Βοσνία-Ερζεγοβίνη: Εκλογές σε μια βαθιά διαιρεμένη χώρα

Οι Βόσνιοι πηγαίνουν σήμερα στις κάλπες χωρίς αυταπάτες, καταπονημένοι από τη φτώχεια και τη διαφθορά, αλλά και από τους πολιτικούς που έπαιξαν και πάλι με τα κοινοτικά αντανακλαστικά πριν από τις σημερινές γενικές εκλογές.

Με μια ψηφοφορία περίπλοκη όσο και οι θεσμοί που σχεδιάσθηκαν σε εθνοτική βάση μετά τον πόλεμο του 1992-95, εκλέγονται κυρίως τα τρία μέλη της συλλογικής προεδρίας: ένας Βόσνιος (μουσουλμάνος), ένας Σέρβος (ορθόδοξος) και ένας Κροάτης (καθολικός).

Όπως και το 2014, «οι εθνικιστές θα κερδίσουν και πάλι και τίποτε δεν θα αλλάξει», προβλέπει ο Αρμίν Μπουκάριτς, ένας 45χρονος επιχειρηματίας του Σαράγεβο που «στο μυαλό του, έχει ήδη φύγει» από τη χώρα.

Είκοσι πέντε χρόνια μετά τον πόλεμο (100.000 νεκροί), οι κύριοι υποψήφιοι έπαιξαν τη χορδή του εθνικισμού, ιδιαίτερα ο Σέρβος Μίλοραντ Ντόντικ και ο Κροάτης Ντράγκαν Τσόβιτς, αλλά και οι κύριοι βόσνιοι υποψήφιοι.

Ο Μίλοραντ Ντόντικ εκτιμά πως η Βοσνία «δεν είναι ένα κράτος» και στο παρελθόν είχε κάνει λόγο για διεξαγωγή δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία της Ρεπούμπλικα Σέρπσκα (Σερβική Δημοκρατία), την οντότητα των Σέρβων της Βοσνίας την οποία διοικεί από το 2006. Υποστηρίζεται από τον σκηνοθέτη Εμίρ Κουστουρίτσα, που πρόσκειται στους σέρβους εθνικιστές, και πήγε στη Ρωσία για να συναντήσει τον Βλαντίμιρ Πούτιν μια εβδομάδα πριν από τις εκλογές. Οι Σέρβοι αντιπροσωπεύουν το ένα τρίτο των 3,5 εκατομμυρίων κατοίκων της Βοσνίας.

Ο Ντράγκαν Τσόβιτς επιθυμεί από την πλευρά του οι Κροάτες (15%) να αποκτήσουν τη δική τους οντότητα. Σήμερα συμμετέχουν σε μια ομοσπονδία με τους Βόσνιους, οι οποίοι αποτελούν το μισό του πληθυσμού.

Η Ρεπούμπλικα Σέρπσκα και η Κροατο-Μουσουλμανική Ομοσπονδία διαθέτουν ισχυρή αυτονομία και συνδέονται σε ένα ασθενές κεντρικό κράτος, που ενσαρκώνεται κυρίως από την τριμερή προεδρία.

Αν ο Μίλοραντ Ντόντικ και ο Ντράγκαν Τσόβιτς συμμετείχαν μαζί σ' αυτήν, θα αποτελούσαν μια ισχυρή φυγόκεντρο δύναμη και θα δημιουργούσαν πραγματικούς κινδύνους αποσύνθεσης της Βοσνίας, σύμφωνα με τους αντιπάλους τους: «Πρέπει να τους διαχωρίσουμε, τον έναν από τον άλλον!», τονίζει ο Ζέλικο Κόμσιτς, σοσιαλδημοκράτης αντίπαλος του Ντράγκαν Τσόβιτς.

«Σταματήστε την καταστροφή που κάνετε, δεν θα επιτύχει, δεν θα διαλύσετε ποτέ τη Βοσνία, δεν θα μπορέσετε ποτέ να μας νικήσετε!», δήλωσε ο υποψήφιος του κύριου βοσνιακού κόμματος (SDA, εθνικιστικό) Σεφίκ Τζαφέροβιτς. Επικεφαλής του κόμματος αυτού και απερχόμενο μέλος της προεδρίας, ο Μπακίρ Ιζετμπέγκοβιτς υποσχέθηκε από την πλευρά του να «ενισχύσει τη βιομηχανία όπλων».

Σύμφωνα με τον πολιτικό αναλυτή Ζόραν Κρέσιτς, «οι περισσότεροι νέοι βλέπουν το μέλλον τους εκτός Βοσνίας», κουρασμένοι «από τις ίδιες ιστορίες, από τα πολεμοχαρή μηνύματα και από την αδυναμία να ζήσουν μαζί».

Το μέσο εισόδημα στη χώρα είναι 430 ευρώ, η ανεργία κυμαίνεται από το 20% μέχρι το ένα τρίτο των κατοίκων, ανάλογα με τα κριτήρια που χρησιμοποιεί κανείς.

Σε πρόσφατη έκθεσή της η μκο Διεθνής Διαφάνεια εκτιμά πως η πολυπλοκότητα των βοσνιακών θεσμών «δημιουργεί ευκαιρίες διαφθοράς», η οποία πλήττει «όλα τα επίπεδα της κυβέρνησης».

Η Διεθνής Διαφάνεια ανέφερε εκλογικές απάτες κατά τις τοπικές εκλογές του 2016, ιδιαίτερα τις υποσχέσεις προς τους ψηφοφόρους ότι θα προσλαμβάνονταν στις δημόσιες επιχειρήσεις, που διοικούνται από τα πολιτικά κόμματα. Μαζί με τη δημόσια διοίκηση, αντιστοιχούν στο 25% των θέσεων απασχόλησης στη χώρα.

Η ψηφοφορία διεξάγεται από τις 07:00 έως τις 19:00 τοπική ώρα (08:00 έως 20:00 ώρα Ελλάδας). Τα πρώτα αποτελέσματα αναμένονται στη διάρκεια της νύκτας.