Νίκος Φελέκης

Κυριακή 26 Μαΐου. Ανήμερα των εκλογών για Ευρωκοινοβούλιο και Αυτοδιοίκηση. Ωρα 4 το απόγευμα. Πλατεία Κουμουνδούρου. Κεντρικά γραφεία του ΣΥΡΙΖΑ. Ο Αλέξης Τσίπρας και τα άλλα μέλη της Πολιτικής Γραμματείας του κόμματος ακούνε τον Χριστόφορο Βερναρδάκη να τους λέει ότι το ποσοστό της Ν.Δ. θα είναι στο 34% και η διαφορά μόλις 1,5%. «Καθόλου άσχημα», σκέφτονται όλοι ή μάλλον: «Είναι πολύ καλό για να είναι αληθινό». Περισσότερο ευχαριστημένος ο Αλέξης Τσίπρας, ο οποίος όλο το προηγούμενο διάστημα προέβλεπε ότι οι εκλογές θα είναι ντέρμπι, χωρίς να αποκλείει ακόμη και επικράτηση του ΣΥΡΙΖΑ. Πρόβλεψη που στηριζόταν στα στοιχεία που του έδινε ο Χριστόφορος.

Λίγες ώρες αργότερα το εξαγόμενο της κάλπης είναι διαφορετικό. Η Ν.Δ. πλησιάζει όντως το 34% -για την ακρίβεια λαμβάνει 33,12%-, όμως ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι στο 32,5%, αλλά στο 23,76%. Η διαφορά δεν είναι 1,5%, αλλά 9,36%. Απόκλιση 8 μονάδων δεν τη λες και μικρή. Ηταν πάντως υπεραρκετή για να καταστήσει τους υπουργούς, τους βουλευτές και τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ καταγέλαστους στο εκράν των τηλεοράσεων, αφού ακόμη και μετά τα exit polls επέμεναν ότι οι εταιρείες δημοσκοπήσεων είναι αναξιόπιστες και όταν θα αρχίσει η ροή των πραγματικών αποτελεσμάτων θα διαψευστούν. Δυστυχώς γι’ αυτούς, και πρωτίστως για τον Αλέξη Τσίπρα, δεν γνώριζαν ότι τα «άλλα γκάλοπ», τα «αληθινά» του Χριστόφορου Βερναρδάκη, αυτά που έδειχναν 1,5-2 μονάδες διαφορά ήταν μετρήσεις και επεξεργασίες κάποιου επικοινωνιολόγου ονόματι Γιάννη Σκλία, ο οποίος τις τελευταίες ημέρες έχει γίνει το απόλυτο viral στα social media, καθώς ο τρόπος με τον οποίο προσπαθεί να ερμηνεύσει το εκλογικό αποτέλεσμα παραπέμπει στην... επική δήλωση του αντιπροέδρου του Εδεσσαϊκού Θωμά Μάτσιου σχετικά με τον λόγο που είχε αναβληθεί ο αγώνας της ομάδας του με τον Απόλλωνα Καλαμαριάς. 

