Ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο: Η κρίση μεγάλωσε τα έσοδα και το… χάσμα πλούσιων-φτωχών

Είναι γεγονός ότι στην Ελλάδα υπάρχει ακόμη κρίση και φυσικά αυτό ισχύει και στο ποδόσφαιρό μας! Όμως κανείς δεν μπορεί να ισχυρισθεί πως αυτό συμβαίνει και στο Ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο. Παρά τις όποιες αδυναμίες του, η ΟΥΕΦΑ έχει καταφέρει και το κρατά σε υψηλά στάνταρτς. Αντέχει το ποδόσφαιρο και ακμάζει μάλιστα όλο και περισσότερο αν δεχθούμε – και γιατί όχι- πως οι αριθμοί δείχνουν πολλά πράγματα. Περισσότερα έσοδα, περισσότεροι θεατές, μεγαλύτερο συνολικό κέρδος (600 εκ. ευρώ), μετά από 10ετίες ελλείμματος. Αυτή είναι η πραγματικότητα, και την παρουσιάζει η πρόσφατη ετήσια έκθεση της ΟΥΕΦΑ (Club Licensing Benchmarking).

Η συγκέντρωση των συνολικών δαπανών μεταγραφών έχει αυξηθεί τις δύο τελευταίες σαιζόν, με τα «5 » μεγάλα ευρωπαϊκά πρωταθλήματα να έχουν το μεγαλύτερο μερίδιο που είναι γύρω στο 75-76% των συνολικών δαπανών. Όπως δείχνουν τα επόμενα κεφάλαια αυτής της έκθεσης, μεγάλο μέρος αυτών των αυξημένων δαπανών μεταφοράς οδήγησε σε σημαντική αύξηση της αγοραστικής δύναμης, καθώς τα λειτουργικά κέρδη σε αυτά τα πρωταθλήματα αυξάνονται. Επιπλέον, τα δευτερεύοντα πρωταθλήματα σε αυτές τις «μεγάλες πέντε» χώρες ευθύνονται για το 5% των συνολικών δαπανών, οπότε το 80% των συνολικών δαπανών μεταφοράς συγκεντρώνεται σε πέντε μόνο χώρες.

Βεβαίως πρέπει να δούμε και κάτι άλλο: Πως η διεύρυνση του χάσματος των πλουσίων και των φτωχών ομάδων αυξάνεται με ραγδαίο ρυθμό. Ενδεχομένως θα χαθεί λίαν συντόμως η λεγόμενη «μεσαία τάξη». Η Παγκόσμια τάξη αντικατοπτρίζεται πλέον και στο ποδόσφαιρο και κανείς δεν μπορεί να την αλλάξει, τουλάχιστον με τα σημερινά δεδομένα.

Στον κατωτέρω πίνακα θα δούμε πως ακριβώς κάθε χώρα από τις 5 μεγάλες, διαχωρίζεται τα έσοδά της…

ΑΓΓΛΙΑ Σύνολο 5,3 δις

ΤV 2,9 δις ευρώ (54%)

Σπόνσορες 1, 3 (25%)

Χρήματα ΟΥΕΦΑ 0, 3 (6%)

Εισιτήρια 0,7 (13%)

Άλλα 0,1 (24%)

ΙΣΠΑΝΙΑ Σύνολο 2,9 δις ευρώ

ΤV 1,2 δις ευρώ (43%)

Σπόνσορες 0,7 (24%)

Χρήματα ΟΥΕΦΑ 0,3 (10%)

Εισιτήρια 0,5 (17%)

Άλλα 0,2 (6%)

ΓΕΡΜΑΝΙΑ Σύνολο 2,8 δις ευρώ

ΤV 0,8 δις ευρώ (29%)

Σπόνσορες 1,1 (41%)

Χρήματα ΟΥΕΦΑ 0,2 (7%)

Εισιτήρια 0,5 (18%)

Άλλα 0,2 (6%)

ΙΤΑΛΙΑ Σύνολο 2,2 δις ευρώ

ΤV 1,1 δις ευρώ (49%)

Σπόνσορες 0,6 (24%)

Χρήματα ΟΥΕΦΑ 0,2 (11%)

Εισιτήρια 0,2 (11%)

Άλλα 0,1 (6%%)

ΓΑΛΛΙΑ Σύνολο 1,6 δις ευρώ

ΤV 0,6 εκ.ευρώ (38%)

Σπόνσορες 0,5 (31%)

Χρήματα ΟΥΕΦΑ 0,2 (12%)

Εισιτήρια 0,2 (14%)

Άλλα 0,1 (5%

Πρώτη η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ σε έσοδα
Τα έσοδα των 12 πιο ισχυρών συλλόγων:

