Τάκης Σπηλιοπουλος

Δεν είναι όμως, γιατί για πολλούς, ίσως για τους περισσότερους, το νομοσχέδιο είτε είναι «ουσιαστικά αντιγραφή αντίστοιχου χουντικού νόμου του 1971 και δίνει στην αστυνομία την εξουσία και την αρμοδιότητα να κρίνει ποιες συγκεντρώσεις επιτρέπονται και ποιες όχι» (ΣΥΡΙΖΑ), είτε «επιδιώκει να θέσει υπό απαγόρευση κάθε κινητοποίηση, αναθέτοντας υπερεξουσίες στην αστυνομία» (ΚΚΕ), είτε «επιχειρεί να καταργήσει στοιχειώδη δημοκρατικά ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα, καθώς αναθέτει στην αστυνομία επιτελικό ρόλο» (ΑΔΕΔΥ) Είτε, είτε, είτε…

Με το αντίστοιχο σκεπτικό, είναι «χουντικής έμπνευσης» και το Σύνταγμα της χώρας, καθώς στο άρθρο 11 (Δικαίωμα του συνέρχεσθαι), αναφέρεται επί λέξει:

«11.2. Μόνο στις δημόσιες υπαίθριες συναθροίσεις μπορεί να παρίσταται η αστυνομία. Οι υπαίθριες συναθροίσεις μπορούν να απαγορευτούν με αιτιολογημένη απόφαση της αστυνομικής αρχής, γενικά, αν εξαιτίας τους επίκειται σοβαρός κίνδυνος για τη δημόσια ασφάλεια, σε ορισμένη δε περιοχή, αν απειλείται σοβαρή διατάραξη της κοινωνικοοικονομικής ζωής, όπως νόμος ορίζει.»

Άρα ο ρόλος της αστυνομίας στη διενέργεια των διαδηλώσεων, γεγονός που προκαλεί μεγάλες αντιδράσεις από την αντιπολίτευση, υπάρχει στο Σύνταγμα και μάλιστα είναι σαφώς διατυπωμένος.

Αυτό που πραγματικά έχει ενδιαφέρον, είναι πως η επίμαχη διάταξη του Συντάγματος, η οποία εμπεριέχεται σχεδόν αυτούσια στο «χουντικό» νομοσχέδιο που εισήγαγε προς συζήτηση στη βουλή η κυβέρνηση, υπάρχει ενσωματωμένη στο Σύνταγμα τη χώρας ανελλιπώς από το 1975 έως σήμερα.

Αναφέρεται για παράδειγμα στο Σύνταγμα του 1975, το πρώτο της μεταπολίτευσης:

«11.2 Μόνον εις τας δημοσίας εν υπαίθρω συναθροίσεις, δύναται να παρίσταται η Αστυνομία. Αι εν υπαίθρω συναθροίσεις, δύναται να απαγορευτούν δι ητιολογημένης αποφάσεως της Αστυνομικής αρχής, γενικώς μεν αν εκ τούτων επίκειται σοβαρός κίνδυνος εις την δημοσίαν ασφάλειαν, εις ωρισμένην δε περιοχήν εάν απειλείται σοβαρά διαταραχή της κοινωνικοικονομικής ζωής, ως ο νόμος ορίζει. »

Από το μακρινό 1975 μέχρι και σήμερα, διατάξεις του Συντάγματος αναθεωρήθηκαν ξανά και ξανά. Το 1986, το 2001, το 2008 και εσχάτως το 2019, χωρίς να αμφισβητηθεί ο λόγος της ύπαρξης και το περιεχόμενο του συγκεκριμένου άρθρου και να προταθεί η αναθεώρηση, ή η κατάργηση του.

Ενδεικτικά, στην πρόσφατη αναθεώρηση του Συντάγματος, όπου ο ΣΥΡΙΖΑ είχε κοινοβουλευτική πλειοψηφία στην επιτροπή που όρισε τις υπό αναθεώρηση διατάξεις, το μόνο κόμμα που ζήτησε την κατάργησή του άρθρου 11, ήταν το ΚΚΕ.

