Η NASA «προβλέπει» τα τσουνάμι από το Διάστημα με τη βοήθεια της Τεχνητής Νοημοσύνης - Πρωτοποριακό σύστημα μπορεί να σώσει ζωές

Τα τσουνάμι φτάνουν στις ακτές ύπουλα και τις σαρώνουν πολλές φορές με ελάχιστη προειδοποίηση.

Ωστόσο, ένα πολλά υποσχόμενο πρόγραμμα της NASA με μια ευφυή μέθοδο καταφέρνει να εντοπίζει τη διαταραχή στον ωκεανό την ώρα που συμβαίνει, δίνοντας αρκετό χρόνο σε όσες περιοχές βρίσκονται στην επικίνδυνη ζώνη.

Το σύστημα τεχνητής νοημοσύνης Guardian («Φρουρός») χρησιμοποιεί το σήμα από τους δορυφόρους GPS που επηρεάζεται από διαταραχές στην ατμόσφαιρα για να μας δώσει έγκαιρη προειδοποίηση, γράφει το BBC.

Εν τω μεταξύ και η Ευρώπη αναπτύσσει το δικό της σύστημα για να επιτηρεί περιοχές που την ενδιαφέρουν, όπως τον Ινδικό όπου η Γαλλία έχει επικράτειες.

Πώς λειτουργεί το σύστημα

Οι βασικές γραμμές της ιδέας υπάρχουν από τη δεκαετία του ‘70, αλλά μόνο πρόσφατα, στη δεκαετία μας, υλοποιήθηκε.

Η φύση έδωσε την αφορμή για να δοκιμαστεί το νέο σύστημα μόλις μία ημέρα μετά την έναρξη της λειτουργίας του.

Το τσουνάμι στον ανοιχτό ωκεανό είναι ένα κύμα μόλις 10-50 εκατοστών. Πολύ μικρό, αλλά επειδή είναι απλωμένο σε μεγάλη έκταση, μετακινεί τεράστια μάζα νερού. Αυτή προκαλεί «κυματισμό» στον αέρα από πάνω της και, με τη σειρά του, επηρεάζει την ιονόσφαιρα, το στρώμα της ατμόσφαιρας που είναι 100-200 χιλιόμετρα πάνω από την επιφάνεια της Γης.

Οι «κυματισμοί» στον αέρα προκαλούν διαταραχές στα σωματίδια της ιονόσφαιρας που επηρεάζουν το σήμα των δορυφόρων GPS. Οι απειροελάχιστες καθυστερήσεις μπορούν να καταγραφούν σε πραγματικό χρόνο και να γίνουν ένδειξη ότι κάτι συμβαίνει στη θάλασσα.

Ο σεισμός στην Ιαπωνία το 2011, αλλά και η ηφαιστειακή έκρηξη στη Τόνγκα το 2022 άφησαν «αποτύπωμα» στην ιονόσφαιρα που μέτρησαν οι ειδικοί που λένε ότι με την ίδια λογική μπορούν να ανιχνευθούν εκρήξεις ηφαιστείων, μεγάλες κατολισθήσεις, υπόγειες πυρηνικές δοκιμές και εκτοξεύσεις πυραύλων.

Ως σήμερα, τα τσουνάμι ανιχνεύονται με σημαδούρες στην ανοιχτή θάλασσα που κυματίζουν έντονα μετά τους σεισμούς.

«Βλέποντας» το τσουνάμι να τρέχει προς τη Χαβάη

Ο σεισμός των 8,8 Ρίχτερ στα ανοιχτά της χερσονήσου Καμτσάτκα της Ρωσίας τον περασμένο Ιούλιο ήταν ο μεγαλύτερος που έχει καταγραφεί στον πλανήτη τα τελευταία 15 χρόνια. Τα κύματα άρχισαν να εξαπλώνονται στον Ειρηνικό με ταχύτητα 600 χιλιομέτρων την ώρα.

Στις χώρες που βρέχονται από τον ωκεανό σήμανε συναγερμός, με εντολές για εκκενώσεις. Μόνο στην Ιαπωνία, η πιο κοντινή χώρα στο επίκεντρο, πήραν εντολή να απομακρυνθούν από τις ακτές τουλάχιστον 2 εκατ. άνθρωποι.

Χάρη στο νέο σύστημα, μόλις 20 λεπτά μετά τον σεισμό στη Καμτσάκτα, οι επιστήμονες γνώριζαν ότι το τσουνάμι κατευθύνεται προς τη Χαβαή όπου θα έφτανε σε 30 με 40 λεπτά.

Τελικά ο κυματισμός στη Χαβάη ήταν το πολύ 1,7 μέτρα και προκάλεσε μικρής έκτασης πλημμύρες και λίγες ζημιές. Το μεγαλύτερο μέρος της ενέργειας από τον θηριώδη σεισμό «απλώθηκε» στον ωκεανό και δεν επηρέασε κατοικημένες περιοχές.

Το σύστημα δεν έχει ολοκληρωθεί. Στο μέλλον θα επιτρέπει όχι μόνο την αυτόματη ανίχνευση αλλά και την αυτόματη πρόβλεψη της μελλοντικής συμπεριφοράς του τσουνάμι στέλνοντας αυτόματα ειδοποιήσεις σχετικά με το τελικό μέγεθος των κυμάτων, το σημείο όπου θα χτυπήσουν την ξηρά και το χρόνο που θα συμβεί αυτό.

Υπάρχουν και ορισμένοι περιορισμοί. Η ιονόσφαιρα «χρειάζεται από μερικά λεπτά έως δεκάδες λεπτά για να ανταποκριθεί» στο τσουνάμι, χρόνος που μπορεί να είναι καταστροφικός για κοινότητες κοντά στις ακτές.