Οταν ο Δάκης Ιωάννου συνάντησε την Κέιτ Μος στην Υδρα

«Ωστε εσύ έπεσες από τον ουρανό; Από ποιον πλανήτη είσαι;», ρωτούσε η Αλεπού τον Μικρό Πρίγκιπα στο διάσημο βιβλίο του Αντουάν Ντε Σεντ-Εξιπερί παραπέμποντας στα παιδιά που ακόμη ονειρεύονται και αρνούνται να μεγαλώσουν.

Ετσι είναι οι αιώνιοι καλλιτέχνες, τα ατιθάσευτα όντα του σύγχρονου παραλογισμού, έτσι είναι και ένας από τους σπουδαιότερους συλλέκτες στον κόσμο, ο Δάκης Ιωάννου: πετυχημένος επιχειρηματίας, στα διαλείμματα των οικονομικών δραστηριοτήτων του κάνει παρέα με ασυμβίβαστους καλλιτέχνες, γυρνάει σε γκαλερί και σε φουάρ και δεν φοβάται να αυτοσαρκαστεί μετατρέποντας το πρόσωπό του ακόμη και σε γλυκό για την επέτειο των γενεθλίων του. Το εφηβικό ταμπεραμέντο άλλωστε είναι αυτό που τον έκανε να συναναστραφεί τους πιο διάσημους συλλέκτες όλου του κόσμου, να γίνει το αγαπημένο πρόσωπο καλλιτεχνών όπως η Σοφία Κόπολα ή η Κέιτ Μος -που, όπως μάθαμε, πέρυσι ήταν καλεσμένη του στην Υδρα- και να μετατρέψει τελικά το όμορφο νησί του Αργοσαρωνικού σε κέντρο παραγωγής πολιτισμού.



Το μοναδικό «Guilty», το γιοτ του Δάκη Ιωάννου, διακοσμημένο με τα μοτίβα  του Τζεφ Κουνς

Πρόσφατα το ένθετο περιοδικό των «New York Times» τον έκανε εξώφυλλο ακριβώς για το γεγονός αυτό τιτλοφορώντας το πολυσέλιδό του «Η Υδρα του Δάκη Ιωάννου». Και όχι τυχαία. Αρκεί ένα ταξίδι αυτές τις μέρες στην Υδρα για να συνειδητοποιήσει κανείς ότι περισσότερο γίνεται λόγος για τη νέα έκθεση του ΔΕΣΤΕ -του πολιτιστικού ιδρύματος που ανήκει στον Δάκη Ιωάννου- παρά για το Μουντιάλ. Παράλληλα, την περασμένη βδομάδα, εκτός από την επίσημη πρώτη της έκθεσης στην Υδρα του Πάβελ Αλτάμερ, πραγματοποιήθηκαν τα εμβληματικά εγκαίνια της έκθεσης του κορυφαίου φωτογράφου των διασήμων Γιούργκεν Τέλερ στο Μουσείο Μπενάκη με τον περιπαικτικό τίτλο «Macho», με την παρουσία περίοπτων καλεσμένων όπως η Σοφία Κόπολα. Ο Τέλερ, που έχει υπογράψει καμπάνιες για τον Μαρκ Τζέικομπς -σε μία από τις οποίες όλοι θα θυμούνται τη φωτογραφία με την καλεσμένη Σοφία Κόπολα στην οποία επιτρέπει να φανούν οι πατούσες του ενώ τη φωτογραφίζει-, αλλά και αλησμόνητες φωτογραφίες του-έργα τέχνης των Κερτ Κομπέιν, της Σινέιντ Ο’Κόνορ ή της μουσικού Bjork.

Ο φωτογράφος των διασήμων - O Γιούργκεν Τέλερ έχει υπογράψει καμπάνιες για τον Μαρκ Τζέικομπς, αλλά και αλησμόνητες φωτογραφίες-έργα τέχνης των Κερτ Κομπέιν, Σινέιντ Ο’Κόνορ ή της μουσικού Bjork

