Ζόχραν Μαμντάνι: Ο μουσουλμάνος πρώην ράπερ, που ξέρει τι θα πει «ζωή στο περιθώριο» - Το νέο πρόσωπο της Αριστεράς στις ΗΠΑ του Τραμπ πάει για δήμαρχος της Νέας Υόρκης

Όταν ο Ζόχραν Μαμντάνι ανακοίνωνε την υποψηφιότητά του για το δημαρχιακό χρίσμα των Δημοκρατικών στη Νέα Υόρκη, λίγοι πίστευαν ότι ο νεαρός μουσουλμάνος σοσιαλιστής από την Ουγκάντα θα κατάφερνε να υπερσκελίσει τον πρώην κυβερνήτη, Άντριου Κουόμο. Λίγες εβδομάδες και μερικές εκατοντάδες χιλιάδες ψήφους αργότερα, ο Μαμντάνι είναι και επίσημα ο υποψήφιος των Δημοκρατικών για τη δημαρχία της πολυπληθέστερης πόλης των ΗΠΑ.

Η επικράτησή του, χθες, στις προκριματικές εκλογές, σηματοδοτεί μία βαθιά πολιτική και κοινωνική τομή: είναι η πρώτη φορά που ένας μουσουλμάνος, ινδο-ουγκαντιανής καταγωγής, κερδίζει το εισιτήριο για τη δημαρχία της Νέας Υόρκης. Και ακόμη περισσότερο, η νίκη του ήρθε σε μια περίοδο όπου ο Ντόναλντ Τραμπ εντείνει τη ρητορική του κατά των μεταναστών, των προοδευτικών και των πολιτικών που συνδέονται με την αριστερά.



Από την Καμπάλα στο Κουίνς

Ο Μαμντάνι γεννήθηκε στην Ουγκάντα, μεγάλωσε στη Νέα Υόρκη και σπούδασε πολιτικές επιστήμες στο Brown University. Είναι γιος της διεθνούς φήμης σκηνοθέτιδας Μίρα Νάιρ, γνωστής για ταινίες όπως το «Monsoon Wedding» και το «Salaam Bombay!», και του διανοούμενου Μαχμούντ Μαμντάνι, επιδραστικού πολιτικού επιστήμονα, με έργο πάνω στην αποικιοκρατία και τις συγκρούσεις στην Αφρική. Μεγάλωσε ανάμεσα σε βιβλία, σενάρια και πολιτικές συζητήσεις που διαπερνούσαν τις ηπείρους, και κουβαλά στις αποσκευές του μια ζωή μεταξύ τριών κόσμων: Αφρική, Ασία, Αμερική.

Πριν εκλεγεί βουλευτής της Πολιτείας της Νέας Υόρκης, το 2020, δούλευε ως σύμβουλος στέγασης, βοηθώντας ενοικιαστές να αποφύγουν εξώσεις και κατασχέσεις. Παράλληλα, ήταν ράπερ (!) με το καλλιτεχνικό όνομα Mr. Cardamom, γράφοντας στίχους σε Luganda (η πιο ευρέως ομιλούμενη γλώσσα στη Ουγκάντα) και αγγλικά. Αυτή η βιωματική πολιτικοποίηση, γεμάτη hip-hop, πολυπολιτισμικότητα και κοινωνικούς αγώνες, παραμένει στον πυρήνα της ιδεολογίας του.

Είναι επίσης... φρεσκοπαντρεμένος με τη Ράμα Ντουαζί, καλλιτέχνιδα και εικονογράφο από τη Συρία, την οποία γνώρισε μέσω της εφαρμογής Hinge. Ζουν μαζί στην Αστόρια.

Η καμπάνια που ανέτρεψε τον Κουόμο

Αν και ο Κουόμο επιδίωκε την πολιτική του επιστροφή ύστερα από την εξαναγκαστική του αποχώρηση λόγω σκανδάλων, δεν κατάφερε να αποτινάξει την εικόνα του "παλιού συστήματος". Ο Μαμντάνι, αντιθέτως, πόνταρε στους νεότερους, στους εργαζόμενους delivery, στους κατοίκους των κοινωνικών πολυκατοικιών, στους μετανάστες που βλέπουν τη Νέα Υόρκη όχι ως πολυτελή βιτρίνα, αλλά ως σκληρή καθημερινότητα.

