Ένωση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα για τον νέο Ποινικό Κώδικα: Δεν δόθηκε επαρκής χρόνος στη δημόσια διαβούλευση

Να εξισορροπήσει τα υπέρ και τα κατά νέου Ποινικού Κώδικα και του νέου Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, η εφαρμογή των οποίων αρχίζει από σήμερα, επιχειρεί η Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, με σημερινή ανακοίνωσή της.

Κατ' αρχάς, η Ένωση αναφέρει ότι οι νέοι Κώδικες «επιφέρουν σημαντικές αλλαγές στο ποινικό μας σύστημα, αντικαθιστώντας τους κώδικες που ίσχυαν τα τελευταία 70 χρόνια» και συνεχίζει: «Πρόκειται για το αποτέλεσμα πολύχρονων εργασιών νομοπαρασκευαστικών επιτροπών, χωρίς όμως να δοθεί αντιστοίχως επαρκής χρόνος στη δημόσια διαβούλευση».

Μάλιστα, η Ένωση «χαιρετίζει ιδίως τις διατάξεις που διαπνέονται από μια φιλοσοφία συνολικού εξορθολογισμού των ποινών, στη λογική της αναλογικότητας με τη βαρύτητα και την απαξία κάθε πράξης».

Παράλληλα, η Ένωση εκφράζει την ελπίδα «η απουσία ευρείας πολιτικής συναίνεσης και επαρκούς χρόνου διαλόγου και προετοιμασίας να μην υπονομεύσει, με περαιτέρω τροποποιήσεις και διαρκείς νομοθετικές αλλαγές, την εφαρμογή αυτής της μεγάλης μεταρρύθμισης στα πρώτα της βήματα».

Ακόμη, σημειώνει ότι «κάποιες τροποποιήσεις της "τελευταίας στιγμής", όπως για το βιασμό, το ρατσιστικό αδίκημα και τη διεύθυνση εγκληματικής οργάνωσης, συνιστούν διορθώσεις προς τη σωστή κατεύθυνση και οφείλονται κυρίως στα καλά αντανακλαστικά της κοινωνίας».

Το ίδιο θετική είναι κατά την Ένωση και «η διατήρηση του άρθρου 137 Α για την τιμωρία των βασανιστηρίων στο κεφάλαιο για τα αδικήματα κατά του πολιτεύματος (από το κεφάλαιο των αδικημάτων περί την υπηρεσία που είχε αρχικά μεταφερθεί) θεωρούμε πως είναι ιδιαίτερα σημαντική καθώς αντανακλά την ιστορική μνήμη της χώρας μας».

Στο ίδιο θετικό πνεύμα, συνεχίζει η Ένωση, είναι και «η κατάργηση του Ν.1608/1950 περί καταχραστών του Δημοσίου», ενώ η κατάργηση του αδικήματος της κακόβουλης βλασφημίας, όπως και άλλων απαρχαιωμένων διατάξεων, συμβάλλει στην κατοχύρωση της ελευθερίας της έκφρασης και γενικότερα στην εδραίωση του Κράτους Δικαίου.


Οι ανησυχίες της Ένωσης

Στο νέο Ποινικό Κώδικα, σημειώνει η Ένωση, «προβλέπεται η κατάργηση της μετατροπής των ποινών φυλάκισης σε χρηματικές και η θέσπιση της κοινωφελούς εργασίας ως κύριας ποινής και όχι μόνο ως απλής δυνατότητας εναλλακτικής έκτισης ποινής».

Όμως, «οι αλλαγές αυτές, παρότι έχουν αφετηριακά θετικό πρόσημο, καθόσον περιορίζουν τις ανισότητες στην ποινική καταστολή, δημιουργούν προβληματισμούς», αλλά «κατ’ αρχάς θα πρέπει να διασφαλισθούν το ταχύτερο οι πρακτικές προϋποθέσεις ορθής εφαρμογής της κοινωφελούς εργασίας, με την έκδοση των απαραίτητων κανονιστικών πράξεων σχετικά με τους φορείς, τη διαδικασία και τους όρους παροχής αυτής».

Περαιτέρω, η Ένωση εκφράζει «ευλόγως ανησυχία για τον κίνδυνο αύξησης του πληθυσμού των φυλακών από καταδίκους σε υποθέσεις πλημμεληματικού χαρακτήρα».

Έτσι, «τίθεται συνεπώς αφενός ζήτημα αντοχής του σωφρονιστικού συστήματος και αφετέρου έλλειψης υποδομών αλλά και προσαρμογής των υπαρχόντων καταστημάτων κράτησης, όπου δεν είναι πάντοτε εφικτός σε ικανοποιητικό βαθμό ο αναγκαίος διαχωρισμός μεταξύ κρατουμένων για πλημμελήματα και αυτών που έχουν καταδικασθεί ή κρατούνται προσωρινά για βαριά κακουργήματα, ιδίως αυτών που έχουν τελεσθεί με βίαιο τρόπο».

Όσον αφορά στον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας η Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου τονίζει ότι «οι διατάξεις των άρθρων 409 - 416 που αφορούν την έκδοση ποινικής διαταγής για αδικήματα αρμοδιότητας Μονομελούς Πλημμελειοδικείου, για τα οποία απειλείται ποινή φυλάκισης μέχρι ενός έτους, χωρίς προηγούμενη ακρόαση του κατηγορουμένου, είναι αντίθετες στο άρθρο 20 του Συντάγματος και το άρθρο 6 της Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ) περί δίκαιης δίκης, καθώς παραβιάζουν θεμελιώδη δικαιώματα του κατηγορουμένου, όπως ιδίως το τεκμήριο αθωότητας και το δικαίωμα ακρόασης» και προσθέτει:

«Η επιδίωξη της επιτάχυνσης της απονομής δικαιοσύνης από τον έλληνα νομοθέτη σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να οδηγεί σε καταστρατήγηση των υπερασπιστικών δικαιωμάτων των κατηγορουμένων».

Τέλος, η Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, επισημαίνει στην ανακοίνωσή της, ότι «θα παρακολουθήσει την εφαρμογή των κωδίκων στην πράξη, ελπίζοντας ότι θα οδηγήσει όπως άλλωστε έχει σκοπό, στον εξορθολογισμό της απονομής δικαιοσύνης, στην εξισορρόπηση χρόνιων αντιφάσεων και στην αποτελεσματικότερη προστασία των δικαιωμάτων των θυμάτων και των κατηγορουμένων».