Επιχείρηση Mincemeat: Η αληθινή ιστορία που έκανε τους Ναζί… κιμά

Το πτώμα ενός βρετανού ταγματάρχη που ξεβράστηκε στις ακτές της Ισπανίας μαζί με «απόρρητα στρατιωτικά στοιχεία» και την φωτογραφία της αγαπημένης του, συνέβαλε στην πτώση της ναζιστικής Γερμανίας. Ο άνδρας ωστόσο δεν υπήρξε ποτέ ταγματάρχης ούτε η γυναίκα φίλη του. Όλα ήταν ένα καλοστημένο σχέδιο στο πλαίσιο της «Operation Mincemeat» (Επιχείρηση Κιμάς) των Τσαρλς Κολμόντλελεϊ  και ΄Ιουεν Μόνταγκιου που πραγματοποιήθηκε το 1943. Κι αυτό ακριβώς είναι το σενάριο της νέας ταινίας του βραβευμένου με Όσκαρ ηθοποιού, Κόλιν Φερθ  που μόλις κυκλοφόρησε στη Βρετανία.

Tο κορίτσι του ταγματάρχη «Μάρτιν»
 
Η  φωτογραφία της Τζιν Λι  τραβήχτηκε από τον φίλο της Γκάρντσμαν κοντά στον Τάμεση στο Όξφορντσιρ. Φορώντας ένα μαγιό με σχέδια και χαμογελώντας με νάζι στην κάμερα, η Τζιν Λι  δεν φανταζόταν ποτέ ότι θα γινόταν ο κεντρικός πυλώνας στην πλοκή που βοήθησε να ξεγελαστεί ο Αδόλφος Χίτλερ και τελικά να νικηθεί η ναζιστική Γερμανία. Η  κυρία Λι εργαζόταν στο Γραφείο Πολέμου ως γραμματέας, όταν ο Μόνταγκιου  ζήτησε από το γυναικείο προσωπικό να του δώσουν φωτογραφίες τους για ένα άκρως απόρρητο σχέδιο. 

Τη φωτογραφία, η Τζιν Λι, την είχε ξεχασμένη σ΄ ένα συρτάρι μέχρι τότε. Μιλώντας στην Daily Mail το 1956, μετά την κυκλοφορία της ταινίας «The Man Who Never Was» - ήταν η πρώτη της «Επιχείρησης Κιμάς»  στην μεγάλη οθόνη - είπε: «Δούλευα στο Γραφείο Πολέμου το 1942 όταν ο Διοικητής Μόνταγκιου ρώτησε αρκετές  από εμάς αν είχαμε φωτογραφίες μας. Όταν επέλεξε τη δική μου, αρχίσαμε και πηγαίναμε με τον Διοικητή  σε κλαμπ, σινεμά, δείπνα και θέατρα και κρατούσαμε τα αποκόμματα των εισιτηρίων. Εγώ ήμουν η «Παμ» κι εκείνος ο ταγματάρχης «Γουίλιαμ Μάρτιν». Εμείς, τα κορίτσια στο Γραφείο Πολέμου, ξέραμε να κρατάμε μυστικά. Αλλά όταν κάποιοι στα πάρτι αναρωτιούνταν αν το Operation Mincemeat ήταν αληθινό,  έμπαινα σε μεγάλο πειρασμό να πω την ιστορία».

