Βραβεία της Ακαδημίας Αθηνών για το 2013

Τα εφετινά βραβεία της Ακαδημίας Αθηνών απονεμήθηκαν το απόγευμα της Παρασκευής 20 Δεκεμβρίου στην καθιερωμένη ετήσια πανηγυρική συνεδρία του ανώτατου πνευματικού ιδρύματος της χώρας.

Κατά την έναρξη της συνεδρίας, ο πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών Σπύρος Ευαγγελάτος αναφέρθηκε, σε ομιλία του, στη «Ζωή του Γαλιλαίου» του Μπρεχτ και στην ευθύνη του επιστήμονα απέναντι στην αλήθεια. Ακολουθώντας το τυπικό, ο γενικός γραμματέας της Ακαδημίας Βασίλειος Πετράκος παρουσίασε την Έκθεση για το έργο της Ακαδημίας κατά το έτος 2013. Ακολούθησε η απονομή των τιμητικών διακρίσεων από τον πρόεδρο της Ακαδημίας.

Τιμήθηκαν, μεταξύ άλλων, για το σύνολο του έργου τους οι ποιητές Μανόλης Ελευθερίου και Θανάσης Χατζόπουλος, με μακρά πορεία και πολυσχιδή παραγωγή στα ελληνικά γράμματα και οι δύο, και ο νεοελληνιστής Νάσος Βαγενάς για το σύνολο του δοκιμιακού του έργου, καθώς και οι πεζογράφοι Σωτήρης Δημητρίου και Αμάντα Μιχαλοπούλου για συλλογές διηγημάτων τους και η δοκιμιογράφος Μαρία Δεληβοριά για τη μελέτη της για τη «Γυναίκα της Ζάκυθος» του Σολωμού.
Επίσης τιμήθηκαν το Σωματείο «Σύλλογος οι Φίλοι της Μουσικής» (1953) για την πολυετή και εξέχουσα προσφορά του στον χώρο του πολιτισμού και ιδίως της μουσικής, το Βιβλιολογικό Εργαστήρι «Φίλιππος Ηλιού» για το εθνικής σημασίας επιτελεσθέν έργο της σύνταξης της Ελληνικής Βιβλιογραφίας του 19ου αι. (46.500 εγγραφές) που βρίσκεται αναρτημένο στον διαδικτυακό τόπο του Μουσείου Μπενάκη, ο ιστορικός Γεώργιος Τόλιας, ο κλασικός φιλόλογος Κυριάκος Τσαντσάνογλου, ο αλεξανδρινός αρχιτέκτονας Mohamed Fouad Awad, για τις υπηρεσίες του στη διατήρηση και ανάδειξη της ιστορικής και αρχιτεκτονικής παρακαταθήκης του ελληνισμού και της Ορθοδοξίας στην Αίγυπτο, η Ιεραποστολή Kolwezi της Επισκοπής Κατάγκα του Κονγκό για τη μακροχρόνια φιλανθρωπική και κοινωνική της δράση και ο 15χρονος Τηλέμαχος Τσιμηρίκας ο οποίος κάηκε στην προσπάθειά του να διασώσει από πυρκαγιά τα δύο μικρότερα αδέλφια του.

Δηλώσεις βραβευθέντων

«Το να μιλά κανείς για βραβεία σε εποχές σαν αυτή είναι σαν τη ρήση του καβαφικού ποιητή Φερνάζη “Μέσα σε πόλεμο — φαντάσου, ελληνικά ποιήματα”», δήλωσε στο vima.gr ο ποιητής και ψυχαναλυτής Θανάσης Χατζόπουλος. «Από την άλλη, τα βραβεία είναι ένα δώρο και δίνουν τη χαρά μιας αναγνώρισης, πολύ περισσότερο που οι βραβεύσεις της Ακαδημίας Αθηνών, ιδίως τα τελευταία χρόνια, διαθέτουν το κύρος της δέσμευσής τους σε μια σειρά σημαίνοντα και αξιόλογα έργα, γεγονός που κάνει τη σημασία αυτής της βράβευσης ακόμη μεγαλύτερη».