Η καμπάνια του χτίστηκε από τα κάτω, με τη συμμετοχή χιλιάδων εθελοντών και συνελεύσεις γειτονιάς. Με σύνθημα "Buses, Babies and Bread", πρότεινε:

- Δωρεάν συγκοινωνία για όλους

- Δημόσιους παιδικούς σταθμούς για όλα τα παιδιά κάτω των πέντε ετών

- Κρατικά παντοπωλεία με ελεγχόμενες τιμές σε βασικά αγαθά

Ένα από τα χαρακτηριστικά στοιχεία της καμπάνιας του είναι η χρήση της τροφής ως συμβολισμού. Το σύνθημα «Roti and Roses» (σ.σ. παραλλαγή του περίφημου «Bread and Roses» -ήτοι, επί της ουσίας, «Τροφή και Αξιοπρέπεια») συνοψίζει την ανάγκη για υλική επάρκεια και συναισθηματική φροντίδα -με αναφορές από την ινδική κουζίνα μέχρι την εργατική ποίηση.

Ένας άλλος Τραμπισμός, μια άλλη Νέα Υόρκη

Η άνοδος του Μαμντάνι δεν μπορεί να ερμηνευθεί ανεξάρτητα από το εθνικό πλαίσιο. Ενώ ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ επενδύει στον φόβο, τον εθνικισμό και τη συντήρηση, ένας μουσουλμάνος με ρίζες σε Ουγκάντα και Ινδία και με σοσιαλιστική ατζέντα, διεκδικεί την «καρδιά» της αμερικανικής μητρόπολης. Η αντίφαση είναι οξεία και ενδεικτική του βαθύτατου κοινωνικού και πολιτικού ρήγματος στις ΗΠΑ του 2025.


Ο 34χρονος πολιτικός, ωστόσο, δεν απολογείται για την καταγωγή του. Αντίθετα, την προβάλλει: «Είμαι μουσουλμάνος, είμαι μετανάστης, είμαι παιδί της Νέας Υόρκης. Και αυτή η πόλη αξίζει έναν δήμαρχο, που να ξέρει τι σημαίνει να ζεις στο περιθώριο».

Η πορεία προς τις γενικές εκλογές του Νοεμβρίου αναμένεται εκρηκτική. Ο απερχόμενος δήμαρχος Έρικ Άνταμς φέρεται να εξετάζει την κάθοδό του ως ανεξάρτητος, ενώ οι Ρεπουμπλικανοί επαναφέρουν τον συντηρητικό Κέρτις Σλίουα. Για τον Μαμντάνι όμως, το στοίχημα έχει ήδη ξεπεράσει τα όρια μιας εκλογικής μάχης: είναι η απόπειρα μιας ολόκληρης γενιάς να φέρει την πολιτική πίσω στις γειτονιές -από την Αστόρια μέχρι το Μπρονξ και από το Χάρλεμ μέχρι το Μπρούκλιν.

Η καμπάνια του Μαμντάνι αναμένεται να επικεντρωθεί:

- Στην επικύρωση της πολιτικής του ταυτότητας ως εκπροσώπου των αποκλεισμένων

- Στην οικοδόμηση συνασπισμών με λατινοαμερικανικές, αφροαμερικανικές και ασιατικές κοινότητες

- Και κυρίως, στη διατήρηση της αυθεντικότητάς του -χωρίς να αλλοιώσει το μήνυμά του υπό τον φόβο της γενικής εκλογής.

Όπως δήλωσε χαρακτηριστικά σε εσωτερική συνάντηση της ομάδας του: «Δεν φτάσαμε εδώ, για να συμβιβαστούμε. Φτάσαμε για να κερδίσουμε -και να αλλάξουμε το τι σημαίνει εξουσία σ’ αυτή την πόλη».

Το αν η Νέα Υόρκη είναι έτοιμη να εμπιστευθεί το τιμόνι της σε έναν υποψήφιο που μιλά για «κοινωνικοποιημένη στέγαση» και «αστυνομία χωρίς καταστολή», μένει να φανεί. Το βέβαιο είναι ότι ο Μαμντάνι δεν είναι απλώς ένας νέος υποψήφιος -είναι ένα πολιτικό σύμβολο. Και στις Ηνωμένες Πολιτείες του 2025, τα σύμβολα μετρούν περισσότερο από ποτέ.