Μάντσεστερ Γιουονάιτεντ 676 εκ.ευρώ
Ρεάλ Μαδρίτης 675 εκ.ευρώ
Μπαρσελόνα 649 εκ. ευρώ
Μπάγερν Μονάχου 588 εκ. Ευρώ
Μάν. Σίτυ 558 εκ.ευρώ
Παρί Σεν Ζερμέν 503 εκ.ευρώ
Άρσεναλ 403 εκ.ευρώ
Λίβερπουλ 428 εκ.ευρώ
Τσέλσι 420 εκ.ευρώ
Γιουβέντους 412 εκ.ευρώ
Η Ντόρτμουντ τους περισσότερους θεατές

Σύλλογοι με τον μεγαλύτερο μέσο όρο θεατών:
1. Μπορούσια Ντόρτμουντ 79.496

2. Μπάγερν Μονάχου 75.000

3. Μάν. Γιουνάιτεντ 74.976

4. Τότεναμ 67.953

5. Μπαρσελόνα 66.603

6. Ρεάλ Μαδρίτης 66.161

7. Σάλκε 61.167

8. Άρσεναλ 59.323

9. Ίντερ 57.529

10. Σέλτικ 557.523

Βεβαίως απαιτείται σύμφωνα με το Δημοσιονομικό κανονισμό που έχει επιβάλει η ΟΥΕΦΑ περισσότερη διαφάνεια στα οικονομικά των συλλόγων. Χάρη στις εκτεταμένες απαιτήσεις αδειοδότησης των συλλόγων, όλες οι ομάδες θα πρέπει να δημοσιεύσουν οικονομικά αποτελέσματα στις ιστοσελίδες τους τον επόμενο χρόνο. Με τον τρόπο αυτό υποστηρίζουν την προσπάθεια για αύξηση της διαφάνειας στο σύλλογο και τους κηδεμόνες αυτών (ιδιοκτήτες και μετόχους ) ώστε να φαίνεται καθαρά ο λογαριασμός.

Άλλα σημαντικά πράγματα που αναφέρει η Οικονομική Έκθεση της ΟΥΕΦΑ (118 σελίδες) είναι τα ακόλουθα:

21 Πρωταθλήματα με όριο στον αριθμό ξένων παικτών
Οι άμεσοι περιορισμοί στη χρήση αλλοδαπών παικτών είναι αρκετά συνηθισμένοι στα εθνικά πρωταθλήματα της Ευρώπης. Επί του παρόντος υπάρχουν 21 πρωταθλήματα με τέτοιους περιορισμούς. Για παράδειγμα, οι σύλλογοι της μεγάλης κατηγορίας του Μαυροβουνίου επιτρέπεται να χρησιμοποιούν κατ 'ανώτατο όριο 3 ξένους παίκτες. Στο άλλο άκρο της κλίμακας, οι ομάδες στην Τουρκία επιτρέπουν 14 ξένους παίκτες στις ομάδες τους (συμπεριλαμβανομένου ενός μέγιστου δύο ξένων τερματοφύλακες).

14 πρωταθλήματα με όρια στους αριθμούς των παικτών εκτός ΕΕ
Ο δεύτερος συνηθέστερος περιορισμός είναι ο περιορισμός του αριθμού των παικτών εκτός της ΕΕ. Τέτοιοι κανόνες ισχύουν επί του παρόντος σε 14 πρωταθλήματα. Μέχρι στιγμής, 2 παίκτες που δεν είναι μέλη της ΕΕ μπορούν να βρεθούν στο γήπεδο ανά πάσα στιγμή στην Πολωνία, ενώ 8 εκτός ΕΕ παίκτες μπορούν να αγωνιστούν σε έναν αγώνα στην Κροατία.

Περιορισμοί στις άδειες εργασίας
Άλλες 10 χώρες βασίζονται αποκλειστικά σε εθνικούς κανονισμούς για την άδεια εργασίας. Ετσι μπορούν να επιβάλλουν περιορισμούς σε κάθε ομάδα ανάλογα με το ισχύον καθεστώς.

15 πρωταθλήματα κάνουν αλλαγές στους κανονισμούς τους
Επτά χώρες ( Αζερμπαϊτζάν, Λευκορωσία, Κροατία, Γεωργία, Καζακστάν, Ρουμανία και Άγιος Μαρίνος) έχουν προσαρμόσει τους κανόνες τους για τους ξένους παίκτες. Επιπλέον, η Αρμενία έχει καταργήσει όλους τους περιορισμούς στη χρήση ξένων παικτών. Η Ιταλία και η Σερβία, από την άλλη πλευρά, έχουν καταστήσει αυστηρότερους τους κανόνες, επιτρέποντας κατ 'ανώτατο όριο 3 εκτός Ευρώπης και τέσσερις 4 παίκτες αντίστοιχα, προκειμένου να ενθαρρυνθεί περαιτέρω η χρήση των εγχώριων παικτών στα κορυφαία πρωταθλήματά τους.