 Και ήταν ο σύντροφος της τελευταίας, Μάθιου Μπάρνεϊ, ο οποίος έμελλε να εγκαινιάσει πριν από κάποια χρόνια τον κύκλο εκθέσεων στα Σφαγεία της Υδρας με τον περιφερόμενο καρχαρία που έβγαινε από το φέρετρο. Οι έκπληκτοι κάτοικοι είχαν δυσκολευτεί τότε να συμβιβαστούν με τις ανίερες επιταγές της σύγχρονης τέχνης ή να καταλάβουν κατά πόσο ο Δάκης Ιωάννου ευελπιστούσε να δημιουργήσει πολιτισμό ή απλώς να προκαλέσει. Σήμερα, τόσα χρόνια μετά από εκείνη την αλησμόνητη και επεισοδιακή απαρχή, οι Υδραίοι είναι οι πρώτοι που αγκαλιάζουν τα νέα καλλιτεχνικά εγχειρήματα του ιδρύματος ΔΕΣΤΕ συμμετέχοντας εθελοντικά στις προετοιμασίες των εκθέσεων. Επιπλέον δηλώνουν περιχαρείς με την απόβαση των διασήμων στο νησί, ενώ έχουν πιάσει φιλίες με τους εικαστικούς που συμμετέχουν στα δρώμενα: σίγουρα δεν υπάρχει περίπτωση να μην πάρει κανείς μάτι τον Μαουρίτσιο Κατελάν -τον οποίο κυνηγούσε και ο ίδιος ο Πάπας για τα έργα του- να περιφέρεται με ένα φούξια μαγιό ή να απολαμβάνει παραδοσιακά πιάτα σε κάποιο από τα ταβερνεία του νησιού. Ο Δάκης Ιωάννου μπορεί να προκαλεί με τα καλλιτεχνικά δρώμενα που ετοιμάζει μέσω των αγαπημένων του καλλιτεχνών -αυτός δεν είναι άλλωστε και ο σκοπός της σύγχρονης τέχνης;-, αλλά δεν σοκάρει με την επίδειξη πλούτου ή αποτολμώντας κάτι που θα διασάλευε την εύρυθμη καθημερινότητα του νησιού. Οι Υδραίοι έχουν άλλωστε τα σωστότερα αντανακλαστικά για το τι τους αρμόζει και τι όχι. Γι’ αυτό ακριβώς και όταν χρειάστηκε ο πολύς Λόρενς Οσμπορν, ο δημοσιογράφος των «New York Times», να αποβιβαστεί στο νησί για να βρει τον Δάκη Ιωάννου, άκουσε την αποστομωτική απάντηση από τον ίδιο: «Δεν νομίζω πραγματικά να έχεις πρόβλημα να με βρεις».



Ο εικαστικός Μαουρίτσιο Κατελάν με τον Δάκη Ιωάννου

Μαγεμένος ο ανταποκριτής των «New York Times», δεν τσιγκουνεύτηκε τα καλά λόγια από αυτή την «πρωτόγνωρη εμπειρία», όπως την αποκάλεσε, κάνοντας την Υδρα και τον Ιωάννου διάσημους σε ολόκληρο τον κόσμο. «Ο Δάκης, όπως τον αποκαλούν οι άνθρωποι στο νησί, είναι Κύπριος και από τους πιο διάσημους σε αυτή την πλευρά του Αιγαίου. Εχοντας ένα από τα ομορφότερα σπίτια του νησιού, έφτιαξε πριν από έξι χρόνια ένα μικρό παράρτημα του αθηναϊκού τμήματος του ιδρύματος ΔΕΣΤΕ, αγοράζοντας ένα μικρό σφαγείο που βρίσκεται στο νησί και βάζοντας τον καλλιτέχνη Τζεφ Κουνς να φτιάξει ένα σχέδιο που θα κάλυπτε το γιοτ του. Το “Guilty” είναι μια καλλιτεχνική εξτραβαγκάντζα ανάμεσα στα σοβαρά και σεμνά σκάφη πoυ έρχονται στο νησί. Αλλά έτσι αρέσει στον Δάκη».