Βεβαίως, θα ήταν το λιγότερο άστοχο να κατηγορηθεί ο Βερναρδάκης ότι ήταν ο μόνος ή ο αποκλειστικά υπεύθυνος για τα «ροζ συννεφάκια» της δημοτικότητάς τους, στα οποία φαίνεται ότι ζούσαν ο πρωθυπουργός και οι στενοί του συνεργάτες. Ηταν, όπως μας λέει και προβεβλημένος βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, επιλογή του Μαξίμου να μη θέλουν να ακούσουν τις άλλες εταιρείες δημοσκοπήσεων. Οχι επειδή είχαν πέσει έξω κατά το παρελθόν, αλλά επειδή τα νέα που για σχεδόν δύο χρόνια τούς έφερναν δεν ήταν ευχάριστα, προτίμησαν να μην ακούσουν κανένα. Δεν ήταν όμως μόνο ο Βερναρδάκης, ο Σκλίας και η εταιρεία του Vox Pop Analysis που έπεσαν έξω στις εκτιμήσεις τους. Ηταν κι άλλοι δημοσκόποι και αναλυτές, με τους οποίους συνεργαζόταν το Μαξίμου και οι οποίοι είχαν λάθος εκτιμήσεις. Για παράδειγμα, ιδιοκτήτης εταιρείας που παραμονές των εκλογών έδινε διαφορά 3-4 μονάδων, το απόγευμα των εκλογών ενημέρωσε τα κυβερνητικά στελέχη ότι η διαφορά είναι «στο 6 γεμάτο», αλλά το ποσοστό του ΣΥΡΙΖΑ θα είναι ίδιο με αυτό των ευρωεκλογών του 2014 και τα προέτρεπε αυτό να προβάλλουν ως πολιτικό επιχείρημα στα τηλεοπτικά και ραδιοφωνικά πάνελ. Τελικά αποδείχτηκε ότι ούτε αυτός είχε δίκιο. Το 6 παραήταν γεμάτο, αφού η διαφορά έφτασε κοντά στο 10 και το ποσοστό του ΣΥΡΙΖΑ (23,76)% ήταν πιο κοντά στο 22,72% που πήρε η Ν.Δ. το 2014 παρά στο 26,56% που είχε πάρει ο ΣΥΡΙΖΑ. 

Οι λάθος εκτιμήσεις εκ των πραγμάτων οδηγούν σε αλλαγές της επικοινωνιακής ομάδας, αλλά και της διαφημιστικής εταιρείας, η οποία, ως λέγεται, ήταν επιλογή του πρώην υπουργού του ΠΑΣΟΚ Γιάννη Ραγκούση. Στις αλλαγές ενδέχεται να περιληφθεί ακόμη και ο Δημήτρης Τζανακόπουλος εφόσον τελικά δεν περιληφθεί στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας. Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος είναι ο δεύτερος μετά τον Βερναρδάκη που δέχεται τα βέλη της κριτικής. Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, αλλά και άλλα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, στη συνεδρίαση της Πολιτικής Γραμματείας, υποστήριξαν ότι πρέπει να συγκροτηθεί ένα ενιαίο πολιτικό, επικοινωνιακό και οργανωτικό κέντρο που θα δώσει τη μάχη των εκλογών. Ο πρωθυπουργός στις συζητήσεις που κάνει με τα στελέχη του κόμματός του φαίνεται να αναζητά και το πρόσωπο που θα εκφράσει με τη μεγαλύτερη δυνατή επάρκεια τις πολιτικές και εκλογικές προτεραιότητες της κυβέρνησης. Η ανάθεση αυτού του ρόλου στη Ράνια Σβίγγου φαίνεται να έχει απορριφθεί.

Το ίδιο ισχύει και για τους Νίκο Παππά, Ολγα Γεροβασίλη και Παναγιώτη Σκουρλέτη, που στο παρελθόν είχαν διαδραματίσει, και μάλιστα με επιτυχία, κεντρικό ρόλο στην επικοινωνία του ΣΥΡΙΖΑ και της κυβέρνησης. Οι δύο πρώτοι θέλουν να εκλεγούν με σταυρό (στον Νότιο Τομέα της Αττικής ο υπουργός Ψηφιακής Πολιτικής και στην Aρτα η υπουργός Προστασίας του Πολίτη), ο δε Σκουρλέτης, ως γραμματέας του κόμματος, έχει ως κύριο καθήκον την κινητοποίηση των δυνάμεων του ΣΥΡΙΖΑ και γι’ αυτό άλλωστε θα είναι σε εκλόγιμη -στην τρίτη(;)- θέση του ψηφοδελτίου Επικρατείας. Το ίδιο λέγεται ότι ισχύει και για την Eφη Αχτσιόγλου, η οποία, όπως λένε, διαθέτει τα προσόντα να είναι ένα καλό πορτ παρόλ του ΣΥΡΙΖΑ στην προεκλογική περίοδο, όμως μετά την αποτυχία της Κατερίνας Νοτοπούλου στον Δήμο Θεσσαλονίκης, η υπουργός Εργασίας, εκτός συγκλονιστικού απροόπτου, θα είναι υποψήφια βουλευτής στη συμπρωτεύουσα. Δύο ακόμη περιπτώσεις που διερευνά ο πρωθυπουργός για να αναλάβουν την εκπροσώπηση του ΣΥΡΙΖΑ, εάν ο Δημ. Τζανακόπουλος θέσει τελικά υποψηφιότητα στον Δυτικό Τομέα της Αττικής (;), είναι αυτές των ευρωβουλευτών Δημήτρη Παπαδημούλη και Κώστα Αρβανίτη. Ο Παπαδημούλης είναι πολιτικά έμπειρος και εξελέγη πρώτος σε ψήφους, ενώ η δημοσιογραφική ιδιότητα είναι στα υπέρ του Αρβανίτη. 

