Ο επικεφαλής της Διεύθυνσης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος εξηγεί πώς να προστατεύσετε τα παιδιά από τους κινδύνους στο Διαδίκτυο

Ορμητήριο παιδόφιλων, σατανιστών, εμπόρων ναρκωτικών και όπλων και κάθε λογής εγκληματία αποδεικνύεται το Διαδίκτυο. Μέσα από τον ηλεκτρονικό αυτό χώρο «ψαρεύουν» τα θύματά τους τα οποία γίνονται έρμαιο στις προθέσεις και στις πράξεις τους.

Η πρόσφατη επιτυχία των αστυνομικών της Διεύθυνσης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος με επικεφαλής τον Αστυνομικό Διευθυντή Βασίλη Παπακώστα με τη σύλληψη 19χρονης Βουλγάρας που φωτογράφιζε γυμνή την ανήλικη της αδερφή διοχετεύοντας στο Dark Web τις εικόνες, αναδεικνύει τη χρήση του Σκοτεινού     Ιστού μέσα στον οποίο κρύβονται εγκληματικές οργανώσεις.

«Η Υπηρεσία μας, συμμετέχει ενεργά σε Διεθνείς Επιχειρήσεις. Στο πλαίσιο αυτό στελέχη της συμμετείχαν στην 6η Παγκόσμια Επιχείρηση Αναγνώρισης σεξουαλικά κακοποιημένων ανήλικων θυμάτων (6th Victim Identification Task Force), η οποία πραγματοποιήθηκε στην έδρα της Europol στη Χάγη της Ολλανδίας, για τον εντοπισμό ανήλικων θυμάτων σεξουαλικής κακοποίησης και διακίνησης οπτικοακουστικού υλικού, μέσω διαδικτύου.
Στο πλαίσιο της εξειδικευμένης αυτής Επιχείρησης οι εκπρόσωποι της Υπηρεσίας εντόπισαν υλικό που αφορούσε ανήλικο κορίτσι το οποίο διέμενε στην Ελλάδα. Μετά από έρευνα προέκυψαν ηλεκτρονικά ίχνη και στη Χώρα μας, τα οποία με την κατάλληλη αξιοποίηση οδήγησαν στην ταυτοποίησης προσώπων και ακολούθως στην εξιχνίαση της υπόθεσης.
Σημαντικό είναι να αναφερθεί ότι ο Steven Wilson, επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Κέντρου για τα Εγκλήματα στον Κυβερνοχώρο της Europol ανέφερε σχετικά με τη συγκεκριμένη Παγκόσμια Επιχείρηση ότι: "Η ζωή και η αξιοπρέπεια κάθε παιδιού είναι υψίστης σημασίας για όλους μας» είπε στο Πρώτο Θέμα ο Διευθυντής της Διεύθυνσης Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος κ. Βασίλης Παπακώστας.

Ο Σκοτεινός Ιστός ή Dark Web είναι το ηλεκτρονικό πεδίο δράσης εγκληματιών. Εκεί δίνεται η δυνατότητα σε χιλιάδες παιδόφιλους να έρχονται σε επαφή ή σε εγκληματικές οργανώσεις να πουλήσουν όπλα, ναρκωτικά, ανθρώπους ενώ σε κάποιες περιπτώσεις μέσα από το dark web υπογράφονται και συμβόλαια θανάτου. Για το τι είναι το dark web αλλά και πού οδεύει το Διαδίκτυο ο κ. Παπακώστας ανέφερε: «Τo Surface Web (επίσης ορατός ιστός, clearnet, καταλογοποιημένος ιστός,  ή lightnet) αντιπροσωπεύει εκείνο το τμήμα του παγκόσμιου ιστού που είναι διαθέσιμο στο κοινό αναζητήσιμο με κοινές μηχανές αναζήτησης.

