Στέφανος Τζανάκης

Προφανώς, κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει. Άλλωστε, όποιος μπορεί να μαντέψει τι θα κάνουν οι χρηματαγορές, βγάζει πολλά χρήματα και δεν χρειάζεται να μοιραστεί τις γνώσεις του με τους υπολοίπους – μιας και κάτι τέτοιο θα ήταν ζημιά για τον «προφήτη».

Το ζήτημα είναι ότι δεν χρειάζεται να είναι κάποιος προφήτης για να επισημάνει ότι δεν υπάρχει περίπτωση να υπάρξει σαφής πρόβλεψη για τα μελλούμενα στις αγορές για το επόμενο διάστημα: Ως γνωστόν, οι χρηματαγορές προεξοφλούν τα πάντα – αγοράζουν στην κατάρρευση και πωλούν στην «έκρηξη» των μετοχών.

Το ερώτημα είναι αν ζούμε την κατάρρευση των πάντων ή αν είμαστε σε μία φάση άμεσης ανταπόκρισης στις καθημερινές εξελίξεις του πολέμου στην Ουκρανία: όταν ο πρωθυπουργός της Βρετανίας μιλά για εχθροπραξίες ως το 2023, τότε τα πράγματα είναι πολύ σοβαρά – εκτός αν δεν τον πάρουμε τοις μετρητοίς.
Έχουμε λόγο να τον πάρουμε τοις μετρητοίς; Εννοείται – πρώτον , είχε προβλέψει τον πόλεμο – την εισβολή του Πούτιν - και δεύτερον, έχει ήδη δαπανήσει τεράστια ποσά για την ενίσχυση της Ουκρανίας.

Το ερώτημα, επομένως, είναι αν οι ανατιμήσεις -ειδικά στα ενεργειακά προϊόντα – θα οδηγήσουν τις οικονομίες της Ευρώπης σε ύφεση ή αν θα απορροφηθούν από μία ανάπτυξη που θα σκεπάσει τα πάντα.

Ήδη, Οργανισμοί όπως το ΔΝΤ, μας λένε ότι κάτι τέτοιο δεν πρόκειται να συμβεί. Περιμένουν τα χειρότερα – ενδεχομένως τα πολύ χειρότερα, όποτε κι αν αυτά συμβούν.

Από την άλλη πλευρά, είναι προφανές ότι η Ρωσία δεν μπορεί να συνεχίσει για πολύ την γραμμή της απόλυτης άρνησης – την γραμμή ότι οι κυρώσεις βλάπτουν περισσότερο εκείνους που τις επέβαλαν παρά εκείνους στους οποίους επιβλήθηκαν.

Όμως, το ζήτημα είναι ότι οι περισσότερες χώρες της Ευρώπης δεν έχουν αυτή τη στιγμή τρόπο να αρνηθούν τις προμήθειες πετρελαίου και φυσικού αερίου από τη Ρωσία, όσο κι αν οι προθέσεις τους είναι αντίθετες.

Το ερώτημα είναι ποιος θα πονέσει περισσότερο – και εκεί η απάντηση είναι μονόδρομος: από την στιγμή που η Ρωσία έχει την δυνατότητα να πουλά το πετρέλαιο και το φυσικό της αέριο σε άλλους αγοραστές , πέραν της Ευρώπης, τα μεγάλα λόγια είναι φτώχεια: πρώτον, χώρες όπως η Γερμανία δεν μπορούν να απεξαρτηθούν μέσα σε ένα βράδυ από τις ρωσικές ενεργειακές πηγές και δεύτερον, κανείς στην Ευρώπη δεν μπορεί να γνωρίζει τι θα επιλέξει η Ρωσία σε σχέση με τις πωλήσεις της «κληρονομιάς» της.

Πρέπει η Ευρώπη να προχωρήσει σε τέτοιες ενέργειες απέναντι στη Ρωσία; Αυτό είναι μάλλον αυτονόητο – όχι από οικονομικής πλευράς, αλλά από γεωπολιτικής, από την στιγμή που η Ρωσία θεώρησε σωστό και πρέπον να εισβάλει στην Ουκρανία. Εννοείται ότι μπορεί και πρέπει η Ευρώπη να επιβάλει κυρώσεις.Το μόνο πρόβλημα έγκειται στο γεγονός ότι πολλές χώρες έχουν δεχτεί ανάλογες επιθέσεις μέσα στα χρόνια – είτε είχαν δίκιο, είτε είχαν άδικο, με δυσανάλογη απάντηση από την Δύση. Και στο τέλος της ημέρας, ποιος είναι ο δικαστής για τέτοια ζητήματα;

Αρκεί το ΝΑΤΟ για να επισημάνει ποιος άρχισε την επίθεση; Και αν η εισβολή είναι καταδικαστέα σε κάθε περίπτωση, ποιος μπορεί να αναλάβει την ευθύνη να απορρίψει με συνοπτικές διαδικασίες τις «ανησυχίες» της Μόσχας για την ασφάλειά της; Ποιος απομάκρυνε την Ρωσία από την προοπτική της συμμετοχής της Μόσχας στο ΝΑΤΟ; Και τι θα σήμαινε άραγε μία συμμετοχή της Ρωσίας στην Συμμαχία; Ποιος θα ήταν ο εχθρός σε μία τέτοια περίπτωση; Όπως αποδείχθηκε, μόνον κάποιοι εξωγήινοι θα μπορούσαν να παίξουν αξιόπιστα αυτόν τον ρόλο – αλλά για κάποιον λόγο δεν θέλουν να αποκαλυφθούν, τουλάχιστον προς το παρόν. Και τι θα γινόταν το ΝΑΤΟ χωρίς βαρβάρους;