Βεβαίως, όπως παραδέχεται και ο ίδιος ο πρωθυπουργός στις κατ’ ιδίαν συνομιλίες του, το πιο σημαντικό κι από τους «αγγελιαφόρους» στην εκλογική αναμέτρηση είναι το ίδιο το μήνυμα. Και εδώ ο ΣΥΡΙΖΑ έχει πρόβλημα αφού, όπως συνομολογούν και πρωτοκλασάτα στελέχη του, σε 30 ημέρες δεν μπορείς να εξαφανίσεις τις αιτίες που οδήγησαν στην ήττα στις ευρωεκλογές και στη σχεδόν καθολική επικράτηση της Ν.Δ. στους δήμους και τις περιφέρειες. Η ανάταξη της μεσαίας τάξης -την υπερφορολόγηση της οποίας ο πρωθυπουργός ανέδειξε ως βασική αιτία της ήττας του ΣΥΡΙΖΑ- χρειάζεται ενδεχομένως αρκετά χρόνια για να επισυμβεί και κατά συνέπεια όσοι ελεύθεροι επαγγελματίες και μικρομεσαίοι επιχειρηματίες «μαύρισαν» στην ευρωκάλπη τον ΣΥΡΙΖΑ δεν πρόκειται να αλλάξουν την ψήφο τους για την Ελληνική Βουλή. Η έστω και εκ των υστέρων παραδοχή της ζημιάς που υπέστη η μεσαία τάξη δεν είναι αρκετή για να μειωθεί η ψαλίδα της διαφοράς από τη Ν.Δ. Ούτε οι δυσαρεστημένοι πολίτες θα αλλάξουν την ψήφο τους επειδή η εναλλακτική διακυβέρνησης είναι η Δεξιά και ο Μητσοτάκης. Το σενάριο του φόβου δεν αποδίδει, όπως δεν απέδωσε και το 2014. Εξάλλου, το αφήγημα περί «παλινόρθωσης της Δεξιάς» εκρίθη στις ευρωεκλογές.

Διαφορετική γνώμη από τον πρωθυπουργό για τη μεσαία τάξη είχε ο Ευκλείδης Τσακαλώτος. Ο υπουργός Οικονομικών, μάλλον για να αποσείσει τις ευθύνες του, λένε οι κακές γλώσσες, υποστήριξε ότι η συμπίεση των μεσαίων στρωμάτων είναι πανευρωπαϊκό φαινόμενο. Πάντως, ο Αλέξης Τσίπρας, κάνοντας αυτοκριτική για την υπερφορολόγηση, καταλόγισε στο οικονομικό επιτελείο την ευθύνη για το γεγονός ότι «από τα 13 δισ. που μαζέψαμε ως υπερπλεόνασμα αυτά τα χρόνια μόνο 2 δισ. επιστρέψαμε, υπό τη μορφή μερίσματος, στους πολίτες». 