To Deep Web (επίσης γνωστό και ως Deepnet, Undernet, το αόρατο Web ή το κρυμμένο Web) αναφέρεται στο περιεχόμενο του Παγκόσμιου Ιστού (World Wide Web) που δεν ανήκει στον Επιφανειακό Ιστό (Surface Web) και δεν ανιχνεύεται από μια συνηθισμένη μηχανή αναζήτησης και η πρόσβαση σε αυτό δεν απαιτεί κάποιο συγκεκριμένο λογισμικό ανωνυμίας.
Θα πρέπει να διευκρινίσουμε ότι το dark web και το deep web δεν είναι το ίδιο! Το μέγεθος του dark web είναι πολύ μικρότερο από το deep web. To Dark Web είναι ένας όρος που αναφέρεται σε συγκεκριμένες ιστοσελίδες που είναι δημόσια ορατές, αλλά "κρύβουν" τις IP διευθύνσεις των διακομιστών τους. Οι ιστοσελίδες του Dark Web δεν ανιχνεύονται από τις συνηθισμένες μηχανές αναζήτησης και η πρόσβαση σε αυτό γίνεται μόνο με συγκεκριμένα λογισμικά ανωνυμίας».

Ο κ. Παπακώστας επισημαίνει: «Η παρουσία και η δράση των κακόβουλων χρηστών στο διαδίκτυο εντοπίζεται σε όλες τις μορφές εγκλημάτων που δεν απαιτούν αυτοπρόσωπη παρουσία δράστη και θύματος για τη διάπραξή τους. Η παραβατικότητα υφίσταται κυρίως με τη μορφή επιθέσεων κατά πληροφορικών συστημάτων, τη μόλυνσή τους με κακόβουλο λογισμικό, το διαμοιρασμό υλικού πορνογραφίας ανηλίκων, τις διαδικτυακές απάτες, την υποκλοπή και παράνομη χρήση προσωπικών δεδομένων, τις παραβιάσεις πνευματικής ιδιοκτησίας, το ξέπλυμα χρήματος, τις επιθέσεις παρενόχλησης (Cyberbullying), την παράνομη διακίνηση όπλων, φαρμάκων, ναρκωτικών, ανθρώπων, έργων τέχνης κ.λπ.. Δηλαδή το διαδίκτυο, αφενός παρέχει στους χρήστες του υπηρεσίες και εξυπηρετήσεις, αφετέρου παρέχει αναπόφευκτα διευκολύνσεις για εγκληματική δραστηριότητα και αντικοινωνική συμπεριφορά.

Το διαδικτυακό έγκλημα, είναι παγκοσμιοποιημένο και ταχέως αναπτυσσόμενο, καθόσον η διάδοσή του είναι ραγδαία και συμβαδίζει με την εξέλιξη και τη διείσδυση της τεχνολογίας των υπολογιστών στις κοινωνίες. Η αρχιτεκτονική και ο σχεδιασμός των πληροφοριακών συστημάτων παρέχουν σημαντικές διευκολύνσεις στους χρήστες, παραβατικούς και μη, που σε συνδυασμό με τη διεθνικότητα, την έλλειψη εμπειρίας και λήψης μέτρων ασφαλείας από τους χρήστες, τη χρήση κρυπτογράφησης, τη λειτουργία εφαρμογών μέσα από δίκτυα TOR, το Deep Web και το Dark Web, τα κρυπτονομίσματα, τη χρήση υπηρεσιών Cloud κ.λπ., δυσχεραίνουν το έργο των διωκτικών αρχών ως προς τη συλλογή των αποδείξεων και την ταυτοποίηση των διαδικτυακών εγκληματιών.

