Από τον Καζαντζάκη και την Καλόγρια στον Sir Patrick Leigh Fermor και την Καρδαμύλη
Ελένη Φωτίου
Φωτογραφίες: Ελένη Φωτίου & Explore Messinia
Μπορείς να περάσεις όλα τα καλοκαίρια της ζωής σου στη Μεσσηνιακή Μάνη. Να θυμάσαι τα παιχνίδια στις αμμουδιές της Καλόγριας και της Στούπας που χόρτασες παιδί, και τις σπηλιές του Φονέα από τα ανήσυχα χρόνια της νιότης… Με τα δικά σου –πια- παιδιά να ξαναγυρνάς στα χρόνια της αθωότητας και μεγαλώνοντας να αποτραβιέσαι στους πιο τραχείς όρμους της Καρδαμύλης, με τα μεγάλα άσπρα βότσαλα, τις σπηλιές και τα κυπαρίσσια που κατεβαίνουν ως τη θάλασσα...
Καλόγρια: στην παραλία του «Ζορμπά» «Απομεσήμερο φτάσαμε στο αμμουδερό ακρογιάλι μας. Άσπρη ψιλοκοσκινισμένη αμμουδιά, ανθισμένες ακόμα πικροδάφνες, συκιές, χαρουπιές, και πιο πέρα, χαμηλό, σταχτερό, βουναλάκι άδεντρο που έμοιαζε με ανάγερτο πρόσωπο γυναίκας». Αυτή είναι η εικόνα του γιαλού που φιλοξένησε τον Καζαντζάκη και το Ζορμπά. Είναι η εικόνα που αγκάλιασε όλα τα «ονείρατα» του μεγάλου αυτού «καλαμαρά» και μαζί με τα δικά του, όλης της Οικουμένης. Κι έτσι όπως την περιγράφει είναι και σήμερα η παραλία της Καλόγριας, με τη διαφορά ότι το «πρόσωπο της γυναίκας» έχει κρυφτεί λίγο από τα νεόδμητα κτίσματα.
Στην παραλία της Καλογριάς έζησε για δύο χρόνια (1917-1918) ο Νίκος Καζαντζάκης μαζί με το λογοτεχνικό ήρωα του μυθιστορήματός του «Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά», με αφορμή την αγορά του λιγνιτωρυχείου της Πραστοβάς, όπου διόρισε το (Γιώργο) Ζορμπά ως αρχιεργάτη. Πράγματι, ο δρόμος που κατεβαίνει στην παραλία έχει το όνομά του. Στη μια μεριά της παραλίας βρίσκεται το σπίτι όπου έμενε με τον Ζορμπά, ενώ στο άλλο άκρο, πολύ κοντά από την αμμουδιά υπάρχει η «σπηλιά του Καζαντζάκη», την οποία μπορεί να προσεγγίσει κανείς κολυμπώντας ή με βάρκα.
Κλείσιμο
Αν ταξιδεύετε με παιδιά, ακόμα κι αν είναι μικρά και δεν έχουν «ανακαλύψει» ακόμα τον Καζαντζάκη, η Καλόγρια είναι μια όαση μέσα στο άγριο τοπίο της Μάνης. Η άμμος χρυσίζει (προσφέρεται δε για πολλά κάστρα), τα νερά είναι κρυστάλλινα, πάντοτε λίγο δροσερά από τις πηγές που αναβλύζουν από το βυθό και στη βόρεια πλευρά της, τα βράχια είναι καταφύγιο για αναρίθμητα καβουράκια, που παλεύουν να ξεφύγουν από τις απόχες των παιδιών. Ένας αυτοσχέδιος βατήρας «μαθαίνει» δε βουτιές στα μεγαλύτερα παιδιά. Την τουριστική περίοδο, η παραλία γεμίζει ομπρέλες και ξαπλώστρες από τις παρακείμενες ταβέρνες, αλλά τουλάχιστον δεν υπάρχει ο «πόλεμος» με τα μπαλάκια και τις ρακέτες που κυριαρχεί σε άλλες ελληνικές παραλίες.
