Μπάμπης Κούτρας

Ο κανόνας των λαϊκών εξεγέρσεων ορίζει ότι ο στόχος τους είναι η ανατροπή του καθεστώτος, όχι η διατήρησή του και μάλιστα διά της βίας, με νεκρούς και τραυματίες. Και, εν πάση περιπτώσει, απάδει ενός σύγχρονου κράτους -πόσο μάλλον του προπυργίου της δημοκρατίας δυτικού τύπου, όπως προσδιορίζονται οι ΗΠΑ- το να είναι ο ίδιος ο Πρόεδρος αυτός που υποκινεί την πραξικοπηματική κατάληψη ενός κτιρίου με τη συμβολική σημασία του Καπιτωλίου.

Εάν το έκανε π.χ. ο Νικολάς Μαδούρο στη Βενεζουέλα, η όλη σκευωρία κατά του κοινοβουλευτισμού ίσως να έβγαζε νόημα. Αν μη τι άλλο, δεν θα ξένιζε τόσο, εφόσον θα ταίριαζε στην πολιτική κουλτούρα και τα ιδεολογικά στερεότυπα της Λατινικής Αμερικής. Το ότι το έκανε ο Ντόναλντ Τραμπ βγάζει νόημα μόνο επειδή το έκανε... ο Τραμπ, αποδεικνύοντας πως εννοεί μέχρι κεραίας τις απειλές που εξαπολύει, όσο εξωφρενικές ή παρανοϊκές και εάν ακούγονται. Διότι, ο τύπος που συνιστούσε επικίνδυνα γιατροσόφια και απολυμαντικά υγρά για ενυδρεία σαν φάρμακα για τον «κινέζικο ιό», είχε προειδοποιήσει, επανειλημμένως, ότι δεν θα εγκατέλειπε τον Λευκό Οίκο, ακόμη και αν του θυροκολλούσαν την έξωση, συνεπεία του εις βάρος του εκλογικού αποτελέσματος.

Αν υποθέσουμε πως στις ΗΠΑ υπάρχει κάτι σαν «βαθύ κράτος», μια θεσμική υποδομή η οποία παραμένει ισχυρή και ακλόνητη από τις εκάστοτε αυθαιρεσίες, παρεκτροπές κ.λπ. του εκάστοτε Προέδρου, τότε δύο τινά μπορεί να συνέβησαν την Τετάρτη: Είτε οι μηχανισμοί αυτοπροστασίας του κράτους πιάστηκαν στον ύπνο, έχοντας υποτιμήσει τον κίνδυνο Τραμπ. Είτε επέτρεψαν -ως κάποιο βαθμό, έστω- σε αυτή την παρδαλή, γκροτέσκα απόπειρα πραξικοπήματος να εξελιχθεί. Υπέρ της πρώτης εκδοχής συνηγορεί κάθε φιάσκο της σύγχρονης αμερικανικής ιστορίας. Τα σχετικά παραδείγματα μόνο λίγα δεν είναι. Στο δεύτερο ενδεχόμενο σενάριο, όμως, τα πράγματα παίρνουν πολύ πιο σοβαρές διαστάσεις. Γιατί δεν ήταν μόνο οι γραφικοί παράφρονες με τα φτερά στο κεφάλι και τα βαμμένα πρόσωπα που βανδάλισαν το Καπιτώλιο για να βγάλουν αναμνηστικές selfies. Είναι οι πέντε νεκροί, οι οποίοι, εν αγνοία τους, θυσιάστηκαν στο πλαίσιο ενός μαθήματος με αποδέκτη το αμερικανικό έθνος καταρχάς και την παγκόσμια κοινότητα ευρύτερα. Εάν δηλαδή ο έξαλλος όχλος αφέθηκε, τρόπον τινά, να κυριεύσει το Καπιτώλιο εκτελώντας τυφλά τις εντολές του Ντόναλντ Τραμπ, αυτό έγινε ακριβώς για να προκληθούν σκηνές ντροπής, εικόνες χάους τέτοιες που κανένας στοιχειωδώς συνειδητοποιημένος πολίτης, στις ΗΠΑ και οπουδήποτε αλλού στον πλανήτη, δεν θα μπορέσει ποτέ να σβήσει από τη μνήμη του.

Πιθανώς κάποιοι να θέλησαν να αντιτάξουν την προβοκάτσια στην προβοκάτσια, αποσκοπώντας στο να εκθέσουν, σε ζωντανή μετάδοση, τις ολέθριες συνέπειες του λαϊκισμού. Ακόμη όμως και αν η εισβολή στο Καπιτώλιο προέκυψε αυθόρμητα, χωρίς μια σιωπηρά ενορχηστρωμένη ανοχή, το αποτέλεσμα δεν αλλάζει: Η υφήλιος είχε την ευκαιρία να παρακολουθήσει το μεγάλο πανηγύρι του φανατισμού, στιγμές πλήρους αναρχίας με την υπογραφή μερικών δεκάδων «ψεκασμένων» όπως θα λέγαμε στα καθ’ ημάς.

Η μαχόμενη ανοησία, διεγερμένη στο έπακρο από τις εμπρηστικές ομιλίες ενός αδίστακτου εξουσιομανούς όπως ο Τραμπ, μετατράπηκε σε πολιορκητικό κριό και υγρό πυρ εναντίον του κοινοβουλευτισμού. Αποκάλυψε το πιο ζοφερό πρόσωπο του αυταρχισμού, της εκτός ελέγχου μεγαλομανίας και, δυστυχώς, της προθυμίας που δείχνουν πολλοί να γκρεμίσουν τη δημοκρατία. Ασφαλώς οι ΗΠΑ δεν είναι ο επίγειος παράδεισος της ιδεώδους δημοκρατίας. Ασφαλώς καταπατώνται θεμελιώδεις ελευθερίες και δικαιώματα, εντός και εκτός αμερικανικών συνόρων. Ωστόσο, δεν αποτελεί εναλλακτική επιλογή η κατάλυση του πολιτεύματος και μαζί με αυτό της λογικής. Ας ελπίσουμε ότι το τραγικό, αιματηρό μάθημα του Καπιτωλίου, θα είναι η τελευταία φορά που θα επιβεβαιωθεί εκ των υστέρων το αξίωμα «προσέχουμε πολύ τι και ποιον ψηφίζουμε». Γιατί μπορεί να μην έχουμε καν την ευκαιρία να το μετανιώσουμε.