Σήμερα, η εγκληματικότητα στο διαδίκτυο είναι καθημερινό φαινόμενο, καθόσον τα εγκλήματα αυτά μπορούν να πραγματοποιηθούν από οποιονδήποτε κακόβουλο χρήστη που βρίσκεται σε οποιοδήποτε σημείο του πλανήτη και να πλήξουν απομακρυσμένα πολίτες που βρίσκονται σε οποιαδήποτε άλλη Χώρα.
Μία από τις πιο σημαντικές απειλές στον Κυβερνοχώρο είναι η αναδιάταξη της εγκληματικότητας και η παροχή πλέον υπηρεσιών διάπραξης διαδικτυακών εγκλημάτων ως υπηρεσία, γνωστό ως «Crime as a Service». Η υπηρεσία αυτή παρέχεται επ’ αμοιβή και χρησιμοποιείται από κυκλώματα του οργανωμένου εγκλήματος για όλα τα διαδικτυακά εγκλήματα και κυρίως για επιθέσεις σε κρίσιμες κρατικές και μη ψηφιακές υποδομές, την τρομοκρατία, το παράνομο εμπόριο όπλων, ανθρώπων, ναρκωτικών κ.λπ.. Βλέπουμε δηλαδή πως το έγκλημα στο διαδίκτυο εμπορευματοποιείται και από άποψη ωρίμανσης αλλά και προσφοράς αυξάνεται. Η εξέλιξη αυτή, σε συνδυασμό με τη διεθνικότητα του εγκλήματος αυτού αλλά και τα διαφορετικά νομοθετικά πλαίσια, συστήματα και κανόνες απονομής της δικαιοσύνης από Χώρα σε Χώρα, θέτουν σοβαρότατα ζητήματα για το ποινικό δίκαιο και την απονομή της δικαιοσύνης, καθώς τα μεθοδολογικά του παραδείγματα και οι κατηγορίες δοκιμάζονται συνεχώς ως προς τη ρυθμιστική τους ικανότητα».

Όπως προκύπτει από τα επίσημα στατιστικά στοιχεία της Διεύθυνσης Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, ο συνολικός αριθμός υποθέσεων που χειρίστηκε η υπηρεσία της ΕΛ.ΑΣ το 2018 ανήλθε σε 4857 και σχετίστηκε με οικονομικές απάτες μέσω διαδικτύου, παράνομη πρόσβαση σε υπολογιστικά συστήματα και παραβίαση της νομοθεσίας περί προσωπικών δεδομένων.

Ωστόσο, όπως επισημαίνει ο κ. Παπακώστας «από την υπηρεσία μας δίνεται ιδιαίτερη έμφαση και στα αδικήματα που έχουν ως θύματα ανήλικους. Στο πλαίσιο αυτό λειτουργεί και το εξειδικευμένο Τμήμα Διαδικτυακής Προστασίας Ανηλίκων και Ψηφιακής Διερεύνησης, ενώ υπηρετεί και εξειδικευμένος ψυχολόγος».

Μόνο το 2018 η Διεύθυνση Ηλεκτρονικού Εγκλήματος απέτρεψε 368 αυτοκτονίες

Αξιοσημείωτη ήταν η συμβολή της Διεύθυνσης Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος στον κατάλληλο χειρισμό και αποτροπή 368 περιπτώσεων εκδήλωσης πρόθεσης αυτοκτονίας μέσου Διακικτύου. «Μια μέρα στην Υπηρεσία το σύνολο του προσωπικού της, αναπτύσσει καθημερινά στοχευμένες δράσεις ενημέρωσης των πολιτών σε προληπτικό επίπεδο από εγκλήματα στον Κυβερνοχώρο και παράλληλα επιλαμβάνεται επί υποθέσεων έρευνας και δίωξης κυβερνοεγκλημάτων, αλλά και παροχής συμβουλών ή οδηγιών στους πολίτες για διαδικτυακά ζητήματα που τους απασχολούν» θα πει ο κ. Παπακώστας ενώ θα συμπληρώσει πως πάρα πολλοί γονείς απευθύνονται στην υπηρεσία για τα παιδιά τους. «Κατά κύριο λόγο, στην Υπηρεσία μας απευθύνονται γονείς των οποίων τα παιδιά έχουν πέσει θύματα στο διαδίκτυο ή εμφανίζουν κάποια συμπεριφορά που τους προβληματίζει, όπως συνομιλία με αγνώστους, ανάρτηση προσωπικών τους πληροφοριών και φωτογραφιών, υπερβολική χρήση του διαδικτύου και ειδικότερα κατάχρηση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, συμπεριφορές που οδηγούν σε παραμέληση των υποχρεώσεών τους, ακόμα και στον εθισμό. Στις περισσότερες περιπτώσεις οι γονείς δεν γνωρίζουν πώς να χρησιμοποιούν οι ίδιοι το διαδίκτυο με ασφάλεια και ως εκ τούτου πώς να κατευθύνουν τα παιδιά τους, καθώς η τεχνολογία εξελίσσεται με ραγδαίους ρυθμούς κι αυτό τους κάνει περισσότερο ανασφαλείς.

