Υπάρχει ζωή στον Άρη (Σερβετάλη)

Η διαδικασία εσωτερικού μετασχηματισμού ενός από τους πιο χαρισματικούς ηθοποιούς του καιρού μας συνεχίζεται. Ο πλανήτης Αρης συνδιαλέγεται με τον Μπέκετ και τον Θερβάντες, αποζητά τον πειραματισμό, δεν φοβάται την αποτυχία και βρίσκει στη μεταφυσική τις απαντήσεις που ψάχνει.

Τι σε κάνει να αισιοδοξείς σε μια χώρα όπου τα πράγματα δεν φαίνεται να βελτιώνονται; Αισθάνομαι ότι είναι ελπιδοφόρα η προσπάθεια του ανθρώπου που δεν παραιτείται ενώ όλα γύρω μας υποβαθμίζονται σε κάθε τομέα.

Παρ’ όλα αυτά το ελληνικό θέατρο δείχνει ότι αντιστέκεται. Μπορεί να «σώσει» μια Ελλάδα που βιώνει τέτοια υποβάθμιση; Αυτό είναι μεγάλη κουβέντα για να το ισχυριστεί κάποιος. Δεν νομίζω πάντως ότι μπορεί να τη σώσει. Απλώς εντάσσεται και το θέατρο σε αυτή την προσπάθεια μη παραίτησης και προσπάθειας διαφυγής από τις δύσκολες καταστάσεις.

Επανέρχεστε στο Φεστιβάλ Αθηνών με μια σύνθεση της εργογραφίας του Μπέκετ. Γιατί παραμένει επίκαιρος ο Ιρλανδός συγγραφέας;

Ο Μπέκετ είναι ένας τραγωδός, ένας διαχρονικός συγγραφέας που ασχολείται με τον άνθρωπο και τα υπαρξιακά του αδιέξοδα ή τις διεξόδους, αν θέλετε. Αυτή είναι μια διαχρονική ανάγκη. Ο άνθρωπος δεν παύει να αναρωτιέται για τον εαυτό του και για όλα εκείνα που τον περιτριγυρίζουν. Εχω ασχοληθεί και στο παρελθόν με τον συγκεκριμένο συγγραφέα: έχουμε κάνει δύο παραστάσεις με έργα του, αυτή είναι η τρίτη φορά, και σίγουρα υπάρχει μια σύνδεση μαζί του καθώς μελετώ το έργο του.

Εξερευνώντας και ερμηνεύοντας τον Μπέκετ σάς μένει αυτή η πικρή γεύση της ματαίωσης;

Εμένα δεν μου προκαλεί απαισιοδοξία. Μπορώ να καταλάβω ότι μέσα σε αυτή την ατέρμονη προσπάθεια να συνδεθεί με τον εαυτό του περνάει από σκοτεινές περιοχές, αλλά το γεγονός ότι προσπαθεί συνεχώς να αποτύχει (στο συγκεκριμένο έργο) μόνο ελπίδα μού δημιουργεί. Είναι μια μηχανή που συνεχώς επιχειρεί και αναζητά, που επιδιώκει να συνεχίσει να ζει, που παλεύει να μην ξεχάσει ότι υπάρχει.

Πόσο όμως μπορεί να αντέξει κάποιος την αποτυχία;

Τώρα συνδέομαι και με τον Δον Κιχώτη του Θερβάντες. Διακρίνω πολλά κοινά στην αποτυχία με αυτό που λέμε «δονκιχωτισμό». Αλλωστε η επιτυχία είναι κάτι σχετικό και υποκειμενικό, ενώ η αποτυχία σού δίνει τη δυνατότητα να ξαναπροσπαθήσεις, να αναθεωρήσεις, να ανασυνταχθείς.
Επομένως, αυτές οι προσπάθειες αιώρησης μπορεί να μην είναι και τόσο αποτυχημένες τελικά... Σωστά. Αυτό που κάνει η επανάληψη με τις μικρές εναλλαγές -όχι μόνο στην Τέχνη, αλλά και στην καθημερινότητα- είναι αυτό που διαμορφώνει τον εαυτό μας. Και στο έργο του Μπέκετ είναι ο άνθρωπος που προσπαθεί να σχετιστεί με το υλικό του και να υπερβεί τις δυσκολίες. Το εντυπωσιακό είναι ότι το ίδιο πράγμα συμβαίνει και με τον Δον Κιχώτη. Επειδή είμαι στη διαδικασία μελέτης του Θερβάντες, υπάρχουν πολλές κοινές περιοχές στο πώς αντιμετωπίζει και το έργο του και τα όνειρά του και τον ίδιο του τον εαυτό. Ο Θερβάντες ήταν ένας άνθρωπος που πέρασε εξαιρετικά δύσκολες καταστάσεις. Εχασε το αριστερό του χέρι στη Ναυμαχία της Ναυπάκτου, φυλακίστηκε, αλλά ούτε εκεί παραιτήθηκε, συνέχισε την προσπάθεια.

Σε ποια κλίμακα μεταφυσικής πίστης θεωρείτε ότι τοποθετείται ο Μπέκετ;

Δεν είναι λίγο οξύμωρο κάποιος που αναμένει τον Θεό («Περιμένοντας τον Γκοντό») ή θρηνεί την απουσία του να τον απορρίπτει και ως ύπαρξη; Σίγουρα τον έχει επηρεάσει το ότι μεγάλωσε σε προτεσταντική οικογένεια. Ο ίδιος αμφισβητώντας ή καταρρίπτοντας τον Θεό -μέσα από αυτή την αέναη διαδικασία των κειμένων και των λέξεων που για μένα λειτουργούν ως προσευχή- είναι ουσιαστικά σαν να αποκαλύπτει έναν μηχανισμό σκέψης. Ο λόγος του είναι εξομολογητικός και ο καθένας μπορεί να τον διαβάσει με τον δικό του τρόπο. Επειδή εγώ είμαι ένθεος, η δική μου ανάγνωση είναι ότι ο Μπέκετ έχει μια διαδρομή που βρίσκεται πολύ κοντά στη «συχνότητα» του Θεού.

Το «ένθεος» σημαίνει ότι έχετε μια λατρευτική σχέση με το θείο στοιχείο;

Ναι, έχω μια βιωματική σχέση, όχι θεωρητική. Η ζωή μου χωρίζεται στην προ Χριστού και στη μετά Χριστόν εποχή. Είμαι εντελώς ένας άλλος άνθρωπος πια. Εξακολουθώ να έχω μια δημιουργική τρέλα, η οποία όμως δεν έχει καμία σχέση με εκείνη που είχε αποτυπωθεί τηλεοπτικά.

Είστε ευχαριστημένος από το επίπεδο της θεατρικής κριτικής στην Ελλάδα;

Δυστυχώς υπάρχουν πολύ λίγοι κριτικοί που τηρούν αμερόληπτη στάση και διαθέτουν το υπόβαθρο και την πνευματική κατάρτιση για να μπορέσουν να αντιληφθούν ένα έργο και τους σκοπούς του σκηνοθέτη.