Το σχέδιο των Βρετανών

Η φωτογραφία «φυτεύτηκε»  σε πτώμα, που  πιστεύεται ότι ανήκε σε έναν Ουαλό άστεγο που ονομαζόταν Γκλίντουρ Μάικλ. Στο πτώμα δόθηκε η ταυτότητα του Ταγματάρχη  Γουίλιαμ Μάρτιν και στη συνέχεια πετάχτηκε στη θάλασσα, στα ανοικτά των ακτών της Ισπανίας, με την ελπίδα ότι η σωρός και οι πληροφορίες που είχε επάνω της θα έπεφταν στα χέρια των Ναζί. Όπως και έγινε. Όταν η σωρός ξεβράστηκε σε παραλία της Ισπανίας, οι Γερμανοί κρατούσαν στα χέρια τους… απόρρητα στρατιωτικά έγγραφα και την φωτογραφία μιας γυναίκας με την αφιέρωση «Μέχρι ο θάνατος να μας χωρίσει. Η αγαπημένη σου Παμ».  Όλα τα παραπάνω έπεισαν τους Ναζί ότι δεν επρόκειτο να πραγματοποιηθεί απόβαση των Συμμάχων στη Σικελία, με αποτέλεσμα να  στείλουν τα στρατεύματά τους στην Ελλάδα. Τελικά, η απόβαση έγινε στη Σικελία (το 1943) και η πορεία του πολέμου ανετράπη.

Δείτε το τρέιλερ της ταινίας «Operation Mincemeat»

Μια σειρά από κυβερνητικά έγγραφα της εποχής, αποκαλύπτουν τις περίπλοκες λεπτομέρειες της  επιχείρησης. Το ένα - που περιγράφει λεπτομερώς την άφιξη ενός «πακέτου 180 κιλών» - αναφέρεται στην παράδοση του πτώματος του Μάρτιν στο HMS Seraph, το υποβρύχιο με το οποίο μεταφέρθηκε η σορός του από τη Σκωτία στην Ισπανία.

Αν και εξαιρετικά βαρύ για ένα πτώμα, η αλήθεια είναι πως το «πακέτο» είχε μέσα  το δοχείο, στο οποίο ήταν σφραγισμένο το σώμα προκειμένου να διατηρηθεί στο ταξίδι, προτού πεταχτεί στον ωκεανό. Επιπλέον βάρος θα είχε προστεθεί από τη στολή και τον εξοπλισμό του «αξιωματικού» . Ένα άλλο ψηφιοποιημένο έγγραφο  αποκαλύπτει πόσο καλά δουλεμένο στις λεπτομέρειες ήταν το σχέδιο: Περιλαμβάνει και ένα γράμμα που έστειλε η  Βρετανική Πρεσβεία  στη Μαδρίτη  στον Μόνταγκιου-εν γνώσει ότι θα διαβαζόταν από τους Γερμανούς, στην οποία περιγράφει την δήθεν επικοινωνία του με  τον ψεύτικο πατέρα και την αρραβωνιαστικιά του «Μάρτιν».

Οταν ο Ιαν Φλέμιγκ δούλεψε το σενάριο...
 
Το «Operation Mincemeat», που ενέπνευσε για πρώτη φορά την ταινία της δεκαετίας του 1950 «The Man Who Never Was» (μτφ. Ο άντρας που δεν υπήρξε ποτέ) , επινοήθηκε την άνοιξη του 1943 από τον Τσαρλς Κολμόντλελεϊ, που εργαζόταν για την MI5  (σ.σ. υπηρεσία αντικατασκοπείας και ασφάλειας του Ηνωμένου Βασιλείου που αποτελεί μέρος των μυστικών υπηρεσιών της ) και  τον ΄Ιουεν Μόνταγκιου  που ανήκε στις Μυστικές Υπηρεσίες του Ναυτικού. 

Ο Τσόρτσιλ σχεδίαζε τότε να εισβάλει στη σύμμαχο της Γερμανίας, Ιταλία, μέσω της Σικελίας. Χρειαζόταν όμως ένα τέχνασμα για να κάνουν τους Γερμανούς να πιστέψουν ότι η επίθεση γινόταν αλλού.  Η ιδέα της χρήσης ενός σώματος  «φυτεμένου» με ψεύτικα χαρτιά είχε αρχικά υποβληθεί σε ένα υπόμνημα που κυκλοφόρησε από τον υποναύαρχο Τζον Γκόντφρεϊ, Διευθυντή των Μυστικών Υπηρεσιών του Ναυτικού, λίγο μετά το ξέσπασμα του πολέμου το 1939. 
 
