Βασίλης Χιώτης

Για πρώτη φορά έπειτα από πολλά χρόνια, ο διαμεσολαβητής των Ηνωμένων Εθνών για την ονομασία των Σκοπίων Μάθιου Νίμιτς εμφανίστηκε ιδιαίτερα αισιόδοξος για μια οριστική λύση. «Υπάρχει θετική ατμόσφαιρα που πηγάζει και από τις δύο πρωτεύουσες», δήλωσε ο κ. Νίμιτς πριν από δέκα μέρες στις Βρυξέλλες, έχοντας δίπλα του τον εκπρόσωπο της ελληνικής κυβέρνησης, πρέσβη Αδαμάντιο Βασιλάκη, και των Σκοπίων Βάσκο Ναουμόφσκι.

Ηταν η πρώτη επίσημη επιβεβαίωση ότι Αθήνα και Σκόπια βρίσκονται ήδη σε εντατικές διαβουλεύσεις και με τη... θερμή ενθάρρυνση των Αμερικανών και του ΟΗΕ βαδίζουν προς μια συμφωνία το αργότερο ως το τέλος Ιουνίου.

Γιατί ως το τέλος Ιουνίου; Επειδή στις 11 και 12 Ιουλίου έχει ήδη προγραμματιστεί η σύνοδος κορυφής του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες, με τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ να επιθυμεί διακαώς να καλωσορίσει την ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ ξεμπλοκάροντας το βέτο της Ελλάδας που έθεσε η κυβέρνηση Καραμανλή το 2008 στο Βουκουρέστι. 

Αλλά η επίλυση του ζητήματος της ονομασίας δεν είναι τόσο απλή όσο ακούγεται. Οποιο ελληνικό κόμμα συνυπογράψει μια συμφωνία -όσο καλή κι αν είναι αυτή για την ελληνική πλευρά- είναι πιθανό να χάσει ολόκληρη τη Βόρεια Ελλάδα, που είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη στο θέμα αυτό και δεν θα συμβιβαστεί με τίποτα λιγότερο από μια λύση που θα δικαιώνει τα πατριωτικά αισθήματα των κατοίκων της.

Μπορεί να είναι πολύπλοκη η επίτευξη μιας κοινά αποδεκτής λύσης, αλλά το ίδιο πολύπλοκη είναι και η αποδοχή της από τα κόμματα στην Ελλάδα. Και γίνεται ακόμη πιο δύσκολη λόγω της απόφασης του Συμβουλίου των Πολιτικών Αρχηγών, που το 1992 αποφάσισε υπό την προεδρία του Κωνσταντίνου Καραμανλή ότι η Ελλάδα δεν θα αποδεχθεί χρήση του όρου «Μακεδονία».

Σύμφωνα με πληροφορίες από ανώτατες διπλωματικές πηγές, τις οποίες αποφεύγει να διαψεύσει το υπουργείο Εξωτερικών, η πιθανότερη ονομασία που μπορεί να γίνει αποδεκτή και από τις δύο χώρες είναι το «Νέα Μακεδονία».

Αλλά μια τέτοια ονομασία προσκρούει ευθέως στην απόφαση του Συμβουλίου των Πολιτικών Αρχηγών, όπως υπενθύμισε από την πρώτη στιγμή ο υπουργός Εθνικής Αμυνας Πάνος Καμμένος, αφήνοντας σαφώς να εννοηθεί πως αν δεν υπάρξει άλλη απόφαση από το ίδιο συμβούλιο, δεν πρόκειται να τη συνυπογράψει. 

