Κρίσιμη τριμερής στη Βιέννη για το Σκοπιανό, ενώ η Δύση πιέζει για λύση

Παρ’ ότι οι συνομιλίες των υπουργών Εξωτερικών Ελλάδας και ΠΓΔΜ παραμένουν «καθηλωμένες», οι παρασκηνιακές συνεννοήσεις διεξάγονται με αμείωτη ένταση.

Η «ατυχής», όπως την χαρακτήρισε με ανακοίνωσή του το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών, παρέμβαση του επιτρόπου για τη Διεύρυνση τις Ευρωπαϊκής Ένωσης, Γιοχάνες Χαν το αποδεικνύει αυτό.

Παρά την προσπάθειά του να προεξοφλήσει συμφωνία και μάλιστα εντός δύο εβδομάδων, τα πράγματα δεν φαίνονται να βαίνουν προς λύση και η ελληνική κυβέρνηση ανησυχεί για το τί μέλλει γενέσθαι, καθώς ήδη γίνεται κοινωνός των ασφυκτικών πιέσεων των δυτικών συμμάχων.

Δύο εβδομάδες μετά την τελευταία συνάντησή τους, οι υπουργοί Εξωτερικών Ελλάδος και ΠΓΔΜ βρίσκονται και σήμερα στη Βιέννη, παρουσία του ειδικού διαμεσολαβητή του ΟΗΕ Μάθιου Νίμιτς. Την ώρα, όμως, που ο Νίκος Κοτζιάς ετοίμαζε τις αποσκευές του για το ταξίδι αυτό, ο επίτροπος Γιοχάνες Χαν, μιλώντας στο Ευρωκοινοβούλιο, φάνηκε να γνωρίζει κάτι που αγνοούσαν οι υπόλοιποι, μεταξύ των οποίων και η ηγεσία του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών.

Προανήγγειλε λύση στο ζήτημα της ονομασίας των Σκοπίων μέσα στις επόμενες δύο εβδομάδες! «Είμαι αισιόδοξος ότι τις επόμενες δύο εβδομάδες θα έχουμε μία λύση. Τουλάχιστον μία λύση που θα ανοίξει το δρόμο για την έναρξη διαπραγματεύσεων με τη FYROM», είπε, προσθέτοντας πως όλοι συμφωνούν ότι αυτό θα ήταν χρήσιμο για την κοινωνία, για τη χώρα και για την ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων.

Παρά τη δήλωση του επιτρόπου, οι διαφορές ανάμεσα στις δύο χώρες φαίνεται να παραμένουν αγεφύρωτες.

Οι Σκοπιανοί εμμένουν στην αδιάλλακτη στάση τους. Εξ’ αυτού, το πλάνο του επίτροπου Γιοχάνες Χαν για άμεση συμφωνία δεν μοιάζει να συμβαδίζει με την πραγματικότητα. Στην αυστριακή πρωτεύουσα οι δύο πλευρές θα επιχειρήσουν να κάνουν ακόμη ένα ύστατο βήμα προσέγγισης, πριν το επόμενο ραντεβού τους στη Θεσσαλονίκη στις 3 και 4 Μαΐου με αφορμή την τετραμερή των Υπουργών Εξωτερικών με την συμμετοχή Αλβανίας και Βουλγαρίας. Και αυτό ακόμα, όμως, μοιάζει δύσκολο. Εξάλλου, το κλίμα των διαπραγματεύσεων αποτυπώνεται στη σύντομη αλλά ιδιαίτερα αιχμηρή ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών που δεν άφησε ασχολίαστες τις «ατυχείς», όπως τις χαρακτηρίζει, δηλώσεις του επιτρόπου: «Καλούμε τον επίτροπο Χαν να σταματήσει να παρέχει λάθος εικόνα για διαπραγματεύσεις τις οποίες, όπως όλα δείχνουν, δεν κατανοεί. Το λιγότερο που μπορεί να κάνει είναι να σταματήσει να τις υπονομεύει».

Ο πρωθυπουργός των Σκοπίων Ζόραν Ζάεφ επίσης δεν συμμερίζεται την αισιοδοξία του Επιτρόπου Διεύρυνσης της ευρωπαϊκής ένωσης Γιοχάνες Χαν, αλλά η δήλωση του ήταν σε τελείως διαφορετικό κλίμα από αυτή της Ελλάδας. «Ο επίτροπος Γιοχάνες Χαν είναι ένας πολύ καλός φίλος της "Μακεδονίας" και μακάρι να έχει πληροφορίες ότι σε δύο εβδομάδες θα έχει τελειώσει. Εγώ θα το ήθελα πολύ, όμως πιστεύω ότι δεν είναι δυνατό. Αύριο είναι προγραμματισμένη συνάντηση μεταξύ των δύο υπουργών Εξωτερικών (σ.σ. Νίκου Κοτζιά και Νίκολα Ντιμιτρόφ). Ξέρω περίπου τι θα συζητηθεί και μέχρι πού μπορούμε να φθάσουμε.