Στο κυβερνητικό στρατόπεδο υπάρχουν όμως και κάποιοι άλλοι οι οποίοι έχουν τη γνώμη ότι «η διαφορά μπορεί και να μεγαλώσει εάν στο εκλογικό σώμα επικρατήσει η άποψη ότι η νίκη της Ν.Δ. έχει κλειδώσει και το μόνο που παίζεται είναι η αυτοδυναμία». Στην περίπτωση αυτή μπορεί να ενισχυθεί, λένε, το ΚΙΝ.ΑΛ. εφόσον εμφανίζεται ως ο μόνος υποψήφιος κυβερνητικός εταίρος. Επίσης, ψηφοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ που προέρχονται από το ΠΑΣΟΚ και των οποίων το κύριο χαρακτηριστικό είναι η όσμωση με την εξουσία είναι πιθανό να επαναπατριστούν στη Χαριλάου Τρικούπη αφού πλέον η Κουμουνδούρου δεν τους εξασφαλίζει πρόσβαση στα ωφελήματα του κράτους και των μηχανισμών του. Αντίθετα, μπορεί να τους το διασφαλίσει η Φώφη Γεννηματά εφόσον δεν υπάρξει αυτοδυναμία της Ν.Δ. και οδηγηθούμε εκ νέου σε γαλαζοπράσινο κυβερνητικό συνασπισμό, με τον Κυριάκο στη θέση του Σαμαρά και τη Φώφη στη θέση του Βενιζέλου.

Γκρεμίστηκε η Γέφυρα

Σημειώνουμε εδώ ότι οι μεταγραφές πρώην υπουργών του ΠΑΣΟΚ στον ΣΥΡΙΖΑ, και μάλιστα η συμπερίληψη ορισμένων και στο κυβερνητικό σχήμα καθώς και ο τρόπος που επιχειρήθηκε να στηθεί η Γέφυρα με την Κεντροαριστερά ήταν μεταξύ αυτών που στη συνεδρίαση της Πολιτικής Γραμματείας επισημάνθηκαν ότι έπαιξαν ρόλο στο αρνητικό για τον ΣΥΡΙΖΑ αποτέλεσμα της ευρωκάλπης. Ο Παύλος Πολάκης, ο Μανώλη Πετσίτης, το σφιχταγκάλιασμα για τέσσερα χρόνια με τους ΑΝ.ΕΛ., η κυβέρνηση-κουρελού, το Μακεδονικό, η δημόσια ανταλλαγή σοβαρών κατηγοριών ανάμεσα στους πρώην υπουργούς Αμυνας (Πάνος Καμμένος) και Εξωτερικών (Νίκος Κοτζιάς), η διαχείριση της καταστροφής στο Μάτι, το κότερο της Κατερίνας Παναγοπούλου, ο πόλεμος με τα media, τα μπρος-πίσω με την Εκκλησία και το καθεστώς των κληρικών, η προβληματική συνταγματική αναθεώρηση, οι κωλοτούμπες σε σχέση με παλαιότερες δεσμεύσεις, η προσχώρηση στον κυβερνητικό ρεαλισμό και η αποξένωση από την Αριστερά και τις παραδοσιακές της αρχές και αξίες καθώς και την ηθική της συγκροτούν τον πολυπαραγοντικό καμβά που σε συνδυασμό με τη μείωση των δυνάμεων στη νεολαία και την απώλεια των κινηματικών χαρακτηριστικών εξηγούν την απώλεια του 1/3 της δύναμης του ΣΥΡΙΖΑ και την ήττα του στις αυτοδιοικητικές και ευρωπαϊκές εκλογές που ουσιαστικά προδιαγράφουν και την ήττα στις βουλευτικές.