Είναι τόσο απίθανο σχέδιο, που από μόνο του αποτελεί μια συναρπαστική ιστορία. Ενώ το όνομα του Γκόντφρεϊ ήταν στο  memo που υποβλήθηκε στους ανώτερους του, η  πλοκή σχεδιάστηκε από ποιόν άλλον.  Τον δημιουργό του  Τζέιμς Μποντ, Ίαν Φλέμινγκ -   πού ήταν τότε ο αναπληρωτής του Γκόντφρεϊ - ο οποίος  εμπνεύσθηκε το σχέδιο από μια ιδέα σε ένα μυθιστόρημα με τίτλο «The Milliner's Hat Mystery» του σερ Μπέιζιλ Τόμσον . Ο Φλέμινγκ πρότεινε την ιδέα στο αφεντικό του, ναύαρχο Γκόντφρεϊ, επικεφαλής της Ναυτικής Υπηρεσίας Πληροφοριών, ο οποίος αργότερα έγινε ο «Μ» στις ιστορίες του Τζέιμς Μποντ. 
 
Το σχέδιο αρχικά απορρίφθηκε ως «μη εφαρμόσιμο», αλλά στη συνέχεια επανεξετάστηκε το 1942 με πρόταση του Κολμόντλελεϊ όταν προετοιμαζόταν η εισβολή στη Σικελία. Αν και θεωρήθηκε αρχικά πολύ περίπλοκο, εν τούτοις παρουσιάσθηκε  στον Πρωθυπουργό Ουίνστον Τσόρτσιλ και συζητήθηκε στο Γραφείο Πολέμου του Υπουργικού Συμβουλίου στο Γουάιτχολ. Ο Πρωθυπουργός έδωσε τελικά την έγκρισή του στην αποστολή, επιτρέποντάς της να προχωρήσει.
   
Από τη θεωρία στην πράξη
 
Πώς οι Κολμόντλελεϊ και Μόνταγκιου  διάλεξαν το πτώμα που χρησιμοποιήθηκε;  Η βρετανική θεωρία, από τον συγγραφέα Μπεν Μεισιντάιρ υποστηρίζει ότι ο Ουαλός Γκλύντορ επιλέχθηκε αφότου πέθανε στο νοσοκομείο St Pancras του Λονδίνου τον Ιανουάριο του 1943. Ταίριαξε στο προφίλ επειδή η αιτία θανάτου του - η κατάποση ποντικοφάρμακου - θα ήταν δύσκολο να εντοπιστεί με μια νεκροψία.

Αυτό σήμαινε ότι οι κατάσκοποι θα μπορούσαν να το κάνουν να φαίνεται σαν να είχε πεθάνει σε αεροπορικό δυστύχημα στη θάλασσα.  Ο Ουαλός επίσης δεν είχε εν ζωή συγγενείς, πράγμα που σήμαινε  ότι ούτε η ταυτότητά του θα μπορούσε να αποκαλυφθεί κατά λάθος, ούτε χρειαζόταν άδεια για να χρησιμοποιηθεί το πτώμα του. Οι Ισπανοί ερευνητές Χεσούς Ραμίρεζ και Ενρίκε Νίλσεν πιστεύουν αντίθετα ότι το πτώμα ήταν ενός Βρετανού ναύτη που πέθανε όταν το  υποβρύχιο HMS Dasher βυθίστηκε στα ανοιχτά της Σκωτίας τον Μάρτιο του 1943.
 
Η ιδέα ήταν να ρίξουν  το πτώμα στις ακτές της Ισπανίας κοντά στην Ουέλβα, εκεί όπου εντοπίσθηκε.  Εκεί, ήλπιζαν πως θα το συνέλεγαν οι Ισπανοί, οι οποίοι ήταν κατ΄ όνομα ουδέτεροι αλλά ήταν γνωστό ότι βοηθούσαν τους Ναζί στη συλλογή πληροφοριών.  Η Ισπανία είχε επίσης επιλεγεί επειδή η βρετανική ομάδα είχε ενημερωθεί ότι οι Ισπανοί γιατροί ήταν απρόθυμοι στο να πραγματοποιούν ενδελεχείς νεκροψίες.
 