Σε γενικές γραμμές, αυτό που περιμένω είναι να καταβάλουμε μέγιστες προσπάθειες μέχρι την διεξαγωγή του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, διότι είμαστε σίγουροι πως αν έχουμε λύσει το θέμα του ονόματος μέχρι τότε, θα έχουμε οριστικές και ισχυρότατες εγγυήσεις ότι θα λάβουμε ημερομηνία έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Ξέρετε ότι η πρόσκληση για την ένταξη στο ΝΑΤΟ είναι αυτόματη. Είναι καλό να το λύσουμε σε δύο εβδομάδες, αυτό θα σημαίνει την έναρξη της αυτόματης πρόσκλησης την τρίτη εβδομάδα από σήμερα μέσω της κύρωσης από τα κράτη-μέλη. Πιστεύω ότι είναι υπόθεση εβδομάδων, αλλά νομίζω ότι δύο εβδομάδες είναι υπερβολικά λίγες» ανέφερε ο Ζόραν Ζάεφ, απαντώντας σε δημοσιογραφική ερώτηση, στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου, στα Σκόπια, με τον πρώην Γ.Γ. του ΝΑΤΟ, Τζόρτζ Ρόμπερτσον.

Ελληνικές διπλωματικές πηγές σημειώνουν ότι έχει επιτευχθεί πρόοδος στα τεχνικά ζητήματα. Επί της ουσίας όμως, φαίνεται ότι τα Σκόπια εμφανίζονται περισσότερο αδιάλλακτα στη διαπραγμάτευση. Κατά πολλούς, η εξέλιξη αυτή αποδεικνύει πως στο παρασκήνιο οι φίλοι και εταίροι της Ελλάδος στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ μάλλον δεν ασκούν πιέσεις προς την πλευρά των Σκοπίων για υποχωρήσεις αλλά πιέζουν την Ελληνικά πλευρά προς μία άτακτη υποχώρηση από την «κόκκινη γραμμή» της σύνθετης ονομασίας έναντι όλων (erga omnes) και από την απαίτηση της Ελλάδος για απάλειψη όλων των αλυτρωτικών αναφορών από το Σύνταγμα των Σκοπίων.

Γεγονός παραμένει ότι παρά την αδιαλλαξία της FYROM, δεν είναι λίγοι εκείνοι στη Δύση που συνεχίζουν να τη στηρίζουν, πιέζοντας ασφυκτικά την Ελλάδα. Ενδεικτικό παράδειγμα ήταν όταν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προ ημερών ανέφερε ότι «πρέπει να επιλυθεί επειγόντως» το Σκοπιανό. Την αισιοδοξία της ότι μπορεί να βρεθεί λύση στο ζήτημα της ονομασίας εξέφρασε και η ύπατη εκπρόσωπος της ΕΕ, για θέματα εξωτερικών υποθέσεων Φεντερίκα Μογκερίνι μετά τη συνάντηση που είχε στα Σκόπια με τον πρωθυπουργό της χώρας.

Το μόνο σίγουρο πάντως είναι ότι η κίνηση του πρωθυπουργού Ζόραν Ζάεφ να υπερκεράσει την Ελλάδα σε επίπεδο εντυπώσεων αλλά και σε δύναμη διπλωματικού «πυρός», συγκροτώντας μία ομάδα, δεν συμβάλει στην γεφύρωση των διαφορών. Η ομάδα «Οχρίδα» έχει ως στόχο την προώθηση της ευρωπαϊκής και ευρωατλαντικής προοπτικής της ΠΓΔΜ. Σε αυτή συμμετέχουν γνωστές προσωπικότητες της διεθνούς διπλωματίας όπως ο πρώην Γενικός Γραμματέας. του ΝΑΤΟ Τζόρτζ Ρόμπερτσον και άλλοι δυτικοί διπλωμάτες αξιωματούχοι.

Ανεξάρτητα από το τι θα βγει από τη σημερινή συνάντηση, οι δύο υπουργοί έχουν μπροστά τους τουλάχιστον άλλες δύο ευκαιρίες στο αμέσως προσεχές διάστημα: την επόμενη βδομάδα, στις 3 και 4 Μάη στη Θεσσαλονίκη, στην 3η Υπουργική Συνάντηση Διασυνοριακής Συνεργασίας Ελλάδας - Αλβανίας - ΠΓΔΜ - Βουλγαρίας, αλλά και λίγο αργότερα, στις 11 και 12 Μάη στο Σούνιο, σε Διάσκεψη που προγραμματίζει η ελληνική κυβέρνηση «για το Μέλλον της Ευρώπης», με τη συμμετοχή και των υποψήφιων για ένταξη στην ΕΕ χωρών των Δυτικών Βαλκανίων. Το θέμα της ΠΓΔΜ, όμως, αναμένεται να θιγεί και στο περιθώριο της Συνόδου των ΥΠΕΞ του ΝΑΤΟ αυτήν την Παρασκευή στις Βρυξέλλες.

Ο Νίκος Κοτζιάς θα έχει ήδη από την Πέμπτη στις Βρυξέλλες κατ' ιδίαν συνάντηση με τον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ Γ. Στόλτενμπεργκ, με αντικείμενα συζήτησης το Σκοπιανό, τα Ελληνοτουρκικά και το θέμα των δύο Ελλήνων στρατιωτικών που εξακολουθούν να κρατούνται στις φυλακές της Αδριανούπολης. Κάποιοι ισχυρίζονται ότι σε περίπτωση μη συμφωνίας, η ελληνική πλευρά δεν αποκλείεται να ζητήσει παράταση και πέραν της καλοκαιρινής περιόδου.