Οπότε είναι εύλογο το ερώτημα. Γιατί η αξιωματική αντιπολίτευση που σήμερα θεωρεί «χουντικής προέλευσης το δικαίωμα της αστυνομίας να κρίνει ποιες συγκεντρώσεις επιτρέπονται και ποιες όχι», δεν πρότεινε, παρότι μπορούσε, την αλλαγή ή την κατάργηση του σχετικού άρθρου, που δίνει αυτό το προνόμιο στην αστυνομία;

Ίσως για το ίδιο λόγο που στον ΣΥΡΙΖΑ θυμήθηκαν την απλή αναλογική ξανά το 2016, αφού πρώτα είχαν μεσολαβήσει 3-4 χρόνια, που ο πλειοψηφικός εκλογικός νόμος εξυπηρετούσε τις εκλογικές σκοπιμότητες.

Το άλλο παράδοξο είναι πως ποτέ στα σαράντα πέντε χρόνια που μεσολάβησαν από το 1975, καμία κυβέρνηση δεν φρόντισε να φέρει στη βουλή τον εκτελεστικό νόμο, ο οποίος θα καθορίζει τους όρους και τις προϋποθέσεις εφαρμογής του άρθρου 11 του Συντάγματος. Ή όσες φορές επιχειρήθηκε- με δειλό τρόπο- στο παρελθόν, είτε από τη ΝΔ είτε από το ΠΑΣΟΚ, με τις πρώτες αντιδράσεις της αριστεράς και των εργατοπατέρων υπήρξε άτακτη υποχώρηση.

Θυμίζει την ιστορία με το Πανεπιστημιακό Άσυλο, που απαιτήθηκε τόσος κόπος και προκλήθηκε τόση φασαρία, για μια αυτονόητη ρύθμιση. Όπως τότε, έτσι και τώρα, η αξιωματική αντιπολίτευση δεν ζητεί βελτιωτικές αλλαγές στον συγκεκριμένο νόμο, αλλά την απόσυρσή του.

Ένας νόμος που θα εκλογικεύει την αδιανόητη παράνοια των διαδηλώσεων, είναι η επιτομή της κοινής λογικής αν τον δει κανείς από την οπτική γωνία των πολλών. Ιδίως των πολιτών που στερούνται το συνταγματικό δικαίωμα της ελευθερίας στη μετακίνηση και των επιχειρήσεων του κέντρου που χάνουν ετησίως από τις διαδηλώσεις το 25-30% του τζίρου τους, με αντίστοιχη απώλεια θέσεων εργασίας.

Από το 2010 μέχρι και σήμερα (κρατηθείτε) έγιναν στην Αθήνα περίπου 45000 διαδηλώσεις. Σύμφωνα με την αστυνομία, μία στις τρεις, είχε συμμετοχή μικρότερη των 200 ατόμων!

Αυτός ο υπερπληθωρισμός των διαδηλώσεων (3-4 την ημέρα) έχει εξαλείψει όπως είναι φυσικό επακόλουθο το ενδιαφέρον της ειδησεογραφίας. Καθώς εδώ και χρόνια τα συλλαλητήρια έχουν ενσωματωθεί στη ρουτίνα της ζωής της πρωτεύουσας, οι μόνοι που γνωρίζουν την ταυτότητα των διαδηλωτών και την αιτία της διαδήλωσης είναι οι οι ίδιοι οι διαδηλωτές και ενδεχομένως και κάποιοι από τους πολίτες που υφίστανται τις συνέπειες της ομηρίας.

Και το πιο παράδοξο. Οι πολέμιοι του «κοινωνικού αυτοματισμού», κυρίως τα κόμματα της αριστεράς και οι εργατοπατέρες, είναι αυτοί που τον χρησιμοποιούν ως εργαλείο πίεσης, θεωρώντας πως η ομηρία των πολιτών στην παραλυμένη πρωτεύουσα, κάθε φορά που υπάρχει συλλαλητήριο, θα αυξήσει την πίεση προς την εκάστοτε κυβέρνηση.