Χρήστος Ζαμπούνης

Οι 700 θέσεις της μαρίνας του Marmaris είναι όλες κατειλημμένες. Εγχώρια και αλλοδαπά σκάφη κείτονται δεμένα, με τα ιστία τους να δημιουργούν μια ιδιότυπη θάλασσα από πανιά. Η αίσθηση όταν καταπλέεις από την Ελλάδα είναι μειονεκτική. Στην Τουρκία όλα αποπνέουν την ακμή, μια έννοια που έχει απολεσθεί βιαίως στην πατρίδα μας. Χιλιάδες τουρίστες περπατούν κατά μήκος της γιγαντιαίας αποβάθρας απολαμβάνοντας το δροσερό αεράκι του Ιουλίου. Μοιάζουν να είναι ανέμελοι και να απολαμβάνουν το ιερό δικαίωμα των διακοπών. Στο εστιατόριο όπου κατευθυνόμεθα η πληρότης αγγίζει το 100%.

Ο ιδιοκτήτης σπεύδει να ικανοποιήσει το αίτημα μιας κοπέλας της παρέας μας που έχει πονοκέφαλο στέλνοντας ταξί (!) στο διανυκτερεύον φαρμακείο για να βρει παυσίπονα. Η διαδικασία γίνεται αβίαστα σαν να ήταν το φυσικότερο πράγμα στον κόσμο. Στο έτερο αίτημα προς το νεαρό γκαρσόν να μας τραβήξει μια ομαδική φωτογραφία, ο ίδιος κάθεται δίπλα του για να βεβαιωθεί ότι η ποιότης της εικόνας είναι καλή. Δεν τον υποτιμά παίρνοντας από τα χέρια του την κάμερα, ούτε επιδίδεται σε διδακτικά σχόλια. Υποδηλώνει απλώς με την παρουσία του την ευθύνη της εξυπηρετήσεως, έστω κι αν δεν περιλαμβάνεται στο μενού. Η έννοια του σέρβις είναι η προστιθέμενη αξία του τουριστικού προϊόντος της γείτονος χώρας. Ελκύει την παράδοσή της από τα βάθη των αιώνων όταν οι Τούρκοι ήσαν υποτελείς στον σουλτάνο, όμως σήμερα έχει σταδιακώς απελευθερωθεί από τη δουλικότητα του παρελθόντος. Παντού βλέπεις επαγγελματίες του επαγγέλματος, δηλαδή σερβιτόρους, μαγαζάτορες, ξενοδόχους, τουριστικούς πράκτορες, ξεναγούς, ατζέντηδες, Αρχές να χαμογελούν χωρίς υποκρισία, πρόθυμους να ανταποκριθούν σε κάθε σου ανάγκη.

Εδώ δεν θα συναντήσεις, όπως στην Πλάκα, κουρασμένους ή βαριεστημένους από τα εξοντωτικά, είναι αλήθεια, ωράρια της τουριστικής βιομηχανίας. Ακόμη και τις πρώτες πρωινές ώρες τα καταστήματα είναι ανοιχτά και οι έμποροι είναι στην πρίζα, πανέτοιμοι να σου εκμαιεύσουν και το τελευταίο ευρώ. Εχουν δίψα και πάθος γι’ αυτό που κάνουν, και το κάνουν καλά. Τελούν εν συνεχή εγρηγόρσει. Εδώ όλα αποπνέουν τάξη, καθαριότητα, φροντίδα. Ούτε ένα χαρτάκι δεν κοσμεί τα πλακόστρωτα, ούτε μία μηχανή δεν έρχεται να διαταράξει την κοινή ησυχία. Οταν οι Τούρκοι λένε πεζόδρομο, είναι πεζόδρομος. Κι όμως, το Marmaris δεν είναι τίποτε το σπουδαίο συγκριτικώς με τη Ρόδο ή τη Λίνδο απ’ όπου έχουμε πλεύσει. Κατεστραμμένο από έναν σεισμό του 1958, έχει ξανακτιστεί χωρίς ιδιαίτερη αρχιτεκτονική ομορφιά. Επιπλέον δεν διαθέτει ούτε ένα σπουδαίο αρχαιολογικό μνημείο, μουσείο ή αξιοθέατο. Αντικατοπτρίζει όμως ένα πνεύμα που διέπει συνολικώς την Τουρκία και την κάνει να πρωταγωνιστεί εσχάτως στον τουριστικό στίβο.

Εδώ δεν θα βρεις αρπαχτές, διότι, εκτός από τα εμφανή του μειονεκτήματα, το αυταρχικό κράτος λειτουργεί αποτρεπτικώς για κάθε είδους λωποδύτη. Εδώ επίσης όποιος προτίθεται να έχει παραβατική συμπεριφορά απέναντι στους επισκέπτες θα το σκεφθεί δύο φορές - η προοπτική να καταλήξει στις πολυδιαφημισμένες από την ταινία «Midnight Express» τουρκικές φυλακές δεν φαντάζει ειδυλλιακή. Πού να τολμήσει λοιπόν ο ντόπιος ταξιτζής να χρεώσει παραπάνω τη διαδρομή ή οι εστιάτορες να προτείνουν διπλούς καταλόγους, άλλους για τους ιθαγενείς κι άλλους για τους ξένους; Με αυτές τις μελαγχολικές σκέψεις επιστρέφουμε την επομένη στα ελληνικά χωρικά ύδατα. Αντικρίζοντας τη Σύμη αίφνης όλα γίνονται πιο καθαρά. Η αποστομωτική ομορφιά του νησιού μάς κλείνει πονηρά το μάτι, καλώντας μας να αναθεωρήσουμε οτιδήποτε αρνητικό έχουμε σκεφθεί για τον τόπο μας. Οπως έλεγε και η Μαργκερίτ Ντυράς, «c’est si beau οn dirait la Grèce». «Είναι τόσο ωραία, θα έλεγε κανείς ότι βρίσκεσαι στην Ελλάδα».