Η Κέιτ Μος με την κόρη της Λίλα στην Υδρα, φωτογραφημένες από τον Γιούργκεν Τέλερ

Στους πέντε κορυφαίους του κόσμου

Και ο Δάκης μάλλον δεν κάνει λάθος. Ποντάροντας σε καλλιτέχνες όπως ο Κατελάν ή ο Τζεφ Κουνς σε εποχές που δεν ήταν τα πρώτα ονόματα στη συλλεκτική πιάτσα, κατάφερε και επιβεβαίωσε ότι διαθέτει, αν μη τι άλλο, καλλιτεχνικό ένστικτο. Οπως παραδέχεται και ο ίδιος, είναι το έργο του Κουνς «One Ball Total Equilibrium Tank» -ο οποίος έγινε διάσημος πολύ αργότερα με τα περιώνυμα γλυπτά του εαυτού του με την Τσιτσιολίνα- που μετέτρεψε τον Δάκη Ιωάννου σε φιλότεχνο συλλέκτη. Σήμερα ο διάσημος συλλέκτης και επιχειρηματίας θεωρείται ένας από τους επιδραστικούς ανθρώπους στον τομέα των εικαστικών τεχνών διεθνώς. Οταν πέρυσι κάποιοι ρώτησαν τον περίφημο Φρανσουά Πινό -τον πλουσιότερο άνθρωπο της Γαλλίας και έναν από τους 10 πλουσιότερους σε ολόκληρο τον κόσμο σύμφωνα με το περιοδικό «Forbes»- ποιοι είναι οι ανταγωνιστές του στον τομέα της συλλογής, εκείνος είχε δώσει πέντε ονόματα, μεταξύ των οποίων συγκαταλεγόταν και αυτό του Δάκη Ιωάννου. Υστερα από έναν εφησυχασμό που είχε να κάνει με τις οικονομικές περιπέτειες της Κύπρου, ο γνωστός επιχειρηματίας και συλλέκτης έκανε το σπουδαίο comeback ξεκινώντας από την καρδιά της Νέας Υόρκης, όπου τόλμησε να διοργανώσει μια σειρά από καλλιτεχνικά δρώμενα - μεταξύ των οποίων η παράθεση του έργου «Capsule» της Αθηνάς-Ραχήλ Τσαγγάρη στη βιτρίνα των «Barney’s». Επίσης ο Ιωάννου καταλαμβάνει δεσπόζουσα θέση στο board of directors των πιο κορυφαίων μουσείων ολόκληρου του κόσμου, όπως του Νέου Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης της Νέας Υόρκης, του Ιδρύματος Σόλομον Γκούγκενχαϊμ, αλλά και των Tate Galleries και του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης στην Καλιφόρνια. Την ξεχωριστή του θέση έχουν τονίσει με άρθρα τους κορυφαίες εφημερίδες -εκτός από τους «New York Times»- όπως η «Guardian», τονίζοντας πως αυτό που τους κάνει εντύπωση είναι ότι από όλες τις θέσεις, τα αξιώματα εκείνος επιστρέφει αμετανόητος και μαγεμένος στο μικρό νησί της Υδρας. Εκεί θα δει κανείς, όπως σημειώνει και ο δημοσιογράφος των «New York Times» «επιμελητές biennale, μεγαλοσυλλέκτες, διευθυντές μουσείων, καθηγητές πανεπιστημίων και διάσημους καλλιτέχνες να απολαμβάνουν το ούζο τους και τη σύγχρονη τέχνη». Και δεν υπερβάλλει. Δεν είναι να απορείς για το τι ακριβώς βρίσκουν στη δημιουργική αντίστιξη που ανακάλυψε ο γνωστός συλλέκτης στις δύο πλευρές του νησιού: στο ήσυχο και απάνεμο κέντρο του και στις άγριες παρυφές του, εκεί ακριβώς όπου βρίσκονται τα Σφαγεία.



Το διαδραστικό έργο με τις κούκλες του Πάβελ Αλτάμερ φιλοξενείται στο ΔΕΣΤΕ της Υδρας

