Γ. Χ. Παπαγεωργίου

Στην Ελλάδα μπορεί κάτι τέτοιο να είναι λογικό, αφού οι εθνικές εκλογές είναι πολύ κοντά, αλλά το φαινόμενο καταγράφεται σχεδόν σε όλη την Ευρώπη.

Μπορεί να διαπιστώνουν σχεδόν οι πάντες ότι το σχέδιο της ευρωπαϊκής ενοποίησης βρίσκεται σε ιδιαίτερα κρίσιμη φάση, αλλά οι πολιτικές δυνάμεις και οι ψηφοφόροι στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες θεωρούν τις ευρωεκλογές μια προέκταση του εθνικού πολιτικού παιχνιδιού - αν δεν αδιαφορούν πλήρως γι’ αυτές.

Η αντιμετώπιση αυτή δεν οφείλεται σε αντιευρωπαϊκά αντανακλαστικά ή σε έλλειψη πολιτικής ευθύνης. Πρόκειται για μια απολύτως ορθολογική συμπεριφορά από την πλευρά των ψηφοφόρων. Είναι φανερό ότι το Ευρωκοινοβούλιο, παρά τις αυξανόμενες αρμοδιότητές του στην πορεία των ετών, δεν επηρεάζει καθοριστικά το ευρωπαϊκό παιχνίδι εξουσίας, ούτε είναι σε θέση να αλλάξει την πορεία των πραγμάτων. Η ευρωπαϊκή εξουσία βρίσκεται κατά κύριο λόγο στις ισχυρές πρωτεύουσες, κατά βάση στο Βερολίνο και τις Βρυξέλλες, τη γραφειοκρατία της Κομισιόν.

Το σχήμα «ψηφίζουμε, άρα υπάρχει δημοκρατία» δεν αντανακλά την πραγματικότητα, αφού η εξουσία των εκλεγομένων είναι περιορισμένη και η εντολή τους κενή περιεχομένου.

Και δεν είναι μόνο αυτό. Τα τελευταία χρόνια η Ε.Ε. εξελίσσεται σε πηγή απογοήτευσης για όλο και περισσότερους πολίτες για διαφορετικούς λόγους, συχνά διαμετρικά αντίθετους. Στις χώρες του Νότου, για παράδειγμα, έχουμε διαμαρτυρίες για τη λιτότητα και το σκληρό ευρώ, ενώ στις χώρες του Βορρά παραπονιούνται για τους «σπάταλους Νότιους» που συσσωρεύουν χρέη ή για τη χαλαρή νομισματική πολιτική.

Ταυτόχρονα, πολιτικές που θα μπορούσαν να ενισχύσουν τα εισοδήματα, την απασχόληση και τις δημόσιες επενδύσεις απορρίπτονται προτού καν συζητηθούν, αφού ουσιαστικά απαγορεύονται από τις συνθήκες που έχουν ενσωματώσει νομοθετικά το λεγόμενο νεοφιλελεύθερο δόγμα. Τα κόμματα των Συντηρητικών και των Σοσιαλιστών, που ανήκουν στις παραδοσιακές πολιτικές οικογένειες που κυβέρνησαν την Ευρώπη μεταπολεμικά, κινούνται πάνω-κάτω στο ίδιο πλαίσιο.

Τα περιθώρια διαφοροποίησης είναι ελάχιστα, ενώ όποιος μιλάει για αυξήσεις μισθών, συντάξεων και κοινωνικές παροχές χαρακτηρίζεται «λαϊκιστής».

Το αποτέλεσμα είναι η Ακροδεξιά και κάθε είδους ευρωσκεπτικισμός να ενισχύονται σχεδόν παντού.

Η ειρωνεία είναι ότι ενώ οι αντιλαϊκές πολιτικές προωθούνται προκειμένου να ανακτήσει την οικονομική ανταγωνιστικότητά της η Ευρώπη, η τελευταία χάνει διαρκώς έδαφος έναντι των ΗΠΑ, ενώ και η ανερχόμενη Κίνα ήδη θεωρείται απειλή.

Με λίγα λόγια, η Ευρώπη τόσο των πολιτών όσο και των πολυεθνικών χάνει το παιχνίδι.

Το γεγονός είναι, όμως, ότι παρόλο που η Ευρώπη βουλιάζει στις αντιφάσεις της, δεν παύει να είναι η καλύτερη λύση. Στην πραγματικότητα είναι η μόνη διέξοδος.

Στους ταραγμένους καιρούς που ζούμε δεν υπάρχουν εθνικές λύσεις. Οι δυνάμεις της αγοράς και της γεωπολιτικής είναι τέτοιες που μια χώρα μόνη της δεν μπορεί να αντισταθεί. Αντιθέτως, η Ε.Ε. έχει τη δυνατότητα να παίξει ρόλο και να επηρεάσει την πορεία των πραγμάτων παγκοσμίως στην οικονομία, στην κοινωνική πολιτική και το περιβάλλον.
Τα προβλήματα είναι παγκόσμια, το ίδιο και οι λύσεις τους.

Χρειάζεται όμως μια διαφορετική Ευρώπη, με άλλες πολιτικές που θα ξαναβάλουν τον πολίτη στο επίκεντρο.

Οσο και αν οι ευρωεκλογές είναι περισσότερο μια άσκηση δημοσίων σχέσεων του μηχανισμού εξουσίας της Ε.Ε. ή, έστω, πρόβα τζενεράλε για μια μελλοντική Βουλή των Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης, δεν παύουν να αποτελούν μια ευκαιρία για να γίνει συζήτηση επί της ουσίας και να δοθεί ένα μήνυμα. Ας αξιοποιήσουν λοιπόν αυτή την ευκαιρία και τα κόμματα και οι πολίτες.