Κυριολεκτικά πάνω στην άμμο βρίσκεται το Ξενοδοχείο Kalogria Beach kalogria-beach.gr και λίγο πιο πάνω από την παραλία, με μαγευτική θέα υπάρχουν πολλά ξενοδοχεία φιλικά στις οικογένειες, όπως ο «Κολοκοτρώνης» www.gmkhotel.gr.
Η αμέσως επόμενη προς το νότο παραλία είναι η Στούπα. Είναι εφάμιλλης ομορφιάς, αλλά είναι η παραλία του ομώνυμου χωριού κι επομένως περνάει δρόμος, η κίνηση λόγω των καταστημάτων και των εστιατορίων είναι πολύ αυξημένη και η στάθμευση δύσκολη.
Στη γη των μεγάλων περιηγητών «Εγώ χρειάζομαι καυτές πέτρες κι αγκάθια, λιόδεντρα και φραγκόσυκα» είχε πει ο Βρετανός συγγραφέας και περιηγητής Sir Patrick Leigh Fermor, που είχε διαλέξει με τη σύζυγό του να ζήσει σε αυτόν τον τόπο. Κι έτσι είναι πραγματικά το Καλαμίτσι.
Η περιοχή από το ύψωμα με τα κυπαρίσσια μέχρι κάτω την παραλία με το άσπρο βότσαλο –που πράγματι καίει- είναι σαν ένα καταφύγιο περισυλλογής για τα χρόνια της ωριμότητας. Για να φτάσετε στην παραλία, πρέπει να κατέβετε το δρόμο που βρίσκεται στη νότια πλευρά του όρμου. Ο χωματόδρομος θα σας οδηγήσει αφενός στην παραλία, αφετέρου στο μονοπάτι που οδηγεί στην κύρια είσοδο του πέτρινου σπιτιού των Leigh Fermor, που περιβάλλεται από λιόδεντρα.
Σήμερα, το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος χρηματοδοτεί τη συντήρηση και την επισκευή του σπιτιού, καθώς αυτό κληροδοτήθηκε από το ζευγάρι στο Μουσείο Μπενάκη, με την προοπτική να λειτουργήσει ως χώρος φιλοξενίας προσωπικοτήτων των γραμμάτων και των τεχνών. Μπορείτε να το επισκεφτείτε στις οργανωμένες ξεναγήσεις που προγραμματίζει το Μουσείο Μπενάκη. Περισσότερες πληροφορίες στην ιστοσελίδα benaki.gr.
Ακριβώς κάτω από το κτήμα, μια στενή πέτρινη σκάλα οδηγεί σε μια μικρή βοτσαλωτή παραλία. Σε αυτήν την παραλία μπορείτε να φτάσετε από την κεντρική παραλία του Καλαμιτσίου, περπατώντας ανάμεσα στα βράχια από την ακροθαλασσιά. Ακριβώς απέναντι βρίσκεται το νησάκι Μερόπη – το οποίο συνήθιζε όπως λένε, να κολυμπάει περιμετρικά ο Βρετανός συγγραφέας- κι επάνω του βρίσκεται το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου του 1779.
Το μονοπάτι περιμετρικά του σπιτιού από την πίσω πλευρά, οδηγεί σε ένα πλάτωμα όπου οι ελιές σχηματίζουν στοά. Περνάει δίπλα από ένα κάτασπρο ξωκλήσι, φραγκοσυκιές, μερικά μαντριά με κατσίκια και καταλήγει στο ξενοδοχείο «Καλαμίτσι», το τέλειο μέρος για να αποτραβηχτείτε με το σύντροφό σας, όπως κάνουν κι όλοι οι συνταξιούχοι Ευρωπαίοι, όπως φαίνεται. Από το ξενοδοχείο ένα κάθετο μονοπάτι με μεγάλα σκαλιά από πέτρα οδηγεί σε έναν κλειστό όρμο πνιγμένο στο πράσινο και στρωμένο με λευκό άσπρο βότσαλο. Δείτε περισσότερα kalamitsi-hotel.gr.
