Ανδρέας Ζούλας

Στα κατεχόμενα, τα παρανόμως εδώ και πάνω από μισό, κιόλας, αιώνα, κατεχόμενα εδάφη της Κύπρου ο Τούρκος πρόεδρος. Στην Κυπριακή Δημοκρατία, ο κ. Κώστας Τασούλας. Εκπροσωπών την ανομία και την βία ο πρώτος, την διεθνή νομιμότητα και το δίκαιο, το οποίο στο τέλος θα επικρατήσει, ο δεύτερος. Πράγματι, ο κ. Κώστας Τασούλας υπογραμμίζοντας την βεβαιότητα ότι το δίκαιο στο τέλος θα επικρατήσει, εξέφραζε την προσδοκία για την αποκατάσταση της διεθνούς νομιμότητας και οι σχετικές δηλώσεις του ήλθαν, μετά τις ταυτόσημες δηλώσεις του πρωθυπουργού Κυρ. Μητσοτάκη, να καταστήσουν απολύτως σαφές – κυρίως και πρωτίστως στην διεθνή κοινότητα – ότι οι δηλώσεις του Τούρκου προέδρου περί δύο κρατών είναι παντελώς απαράδεκτες. Και από πλευράς της Ελλάδος και της Κύπρου, αλλά και από την Διεθνή κοινότητα.

Η Κυπριακή Δημοκρατία, εκπροσωπούμενη από την κυπριακή Κυβέρνηση, αποτελεί την μία και μοναδική κρατική οντότητα, αναγνωριζόμενη διεθνώς, από τον ΟΗΕ, την Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη-μέλη. Είναι, θα έλεγε κανείς, η επιμονή με την οποία η Τουρκία προβάλλει ως θέση της την «λύση» των δύο κρατών, η καλύτερη έκφραση όχι μόνο της απομόνωσής της, αλλά και της απελπισμένης εμμονής της στο θέμα. Είναι μια απελπισμένη προσπάθεια να αποκτήσει «νομιμοποίηση» στις όποιες βλέψεις της στην περιοχή. Δεν έχει καμιά απολύτως πιθανότητα η Τουρκία να προχωρήσει σε ουσιαστική εκμετάλλευση της δικής της ΑΟΖ προς την πλευρά της Κύπρου, όπως αυτό έχει καταστεί απολύτως σαφές, με «χειροπιαστή» απόδειξη ότι δεν υπάρχει καμιά απολύτως εξειδικευμένη εταιρία που θα προχωρούσε σε εκ προοιμίου διεθνώς παράνομες και ως εκ τούτου ανίσχυρες «συμφωνίες» και «συμβάσεις» με την Τουρκία, σε θαλάσσιο χώρο που δεν έχει οροθετηθεί μεταξύ αυτής και της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αντίθετα, αν ποτέ γινόταν πραγματικότης η «θέση» των «δύο κρατών», τότε - κατά τους τουρκικούς «ευσεβείς πόθους» - θα μπορούσε να ορίσει τις θαλάσσιες περιοχές με το «κράτος»-προτεκτοράτο της.

Μόνο αποτέλεσμα που έχει η εμμονική και «τυφλή» αυτή θέση της Τουρκίας, είναι ότι μένουν εκτός προοπτικής να τύχουν εκμεταλλεύσεως οι συγκεκριμένες περιοχές και τελείως αναξιοποίητος ο, όποιος, πλούτος τους. Είναι ακριβώς μια θέση που αποκλείει εξ ορισμού όχι μόνο την διεθνή συνεργασία, αλλά και κάθε μορφή προαγωγής και προόδου. Είναι μια θέση που ξεκινά από τον ολοκληρωτισμό και καταλήγει στον ολοκληρωτισμό. Και εκφράζει μια νοοτροπία που όσο καιρό και αν επιδεικνύεται και προβάλλεται ως «πολιτική» δεν πρόκειται τελικώς να επικρατήσει. Όσο και αν προβάλλεται ως πολιτική «από θέση ισχύος» είναι τελικώς η «αδύνατη» θέση και αυτή που δεν έχει προοπτική σε βάθος χρόνου.

Στις διεθνείς σχέσεις και στις διακρατικές σχέσεις η μόνη σταθερή προοπτική, τελικώς και σε βάθος χρόνου, είναι η ειρηνική συνύπαρξη και συνεργασία. Όσο και αν αυτό υπό συγκεκριμένες περιστάσεις, νοοτροπίες και πολιτικές φαίνεται ουτοπικό, η ουτοπία είναι τελικώς η οργάνωση της διεθνούς ζωής με βάση την βία και την επιβολή της θέλησης του ενός στην θέληση και την ζωή του άλλου.