«Οσον αφορά εμένα, όχι με την ιδιότητα του υπουργού Εθνικής Αμυνας, αλλά με την ιδιότητα του αρχηγού κόμματος, σας διαβεβαιώνω ότι ουδέποτε θα συναινέσω στην οποιαδήποτε χρήση του ελληνικού όρου “Μακεδονία” για την ονομασία των Σκοπίων», δήλωσε ο κ. Καμμένος, παγώνοντας το υπουργείο Εξωτερικών αλλά και το Μέγαρο Μαξίμου. Ωστόσο ο υπουργός Εξωτερικών απέφυγε να απαντήσει ευθέως στον υπουργό Αμυνας και προσπάθησε να σβήσει τη φωτιά, τονίζοντας με δηλώσεις του πως «αυτό που χρειάζεται είναι μία πλειοψηφία βουλευτών, όχι μία πλειοψηφία κομμάτων» και υπογραμμίζοντας πως αυτό που έχει σημασία είναι η συμφωνία να ψηφιστεί από τη Βουλή των Ελλήνων.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις διπλωματικών αλλά και κυβερνητικών πηγών, η κυβέρνηση θα επιχειρήσει να ξεπεράσει τον σκόπελο του Πάνου Καμμένου ζητώντας τη σύγκληση του Συμβουλίου των Πολιτικών Αρχηγών υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και επιδιώκοντας τη σύμφωνη γνώμη τουλάχιστον της Ν.Δ. και του Κινήματος Αλλαγής, με την παραδοχή και του προέδρου των Ανεξαρτήτων Ελλήνων πως υπό τις συνθήκες αυτές θα συμφωνήσει και εκείνος.

Εκτιμάται ότι το συμβούλιο θα συνέλθει το αργότερο ως τον Ιούνιο, και αφού θα έχουν προηγηθεί από τον Ιανουάριο ως τον Απρίλιο όλες οι αναγκαίες διαβουλεύσεις από τον διαμεσολαβητή του ΟΗΕ και θα έχει συμφωνηθεί μεταξύ Ελλάδας και ΠΓΔΜ μια κοινά αποδεκτή ονομασία που θα χρησιμοποιείται «erga omnes» (έναντι όλων). 

Την προϋπόθεση αυτή θέτει άλλωστε και η αξιωματική αντιπολίτευση, η οποία έσπευσε να αξιοποιήσει τη στάση του υπουργού Εθνικής Αμυνας, με την Ντόρα Μπακογιάννη να δηλώνει πως δεν πρόκειται η Ν.Δ. να δεχθεί καμιά συμφωνία που δεν προτείνεται από την κυβέρνηση με ενιαία φωνή και τον Γιώργο Κουμουτσάκο να καταγγέλλει ως «επικίνδυνα σχιζοφρενική την κυβέρνηση, που για το πολύ κρίσιμο και σοβαρό θέμα της ονομασίας των Σκοπίων έχει δύο και τρεις θέσεις».

Φαίνεται πάντως ότι οι πιέσεις που ασκούνται από τις ΗΠΑ προς την ελληνική κυβέρνηση είναι ήδη ασφυκτικές, με το Στέιτ Ντιπάρτμεντ να τονίζει πως η χώρα μας δεν πρέπει να αφήσει να χαθεί η ευκαιρία που προκύπτει από τη διαλλακτικότητα που δείχνουν η νέα κυβέρνηση της γειτονικής χώρας και ο πρωθυπουργός της Ζόραν Ζάεφ. 

Είναι χαρακτηριστική η δήλωση του υπουργού Εξωτερικών της γειτονικής χώρας Νίκολα Ντιμιτρόφ, ο οποίος επισκέφθηκε στις αρχές του μήνα την Ουάσινγκτον, υπογραμμίζοντας ότι «η ΠΓΔΜ δεν προσέρχεται στις διαπραγματεύσεις με κόκκινες γραμμές, αλλά προτιμά τα πράσινα φώτα».

Τα ΜΜΕ της ΠΓΔΜ προεξοφλούν ήδη πως στις 11 και 12 Ιουλίου η σύνοδος κορυφής του ΝΑΤΟ θα αποφασίσει την ένταξη της γειτονικής χώρας σε αυτό εφόσον έχει υπάρξει συμφωνία στο ζήτημα της ονομασίας, ενώ η εξέλιξη αυτή θα αποτελέσει το έναυσμα για να ξεκινήσουν και οι διαπραγματεύσεις για την ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ενωση.

Ολα όμως θα εξαρτηθούν από την πορεία των διαβουλεύσεων για το ζήτημα της ονομασίας, αλλά και από την αποδοχή της πιθανής συμφωνίας από τα ελληνικά πολιτικά κόμματα. Υπάρχουν, λοιπόν, πολλά βήματα ακόμα να γίνουν. Κι αν όλα γίνουν σωστά, τότε τα πάντα θα κριθούν στο Συμβούλιο των Πολιτικών Αρχηγών, το οποίο θα πρέπει πλέον να θεωρείται δεδομένο στις αρχές του καλοκαιριού.