Η Καρδαμύλη σε family friendly εκδοχή Όπως και ο σοφός ο άνθρωπος μεγαλώνοντας δεν επιδεικνύεται και ξέρει να κρύβει καλά τους θησαυρούς του, έτσι και η Καρδαμύλη. Παραλιακός δρόμος δεν υπάρχει, κι έτσι, για να ανακαλύψετε τα όμορφα ταβερνάκια και τα γλυκοπωλεία πάνω στη θάλασσα, θα πρέπει να εξερευνήσετε τα καλντερίμια ένα-ένα, πέφτοντας πολλές φορές πάνω σε βραχώδη τελειώματα της γης που τα τρώει το κύμα.
Η Καρδαμύλη είναι τόπος ιδανικός για τις οικογένειες που αγαπούν τη φύση και την πεζοπορία. Όταν ο ήλιος είναι «μαλακός», την άνοιξη και το φθινόπωρο δηλαδή, υπάρχει ένα παλιό μονοπάτι που ξεκινάει από την Παλιά Καρδαμύλη και είναι κυκλικό, ιδανικό για οικογένειες. Είναι μια ευκαιρία για μια «ήπια» γνωριμία με το μανιάτικο τοπίο, που το χαρακτηρίζει η πέτρα και το φως που καίει τα πάντα στον ορίζοντα.
Τώρα που καλοκαίριασε όμως κι αναζητάμε όλοι τη δροσιά, η Κατερίνα και ο Γιώργος μας οδήγησαν κόστα-κόστα στους πιο απόκρυφους και μαγικούς όρμους από την Καρδαμύλη ως τη Στούπα με θαλάσσιο καγιάκ. Παραλίες με γαλαζοπράσινα νερά, απρόσιτες ή δυσπρόσιτες από τη γη, μας καλωσόριζαν σε κάθε στροφή, σε κάθε κάβο. Η περιήγηση με θαλάσσιο καγιάκ είναι μια αξέχαστη εμπειρία για όλη την οικογένεια, ειδικά αν συνοδεύεστε από τους ειδικούς για μεγαλύτερη ασφάλεια, όπως σε όλες τις φυσιολατρικές εμπειρίες. Δείτε περισσότερα για τους ειδικούς στη Μεσσηνία στην ιστοσελίδα exploremessinia.com.
Στην Καρδαμύλη συναντήσαμε τον Τάσο Κασσανδρινό και την Inga Nier που έχουν συστήσει την Local Moods, γιατί τους αρέσει να ανακαλύπτουν και να μοιράζονται δημιουργικούς τρόπους για να περάσει κάθε ταξιδιώτης τις διακοπές του σαν «ντόπιος» και να εκμεταλλευτεί το χρόνο μαθαίνοντας μία τέχνη. Χάρη σ’ αυτούς, συμμετείχαμε σε ένα μάθημα για την τεχνική του μωσαϊκού στην Καρδαμύλη που μας άφησε «παρακαταθήκη» ένα οικογενειακό έργο τέχνης που στολίζει το σαλόνι μας. Δείτε περισσότερα localmoods.com
Όταν ο ήλιος είναι έτοιμος να «βουτήξει» στη θάλασσα, βουτήξτε κι εσείς από το μώλο της Καρδαμύλης (έχει σκαλάκια για να ανεβείτε) και απολαύστε θαλασσινά στο ταβερνάκι του Χαρίλαου. Εδώ γυρίστηκε το 2013 η τελευταία σκηνή του Before Midnight, της τρίτης ταινίας μετά το Before the Sunrise και το Before Sunset, που απεικονίζει αντίστοιχα την τρίτη φάση ενός ερωτευμένου ζευγαριού που στοχάζεται τη ζωή και το μέλλον του όταν τα παιδιά του έχουν πια μεγαλώσει. Ιδανική διαμονή για οικογένειες στην Καρδαμύλη ο ξενώνας Elies elieshotel.gr.