Η Τουρκία είναι πολύ πίσω στο ζήτημα αυτό σε επίπεδο πολιτικής ηγεσίας και «κρατικής συγκρότησης, έκφρασης και πολιτικής». Είναι πιο πίσω όχι μόνο από κοινωνίες, χώρες και κράτη που βιώνουν και ζουν σε συνθήκες ειρήνης και ομότιμης συνεργασίας, αλλά είναι πίσω και από την ίδια την τουρκική κοινωνία ή σημαντικό μέρος της, που δίνει συνεχώς δείγματα ότι θέλει – και αξίζει – άλλου είδους συγκρότηση και έκφραση της κρατικής δομής και εξουσίας.

Η νοοτροπία της «κρατικής αρχής» και του κράτους γενικότερα της Τουρκίας βρίσκεται σε άλλες εποχές. Αντιμετωπίζει θέματα διεθνούς θέσης της χώρας με νοοτροπία άλλων κυριολεκτικώς εποχών, με νοοτροπία που βλέπει σε ένα «ένδοξο» και «μεγαλοπρεπές» παρελθόν, που και δεν υπάρχει στο παρόν και, φυσικά, δεν οδηγεί στο μέλλον. Μπορεί να έχει, αποτελέσματα και πρόσκαιρα «κέρδη», αλλά ουσιαστικό κέρδος και πρόοδο δεν έχει η Τουρκία, όσο απομακρύνεται από το πλαίσιο του διεθνούς δικαίου και βασίζεται στο «δίκαιο του ισχυροτέρου», που πιστεύει πως είναι. Βρίσκεται, μακροπρόθεσμα, σε αδιέξοδη πορεία. Κανείς δεν ασπάζεται τις θέσεις που αποτελούν «ακρογωνιαίο λίθο» του γενικού προσανατολισμού της και της γενικής πολιτικής της. Ούτε «γαλάζιες πατρίδες», ούτε απειλές προς κάθε κατεύθυνση του ορίζοντα.

Βρίσκεται στο διαμετρικά αντίθετο σημείο η χώρα μας, ταγμένη σταθερά υπέρ της επικράτησης του διεθνούς δικαίου στις διακρατικές σχέσεις και για την ανάπτυξή τους και για την επίλυση των όποιων διαφορών. Και είναι δεδομένο ότι αυτό, η προσήλωση στο Διεθνές Δίκαιο, είναι κοινό στοιχείο όλων ανεξαιρέτως των Ελληνικών Κυβερνήσεων, από την αποκατάσταση της Δημοκρατίας μέχρι τώρα. Μπορεί να έγιναν λάθη, μικρότερα ή μεγαλύτερα, περνώντας από την μία διακυβέρνηση στην άλλη, αλλά στο γενικό, διαχρονικό πλαίσιο θεωρώντας την εθνική πολιτική και τα διεθνή πράγματα, η Ελλάς είναι σταθερά προσηλωμένη στις αρχές που πρέπει να διέπουν τις διεθνείς και διακρατικές σχέσεις, αρχές που βρίσκονται αποκλειστικά και μόνον στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου.

Η διεθνής ανομία και αυθαιρεσία που πρεσβεύει και εμπράκτως προωθεί η Τουρκία δεν μπορεί να επικρατήσει ως οριστικός παράγων οργάνωσης της διεθνούς ζωής. Η διεθνής αστάθεια, ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες που τρέφει την νοοτροπία αυτή, αλλά και που αναπαράγεται από αυτήν, δεν είναι πλαίσιο προόδου και ανελίξεως των κοινωνιών των κρατών σήμερα και στο μέλλον. Είναι εφιαλτική προοπτική.

Η διαχρονική προσήλωση στην ειρηνική συνεργασία που εμπράκτως ακολουθείται από την Ελλάδα, βελτιστοποιεί τα αποτελέσματα της πολιτικής της χώρας, ιδίως κατά την περίοδο αυτή. Η Ελλάς, μετά από πολυετή προσπάθεια, απαλλαγμένη από την οικονομική δυσπραγία του παρελθόντος, έχει αφήσει πίσω την επικίνδυνη πορεία που παρ’ ολίγον να μας θέσει εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, πριν από δέκα ακριβώς χρόνια, και αναδεικνύεται σε παράγοντα σταθερότητας στην άμεση περιοχή μας και ευρύτερα. Αυτό ακριβώς το μήνυμα προέβαλε στον διεθνή περίγυρο η χώρα με την άμεση απάντηση που έδωσε στις τελευταίες τουρκικές αυθαίρετες «θέσεις» περί «δύο κρατών», ο Πρωθυπουργός Κυρ. Μητσοτάκης, καθώς και ο πρόεδρος της Δημοκρατίας Κώστας Τασούλας με την παρουσία και τις δηλώσεις του στην πρωτεύουσα της Κυπριακής Δημοκρατίας.