Τα τρία τέταρτα ιδιωτών προέρχονται από την ίδια χώρα με την εν λόγω ομάδα
Τα 41 πρωταθλήματα όπου μπορεί να βρει κανείς ιδιωτική ιδιοκτησία συλλόγου, οι περισσότεροι επενδυτές (77%) προέρχονται από την ίδια χώρα με τον εν λόγω σύλλογο. Οι υπόλοιποι ιδιοκτήτες προέρχονται από ξένη χώρα. Στην Τσεχία, την Αγγλία, την Ιταλία και τη Σλοβακία, όλοι οι σύλλογοι έχουν σήμερα ένα μερίδιο με πλειοψηφία. Σχεδόν οι μισοί ξένοι ιδιοκτήτες (41%) μπορούν να βρεθούν σε τρία πρωταθλήματα: η Αγγλική Πρέμιερ Λιγκ, η Λιγκ 1 της Γαλλίας και η Serie A της Ιταλίας.

Έλεγχοι και δοκιμές για νέους ιδιοκτήτες
Εννέα χώρες επί του παρόντος έχουν ειδικές διατάξεις προκειμένου να μπορέσει κάποιος να αποκτήσει την ιδιοκτησία ενός συλλόγου . Οι διατάξεις αυτές υπερβαίνουν τις εσωτερικές οικονομικές εκθέσεις ή τις διαδικασίες εισαγωγής που οι σύλλογοι καλούνται να αναλάβουν ως ιδιωτικές εταιρείες. Η Αγγλία, η Ελλάδα, το Ισραήλ, η Ιταλία, οι Κάτω Χώρες, η Δημοκρατία της Ιρλανδίας, η Σκωτία, η Ισπανία και η Ελβετία έχουν κάποιους κανόνες σχετικά με τους νέους ιδιοκτήτες υπό τη μορφή «κατάλληλων εξετάσεων προσώπων».

Δεν υπήρξαν σημαντικές αλλαγές στη συνολική σύνθεση των ομάδων κορυφαίας κατηγορίας σε ολόκληρο το Ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο μεταξύ των οικονομικών ετών 2016 και 2017, ενώ μόνο 6 σύλλογοι που συμμετείχαν στην ανώτερη κατηγορία και τα δύο έτη αλλάζουν τη νομική τους μορφή των μετόχων.

Οι Κινέζοι επενδυτές είναι οι δεύτεροι πιο γνωστοί ιδιοκτήτες ξένων συλλόγων σε όλες τις ομοσπονδίες της UEFA, με ελέγχους συμμετοχής σε δύο αγγλικούς συλλόγους και έναν σε Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία, Ολλανδία και Τσεχία.

15 ομάδες με πάνω από 1 εκ. εισιτήρια
Η έκθεση του περασμένου έτους εντόπισε ρεκόρ 11 συλλόγων οι οποίοι είχαν αύξηση θεατών στις κερκίδες πάνω από 1 εκατομμύριο. Η σεζόν 2017/18 ξεπέρασε το ρεκόρ του περασμένου έτους, με 15 ομάδες να πετυχαίνουν αυτό το ορόσημο. Η Τότεναμ, η Ατλέτικο Μαδρίτης και οι Ίντερ, και Μίλαν , εντάχθηκαν σε αυτή την «Ομάδα» των 11πουοι ήταν πέρυσι.

Η Τότεναμ σημείωσε μεγάλη αύξηση στις πωλήσεις των εισιτηρίων χάρη στην προσωρινή μετάβασή της στο Στάδιο Γουέμπλεϊ, ενώ η Μίλαν έφτασε επίσης σε βελτιωμένους ρυθμούς. Επιπλέον, δύο νέοι σύλλογοι, η Νιουκάστλ και η Στουτγκάρδη μπήκαν μέσα στις 20 κορυφαίες.

Αυτές οι δύο παίζουν δίχως…αντίπαλο
Μόνο δύο πολυεθνικές αθλητικών ειδών, η Nike και η Adidas, κατέχουν μερίδιο αγοράς άνω του 10% σε όλες τις ομάδες της κορυφαίας κατηγορίας στην Ευρώπη. Αυτοί οι δύο κορυφαίοι κατασκευαστές έχουν συνδυασμένο μερίδιο αγοράς 34%. Η Joma, η Macron και η Puma είναι οι μόνοι άλλοι κατασκευαστές με μερίδιο αγοράς άνω του 5%.

Μάνος Σταραμόπουλος
Δημοσιογράφος – Αναλυτής διεθνούς ποδοσφαίρου και υποθέσεων
Μέλος επιτροπής ποδοσφαίρου AIPS και Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Στατιστικής IFFHS
Ανταποκριτής: France Football, A Bola, Discoveryfootball.com , Mundo Deportivo.