Σαν πας (προς) στην Καλαμάτα… Ανεβαίνοντας προς την Καλαμάτα, στη Μεγάλη Μαντινεία βρίσκεται ένα αγρόκτημα με καλλιτεχνικές «ανησυχίες», το Art Farm www.artfarm.gr, με δεντρόσπιτα και σκηνές για διαμονή, αυτοσχέδιες κούνιες και καλλιτεχνικές και εκπαιδευτικές εκδηλώσεις για μεγάλους και παιδιά. Συχνά δέχεται επισκέψεις από σχολεία, καθώς δίνει την ευκαιρία στα παιδιά να γνωρίσουν με βιωματικές δραστηριότητες την καλλιέργεια της γης και την επεξεργασία των καρπών της, αλλά ενδείκνυται και για οικογενειακές διακοπές κοντά στη φύση. Τα δεντρόσπιτα χωράνε μέχρι δύο άτομα και η μεγάλη σκηνή τρία. Έχει καφέ και υπάρχει η δυνατότητα για προετοιμασία φαγητού με προϊόντα της φάρμας (από τις κοτούλες, τις κατσίκες κ.λ.π.) Έχει και τη Μαριγώ, ένα πανέμορφο γαϊδουράκι, ατραξιόν για τα παιδιά.
Αν προτιμάτε τα ξενοδοχεία, στην παραλία της Καλαμάτας υπάρχουν πολλά φιλικά προς τις οικογένειες (μερικά από αυτά all inclusive) και πολύ ωραία καφέ και εστιατόρια με ομπρέλες και ξαπλώστρες. Τους καλοκαιρινούς μήνες, στην παραλία λειτουργεί υπαίθριος παιδότοπος (αφού πέσει λίγο ο ήλιος). Έχετε υπ’ όψη σας ότι η παραλία βαθαίνει απότομα και έχει κυρίως βότσαλα. Αν θέλετε μια πιο αμμουδερή κατάσταση, μπορείτε να πάτε στη Μπούκα και την Ανάληψη (έχουν και οι δύο καφέ και ταβέρνες).
Από την Καλαμάτα, μπορείτε με την έμπειρη καθοδήγηση της ομάδας του Explore Messinia να κάνετε μια περιήγηση με θαλάσσια καγιάκ προς τον Αλμυρό, τη Μικρή Μαντινεία, την Παλιόχωρα, το Ακρογιάλι, τη Σάντοβα και τις Κιτριές για να ανακαλύψετε πιο ήσυχες ακρογιαλιές, αγναντεύοντας τους πρόποδες του Ταϋγέτου και πάντα ακολουθώντας τις πλαγιές του όρους Καλάθι.
Στην Καλαμάτα μπορείτε επίσης με την Local Moods να οργανώσετε ένα οικογενειακό μάθημα κεραμικής, όπου γονείς με παιδιά δημιουργούν από κοινού αντικείμενα για το σπίτι και να κάνετε βόλτα στο Πάρκο των Σιδηροδρόμων, με τα παλιά τρένα και τις παιδικές χαρές (έχει σκιά και δροσιά καθ’ όλη τη διάρκεια της μέρας).
Όταν αρχίσει να πέφτει ο ήλιος, περιηγηθείτε στην παλιά πόλη, στο Κάστρο. Στην πλατεία των Αγίων Αποστόλων, τα παιδιά μπορούν να παίξουν άνετα, καθώς οι γύρω δρόμοι είναι πεζοδρομημένοι και από το απόγευμα λειτουργεί ο Τζίμης για σουβλάκια. Για ένα ξεχωριστό όμως παραδοσιακό πιάτο (κόκορα με μακαρόνια), πηγαίνετε στο Πήδημα στο «Μύλο» (πέρα από το ότι τα παιδιά θα φάνε καλά, το μέρος είναι τέλειο για παιχνίδι, επομένως και για να συνεχίσετε εσείς να τρώτε με την άνεσή σας). Έχετε υπ’ όψιν σας ότι μόλις τελειώσει η κατσαρόλα, το μαγαζί κλείνει!