«Ευχαριστώ την Ακαδημία Αθηνών για την τιμή που μου έκανε» ήταν η λιτή δήλωση του Νάσου Βαγενά. Λακωνικός ήταν και ο Μάνος Ελευθερίου: «Είναι χαρά και τιμή η βράβευσή μου από το ανώτατο πνευματικό ίδρυμα της χώρας, το οποίο απαρτίζεται από σπουδαίους ανθρώπους».

«Σ’ αυτές τις περιπτώσεις καλό είναι να θυμόμαστε τους Στωικούς», δήλωσε ο Σωτήρης Δημητρίου, ο οποίος τιμήθηκε με το Βραβείο διηγήματος του Ιδρύματος Κώστα και Ελένης Ουράνη για τη συλλογή «Το κουμπί και το φόρεμα» (Πατάκης, 2012). «Το εσωτερικό καλό και κακό λίγο αγγίζει την ψυχή μας. Οι δικές εσωτερικές συνθήκες έχουν βαρύτητα. Επίσης, από οτιδήποτε μας συμβαίνει πάντα μα πάντα κάτι χάνεις, κάτι κερδίζεις. Δεν υπάρχει απόλυτο καλό ή κακό. Αλλά, για να μην τα διυλίζουμε όλα, η τιμή είναι ευπρόσδεκτη, ιδίως σε αυτούς τους καιρούς και μάλιστα από την Ακαδημία Αθηνών».

«Οι συγγραφείς νιώθουν συχνά αόρατοι και παραμελημένοι επειδή περνούν μεγάλα διαστήματα της ζωής τους στη σιωπή. Ένα βραβείο δρα παρηγορητικά, σαν χέρι βοήθειας» σχολίασε η Αμάντα Μιχαλοπούλου, ο οποία τιμήθηκε με το Βραβείο διηγήματος του Ιδρύματος Πέτρου Χάρη για τη συλλογή της «Λαμπερή ημέρα» (Καστανιώτης, 2012). «Το άχαρο κομμάτι της δουλειάς (η μοναξιά) και το επικίνδυνο κομμάτι της προσωπικότητας του συγγραφέα (η αυτοϋπονόμευση) εξαφανίζονται και υπερισχύει, για λίγο, ένα συναίσθημα ανακούφισης, σχεδόν υπαρξιακής. Επιπλέον, για να μιλήσω πιο προσωπικά, η “Λαμπερή μέρα” είναι το πρώτο βιβλίο που έγραψα επιστρέφοντας στην Ελλάδα, ύστερα από τα χρόνια της ζωής μου στο Βερολίνο κι από μια αλυσίδα αβάσταχτων προσωπικών απωλειών. Άρα το βραβείο της Ακαδημίας επέχει ρόλο εξισορρόπησης, είναι για μένα μια μεταφυσική δικαιοσύνης. Και επίσης μια απάντηση σε όσους με ρωτούν τα τρία τελευταία χρόνια: “Eίσαι τρελή που γύρισες μέσα στην κρίση”;».

Συγκινημένος ήταν και ο ποιητής Κώστας Κουτσουρέλης, ο οποίος τιμήθηκε με το Βραβείο Λάμπρου Πορφύρα για την ποιητική του συλλογή «Αέρας Αύγουστος» (Περισπωμένη, 2012): «Ευχαριστώ όσους με βράβευσαν. Για μένα έχει σημασία ότι βραβεύτηκε η συγκεκριμένη συλλογή, διότι, μετά από πολλά χρόνια προετοιμασίας, θεωρώ ότι είναι η καλύτερη ποιητική δουλειά μου, η οποία σηματοδοτεί και τη στροφή της θεματολογίας μου από το ιδιωτικό και το εσωτερικό στο δημόσιο. Το ότι εκτιμήθηκε από την κριτική και είχε την επίσημη αναγνώριση ενός βραβείου δηλώνει άμεση ανταπόκριση».