Κυπριακό: Πρώτη τριμερής Χριστοδουλίδη με Έρχιουρμαν και Ολγκίν μετά από έξι χρόνια

Για πρώτη φορά μετά από έξι χρόνια, οι ηγέτες των δύο κοινοτήτων στην Κύπρο κάθονται σήμερα στο ίδιο τραπέζι, παρουσία της προσωπικής απεσταλμένης του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ. Ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης και ο Τουρκοκύπριος ηγέτης Τουφάν Έρχιουρμαν θα έχουν το απόγευμα κοινή συνάντηση με την προσωπική απεσταλμένη του Αντόνιο Γκουτέρες, Μαρία Άνχελα Ολγκίν, στην ουδέτερη ζώνη στο παλιό αεροδρόμιο Λευκωσίας.

Η προηγούμενη τριμερής είχε γίνει το 2019, με τους Νίκο Αναστασιάδη και Μουσταφά Ακιντζί, και έκτοτε η εκλογή του Ερσίν Τατάρ και η στροφή της τουρκικής πλευράς σε λύση δύο κρατών πάγωσαν κάθε ιδέα ανάλογης συνάντησης.

Προσδοκίες και συγκρατημένη αισιοδοξία

Η σημερινή τριμερής είναι η πρώτη σε επίπεδο Χριστοδουλίδη - Έρχιουρμαν, μετά την εκλογή του επικεφαλής του Ρεπουμπλικανικού Τουρκικού Κόμματος στην ηγεσία των Τουρκοκυπρίων τον περασμένο Οκτώβριο, με ποσοστό άνω του 62%, σε μια αναμέτρηση που ανέτρεψε τον εθνικιστή Ερσίν Τατάρ και άνοιξε την πόρτα σε επανεκκίνηση των συνομιλιών στη βάση της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας.

Ο Έρχιουρμαν έχει ταχθεί υπέρ της επανέναρξης των διαπραγματεύσεων υπό την αιγίδα του ΟΗΕ και δηλώνει προσανατολισμένος σε ευρωπαϊκή πορεία, χωρίς βέβαια να κρύβει ότι η Άγκυρα παραμένει ο καθοριστικός παίκτης για την τουρκοκυπριακή πλευρά.

Στη Λευκωσία και ο ειδικός απεσταλμένος της ΕΕ Γιοχάνες Χαν

Παράλληλα με την παρουσία της κας Ολγκίν, στη Λευκωσία βρίσκεται και ο ειδικός απεσταλμένος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το Κυπριακό, Γιοχάνες Χαν. Στις 8.15 έχει προγραμματιστεί συνάντηση Χριστοδουλίδη - Χαν. Ο πρώην επίτροπος της ΕΕ ορίστηκε τον Μάιο ως ειδικός απεσταλμένος για την Κύπρο, με αποστολή να συνδέσει θεσμικά την πορεία του Κυπριακού με τις σχέσεις ΕΕ -Τουρκίας και να λειτουργήσει συμπληρωματικά προς τον ΟΗΕ, δημιουργώντας ένα επιπλέον ευρωπαϊκό κανάλι πίεσης και κινήτρων προς την Άγκυρα.

Η παρουσία του στις σημερινές διεργασίες, αλλά και η πρόθεσή του να δει τόσο τον Ν. Χριστοδουλίδη όσο και τον Τ. Έρχιουρμαν, θεωρούνται από τη Λευκωσία κρίσιμο στοιχείο για να αποκτήσει πιο συγκεκριμένο ευρωπαϊκό περιεχόμενο η προσπάθεια επανέναρξης συνομιλιών.

Από το εργαστήριο για τους Αγνοούμενους στο τραπέζι της τριμερούς

Το πρόγραμμα της σημερινής ημέρας έχει έντονο συμβολισμό. Νωρίς το απόγευμα, Χριστοδουλίδης και Έρχιουρμαν θα πραγματοποιήσουν κοινή επίσκεψη στο Ανθρωπολογικό Εργαστήρι της Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων (ΔΕΑ), εκεί όπου γίνεται η ταυτοποίηση οστών Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων που χάθηκαν στις συγκρούσεις του 1963–64 και στην τουρκική εισβολή του 1974.

Η κυπριακή κυβέρνηση θεωρεί ότι η κοινή παρουσία των δύο ηγετών στη ΔΕΑ στέλνει μήνυμα ότι τουλάχιστον στο ανθρωπιστικό ζήτημα των αγνοουμένων υπάρχει κοινή ευθύνη και χρέος απέναντι στις οικογένειες, σε μια στιγμή που η Λευκωσία καταγγέλλει την Τουρκία για άρνηση πρόσβασης σε πιθανούς χώρους ταφής στα κατεχόμενα.

Αμέσως μετά τη ΔΕΑ θα ακολουθήσει η τριμερής συνάντηση με την Ολγκίν, ενώ αργότερα το απόγευμα ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης και ο Τουρκοκύπριος ηγέτης θα παραστούν στην καθιερωμένη δεξίωση των Ηνωμένων Εθνών για το τέλος του έτους, στην οικία του ειδικού αντιπροσώπου του ΓΓ του ΟΗΕ.

Στόχος η επανεκκίνηση των συνομιλιών

Η Λευκωσία επαναλαμβάνει ότι κεντρικός στόχος του Προέδρου Χριστοδουλίδη είναι να αποτελέσει η σημερινή συνάντηση «αποφασιστικό βήμα» για επανέναρξη ουσιαστικών διαπραγματεύσεων από το σημείο όπου διακόπηκαν, στη βάση των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας και του ευρωπαϊκού κεκτημένου.

Σύμφωνα με τον Κύπριο κυβερνητικό εκπρόσωπο Κωνσταντίνο Λετυμπιώτη, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης προσέρχεται «απόλυτα προετοιμασμένος», με επεξεργασμένες όλες τις παραμέτρους που μπορούν να συμβάλουν στην προσπάθεια, επιμένοντας ότι δεν μπορούν να υπάρχουν προϋποθέσεις από καμία πλευρά αν ο στόχος είναι πραγματικά η πρόοδος και η επανέναρξη των συνομιλιών.

Στην ατζέντα της ελληνοκυπριακής πλευράς βρίσκονται θέματα ουσίας του Κυπριακού αλλά και η σύγκληση νέας πολυμερούς διάσκεψης το συντομότερο δυνατόν, όπως έχει προαναγγείλει ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ. Παράλληλα αναμένεται ανασκόπηση της εφαρμογής των μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης που συμφωνήθηκαν στις δύο τελευταίες πολυμερείς.
Η σημερινή τριμερής δεν αναμένεται να λύσει τα βαθιά ανοιχτά ζητήματα του Κυπριακού, λειτουργεί όμως ως πρώτο σοβαρό τεστ για τις προθέσεις της νέας τουρκοκυπριακής ηγεσίας, αλλά και για το κατά πόσο η ταυτόχρονη εμπλοκή ΟΗΕ και ΕΕ μπορεί να σπάσει το αδιέξοδο των τελευταίων ετών.

Για την ελληνοκυπριακή πλευρά, η συνάντηση Χριστοδουλίδη - Έρχιουρμαν - Ολγκίν, με τον Γιοχάνες Χαν να παρακολουθεί στενά, είναι η στιγμή που δοκιμάζεται στην πράξη η στρατηγική να συνδεθεί το Κυπριακό με τις σχέσεις της Τουρκίας -ΕΕ και να αξιοποιήσει στο έπακρο το ευρωπαϊκό πλαίσιο για να επιστρέψει η διαδικασία σε τροχιά διαπραγμάτευσης.