Στο πλαίσιο αυτό, η Διεύθυνση Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, αναγνωρίζοντας την ανάγκη για συνεχή και έγκυρη ενημέρωση, υλοποιεί πλατφόρμα καινοτόμων στοχευμένων δράσεων μέσα από τις οποίες ενημερώνει τα παιδιά και του γονείς σε καθημερινή βάση».

Τι συμβουλεύει τους γονείς ο επικεφαλής της Διεύθυνσης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος

Ωστόσο αυτό που επισημαίνει περισσότερο ο κ. Παπακώστας είναι ότι η βασική συμβουλή που θα έδινε στους γονείς είναι  η καλή επικοινωνία γονιών-παιδιών. «Να μιλήσουν ανοιχτά στα παιδιά τους για τους κινδύνους που ελλοχεύουν στο διαδίκτυο και για τις συνέπειες που έχουν οι κακόβουλες πράξεις. Αν τους δείξουν ότι ενδιαφέρονται και τους μιλήσουν ανοιχτά, τους προσδίδουν αίσθημα ασφάλειας και σιγουριάς, ενώ σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να λειτουργούν με απαγορεύσεις. Οι γονείς πρέπει να παραδεχτούν και να αποδεχτούν ότι τα παιδιά βρίσκονται συνήθως ένα βήμα μπροστά στην ενημέρωση και τη γνώση σχετικά με τις νέες τεχνολογίες. Οι περισσότεροι γονείς τείνουν να είναι επιφυλακτικοί στη χρήση τους εξαιτίας των κινδύνων που ελλοχεύουν. Αυτό πρέπει να ξεπεραστεί. Η εποχή επιβάλλει να εκπαιδευτούν οι γονείς στη χρήση των νέων τεχνολογιών, να κατανοήσουν τη λειτουργία τους αλλά και τους κινδύνους που υπάρχουν, ώστε να ενημερώσουν και να προστατέψουν τα παιδιά τους. Να θυμούνται ότι ακόμα κι αν υστερούν σε τεχνικές γνώσεις μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά τους μέσα από την εμπειρία που έχουν.  Να ενημερώσουν τα παιδιά τους ότι αυτός με τον οποίο συνομιλούν στο διαδίκτυο δεν είναι πάντοτε αυτός που φαίνεται και ότι πολλές φορές μπορεί να είναι κάποιος που θέλει να τα βλάψει. Να συμβουλέψουν τα παιδιά πώς να επιλέξουν το όνομα χρήστη (username) και το συνθηματικό (password) του, αποφεύγοντας τη χρήση προσωπικών τους στοιχείων. Να μάθουν στα παιδιά τους να προστατεύουν την ιδιωτική τους ζωή στο διαδίκτυο, όπως και στον πραγματικό κόσμο. Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να θωρακίσουν τα παιδιά, τους ψηφιακούς πολίτες του μέλλοντος, ώστε να αντιμετωπίσουν κάθε δυσκολία και να είναι δίπλα τους για να το συμβουλέψουν και να το κατευθύνουν, σε περίπτωση που αισθανθεί φόβο ή ανησυχία στο διαδίκτυο. Θυμηθείτε ότι η Διεύθυνση Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος της Ελληνικής Αστυνομίας παραμένει 24 ώρες το 24ωρο σύμμαχός σας στην Ασφαλή Πλοήγηση στο Διαδίκτυο».