων στην Τουρκία μπήκε στην ατζέντα των συνομιλιών στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο μετά την συζήτηση για το Brexit και προτού ανοίξει (και... κλείσει) το ενδεχόμενο ένταξης νέων χωρών. Οι ηγέτες των 28 υιοθέτησαν τα συμπεράσματα που είχαν συμφωνήσει από την Δευτέρα 14 Οκτωβρίου οι υπουργοί Εξωτερικών της ΕΕ. Κατά πληροφορίες στο κείμενο προστέθηκε μια αναφορά που θεωρήθηκε αναγκαία μετά την συμφωνία Ερντογάν-Πενς ότι η ΕΕ «σημειώνει» (notes) την συμφωνία ΗΠΑ-Τουρκίας για παύση των στρατιωτικών επιχειρήσεων.

Εις ό,τι αφορά το αντίμετρα της ΕΕ για τις παράνομες γεωτρήσεις της Τουρκίας στην κυπριακή ΑΟΖ, επιβεβαιώθηκε το κείμενο συμπερασμάτων που υιοθέτησαν οι 28 υπουργοί Εξωτερικών, με αναφορά για κυρώσεις στα πρόσωπα που λαμβάνουν μέρος σε παράνομες ερευνητικές κινήσεις εντός θαλάσσιας ζώνης που ανήκει στην κυριαρχία της Κυπριακής Δημοκρατίας.