Ο δίσκος της Φαιστού

Το φορτισμένο κλίμα του χώρου που λειτουργούσε άλλοτε ως σφαγείο το νιώθει κανείς με το που ανηφορίζει προς το μικρό πέτρινο μέρος που έχει μετατρέψει ο Ιωάννου από επίκεντρο θανάτου σε εκθεσιακό χώρο και καταφύγιο πολιτισμού. Τη μέρα που έτυχε να επισκεφτούμε το μέρος ήταν μόλις είχε ολοκληρωθεί η εγκατάσταση του έργου του Πάβελ Αλτάμερ, ενός από τους πιο επιδραστικούς καλλιτέχνες σήμερα σε ολόκληρο τον κόσμο, με το έργο του να διδάσκεται σε κορυφαία πανεπιστημιακά τμήματα: μεταξύ άλλων, οι φοιτητές εξετάζουν τον έντονο εσωτερικό και μεταφυσικό χαρακτήρα που αναδύεται από το έργο του Αλτάμερ, τα δύσκολα παιδικά του χρόνια στην Πολωνία, οι εφιάλτες από τον καιρό των συγκρούσεων και μεταπολεμικές αναμνήσεις που κατατρέχουν έναν έντονα πολιτικό ον όπως ο ίδιος. Ετυχε να τον βρούμε να κάθεται ανάμεσα στο διαδραστικό έργο του στην Υδρα κούκλες, που απεικονίζουν μέλη της οικογενείας του, στη μέση ή μάλλον καλύτερα στην απαρχή ο δίσκος της Φαιστού και στον ουρανό να επικρέμανται οι πλανήτες. Είναι προφανής η σύνδεση του κοσμικού σύμπαντος με τον οικογενειακό ιστό και η αρμονία που επιζητά ο καλλιτέχνης σε κάθε γωνιά της Υδρας και στο εσωτερικό αυτού του χώρου που είχε ελεύθερα στη διάθεσή του για να εκθέσει το έργο του. Ανάμεσα στις κούκλες που αναπαριστούν την «οικουμενική» αυτή οικογένεια ξεχωρίζει ο ίδιος ο Δάκης Ιωάννου ενόσω κρατάει ως θεατής περιπαικτικά ένα ποπκόρν, αλλά και η σύζυγός του Λιέττα Ιωάννου. Οι μαγικές θεωρίες που υπάρχουν πίσω από τον δίσκο της Φαιστού (το παλαιότερο έργο κωδικοποιημένης πληροφορίας από τη Μέση Εποχή του Χαλκού) δεν μπορεί να μην ενέπνευσε τον Αλτάμερ ώστε να κατασκευάσει το δικό του έργο ακολουθώντας τις συμβουλές του Σμαραγδένιου Πίνακα, αυτού του αλησμόνητου έργου του Ερμή του Τρισμέγιστου. «Το Ανώτερο προέρχεται από το Κατώτερο και το Κατώτερο προέρχεται από το Ανώτερο και έτσι φτιάχνεται το θαύμα του Ενός», υπαγορεύει μια παραλλαγή του κειμένου που ο κορυφαίος Πολωνός καλλιτέχνης διαπίστωσε, όπως μας εκμυστηρεύτηκε στην πράξη, αφού «ο Δάκης Ιωάννου δεν έχει καμία διάθεση να είναι, ούτε να φανεί ανώτερος από κανέναν, γι’ αυτό αποφάσισα να τον συμπεριλάβω ανάμεσα στις κούκλες». Το ίδιο φαίνεται να είναι και για τον κόσμο που δουλεύει και συνεργάζεται μαζί του. Αν ρωτήσεις τους καλλιτέχνες που έρχονται και ξανάρχονται διαρκώς στο νησί, «όλοι λειτουργούν σαν μια ανοιχτή παρέα ακολουθώντας την αύρα του νησιού». Είθισται μάλιστα, όπως μας εξομολογήθηκαν και οι συνεργάτες του Ιωάννου, ο καλλιτέχνης που θα εκθέσει την επόμενη χρονιά να προσκαλείται από την προηγούμενη για να γνωρίσει το νησί, να μείνει και να αφουγκραστεί τις συνήθειες του κόσμου, να καταλάβει την ιδιοσυγκρασία του πανέμορφου καταφύγιου που λάτρεψαν κορυφαία ονόματα της τέχνης, όπως ο Λέοναρντ Κοέν, ο Γιώργος Σεφέρης, ο Γιώργος Κατσίμπαλης ή ο Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας. Σήμερα η Υδρα γράφει ένα νέο κεφάλαιο γεμάτο φαντασία, προσελκύοντας έναν κόσμο που τινάζεται στον αέρα και προσγειώνεται με το χτύπημα της σκιάς και του δροσάτου αέρα στο φρέσκο έδαφος του νησιού. Καθόλου άσχημα και εντελώς απενοχοποιημένα, όπως θα έλεγε σήμερα αν συναντούσε ο Ιωάννου τον αξέχαστο συγγραφέα Χένρι Μίλερ - εννοείται στο αγαπημένο τους μέρος, στην κορυφή του λιμανιού της Υδρας.

Το ένθετο περιοδικό των «New York Times» αφιέρωσε το εξώφυλλό του στην Υδρα του Δάκη Ιωάννου