Αποδιοργάνωση και παραγοντιλίκι

Στα ανωτέρω θα πρέπει να προστεθεί και η αποδιοργάνωση του κομματικού μηχανισμού, κάτι που εκτός από τον Αλέξη Τσίπρα επεσήμανε και ο ίδιος ο γραμματέας του κόμματος Π. Σκουρλέτης, αλλά και ο περί τα οργανωτικά και τον πολιτικό σχεδιασμό υπεύθυνος Αντώνης Κοτσακάς. Μάλιστα, ο Π. Σκουρλέτης στα απαράδεκτα φαινόμενα ύφους και ήθους της εξουσίας, που ανέφερε πρώτος απ’ όλους ο Νίκος Φίλης, πρόσθεσε και τον παραγοντισμό υπουργών και βουλευτών, ο οποίος πιθανότατα τις επόμενες ημέρες και ειδικότερα στην επαρχία θα ενταθεί, αφού το πιθανότερο είναι από τους υπάρχοντες 145 βουλευτές στην επόμενη Βουλή -λόγω ήττας και ανανέωσης- να βρίσκονται περίπου 60. Σημειώνουμε ότι τις επόμενες ημέρες μπορεί να υπάρξουν συγκρούσεις και για τη συγκρότηση των ψηφοδελτίων, ενώ ένα εμπόδιο που πρέπει να υπερπηδήσει ο πρωθυπουργός είναι και το τι θα κάνει με τους υποψήφιους ευρωβουλευτές που απέτυχαν να εκλεγούν. Θα περιλάβει, για παράδειγμα, στα ψηφοδέλτια τον Παναγιώτη Κουρουμπλή ή όχι; Οταν πάντως ο Νίκος Ξυδάκης ζήτησε από τον Αλέξη Τσίπρα να είναι υποψήφιος για την Ευρωβουλή, αυτός του είπε «ΟΚ, Νίκο, αλλά αν δεν εκλεγείς δεν μπορείς να είσαι υποψήφιος βουλευτής» και έτσι ο πρώην υπουργός Πολιτισμού δεν εξετέθη. Εκτός από τον παραγοντισμό των βουλευτών υπάρχει και η απουσία ενότητας στην ηγετική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ. Ακόμη και μεταξύ των στενών συνεργατών του πρωθυπουργού και των ανθρώπων του Μαξίμου οι αντιθέσεις που έχουν αναπτυχθεί είναι πολλές και όχι μόνο πολιτικές, ενώ το τελευταίο διάστημα η προοπτική απώλειας της εξουσίας τις έχει καταστήσει οξύτερες. Σε αυτούς θα πρέπει να περιλάβουμε και τον υπουργό Οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτο, ο οποίος, παρότι φαίνεται να έχει δεσμευτεί (κατόπιν προτροπής και του Τσίπρα) έναντι των ομολόγων του στο Eurogroup για εκλογές στο τέλος της τετραετίας, παραδέχτηκε ότι μετά το αποτέλεσμα της 26ης Μαΐου οι εκλογές άμεσα είναι μονόδρομος.

Τρέμουν το 40% - 20%

Oπως και να ’χει, το εκλογικό μέλλον του ΣΥΡΙΖΑ δεν μοιάζει να είναι ρόδινο. Οι πλέον ψύχραιμοι στην Κουμουνδούρου πιθανολογούν ότι Ν.Δ. και ΣΥΡΙΖΑ θα ανεβάσουν τα ποσοστά τους, ενώ κάποιοι εύχονται «έστω να ανέβουν ισομερώς», ώστε ακόμη και αν η Ν.Δ. σκαρφαλώσει στο 37%-38% και κερδίσει την αυτοδυναμία, τουλάχιστον να ανέβει και ο ΣΥΡΙΖΑ στο 27%-28% ώστε να καταστεί ισχυρή αξιωματική αντιπολίτευση παραμένοντας σε κυβερνητική τροχιά. Το σενάριο που πάντως τρέμουν είναι μην ανέβει η Ν.Δ. προς την περιοχή του 40% και ο ΣΥΡΙΖΑ πέσει προς την περιοχή του 20%, με ταυτόχρονη άνοδο του ΚΙΝ.ΑΛ. κοντά στο 10%. Οι συνεργάτες του πρωθυπουργού καθώς και ο ίδιος ο Τσίπρας θεωρούν εξωπραγματικό ένα τέτοιο σενάριο και υποστηρίζουν ότι ακόμη κι αν χαθεί το παιχνίδι της διακυβέρνησης, «η επόμενη μέρα στην Κεντροαριστερά θα έχει ως κυρίαρχο τον Αλέξη»...