Το όνομα «Μάρτιν» επιλέχθηκε επειδή υπήρχαν αρκετοί άλλοι αξιωματικοί με το ίδιο επώνυμο και παρόμοιο βαθμό στους Βασιλικούς Πεζοναύτες - τον κλάδο του στρατού που επιλέχθηκε για να «υπηρετεί» το πτώμα. Οι τσέπες του ήταν επίσης γεμάτες με προσωπικά είδη που έκαναν την ταυτότητά του πειστική.

Μαζί με τη φωτογραφία της «φίλης» του Παμ,   υπήρχε επίσης μια απόδειξη για ένα δαχτυλίδι αρραβώνων, αποκόμματα εισιτηρίων από το θέατρο, κλειδιά, τσιγάρα και ένα μολύβι. Δεμένος με αλυσίδα στη μέση του ήταν ο δερμάτινος χαρτοφύλακας, που περιείχε έγγραφα πληροφοριών με την ένδειξη «άκρως απόρρητο» τα οποία περιέγραφαν  λεπτομερώς τα σχέδια επίθεσης στην Ελλάδα και τη Σαρδηνία αντί για τη Σικελία.
 
Ο Χίτλερ κατάπιε το δόλωμα αμάσητο
 
Στις 30 Απριλίου,  ο «Ταγματάρχης Μάρτιν»,  έφθασε κοντά  στην ακτή της Χουέλβα  με το υποβρύχιο HMS Seraph και ρίχτηκε στη θάλασσα, με το ρεύμα να τον ξεβράζει στην ακτή.  Εντοπίστηκε αρκετές ώρες αργότερα από Ισπανούς ψαράδες , που παρέδωσαν το πτώμα  στον Στρατό, που έκανε τη νεκροψία. Ο χαρτοφύλακας μεταφέρθηκε στη Μαδρίτη και άνοιξε υπό την πίεση των πρακτόρων των Ναζί. Το περιεχόμενό του αφαιρέθηκε και φωτογραφήθηκε πριν επιστραφεί στους Βρετανούς - οι οποίοι είχαν ζητήσει την επιστροφή του χαρτοφύλακα και των προσωπικών ειδών του νεκρού. 

Όταν επιθεώρησαν τον χαρτοφύλακα, οι Βρετανοί κατάλαβαν ότι τα έγγραφα είχαν διαβαστεί,  καθώς έλειπε η βλεφαρίδα που είχαν «φυτέψει» μέσα σε ένα από αυτά. Στη συνέχεια, οι γερμανικές επικοινωνίες που αποκρυπτογραφήθηκαν στο Bletchley Park επιβεβαίωσαν ότι οι πληροφορίες είχαν φθάσει στην ανώτατη διοίκηση των Ναζί οι οποίοι είχαν «καταπιεί όχι μόνον το δόλωμα, την πετονιά  αλλά και ολόκληρο το καλάμι»!   Ο Χίτλερ μετέφερε χιλιάδες στρατεύματα μακριά από τη Σικελία για να αντιμετωπίσει την επίθεση των Συμμάχων που πίστευε ότι θα γινόταν στην Ελλάδα ή την Σαρδηνία. 

Ακόμη και όταν η Σικελία δέχτηκε επίθεση, ο Χίτλερ εξακολουθούσε να καθυστερεί να στείλει στρατεύματα πίσω επειδή πίστευε ότι η επιχείρηση ήταν αντιπερισπασμός. Αν και περισσότεροι από 5.000 συμμαχικοί στρατιώτες - κυρίως Βρετανοί και Αμερικανοί - πέθαναν εισβάλλοντας στη Σικελία, περίπου 9.000 Ναζί και Ιταλοί στρατιώτες έχασαν επίσης τη ζωή τους με περίπου 117.000 αιχμαλωτισμένους ή αγνοούμενους. Η «Operation Mincemeat»  έσωσε χιλιάδες ζωές Συμμάχων στην εισβολή στην Ιταλία και άνοιξε το δρόμο για την απελευθέρωση της Ιταλίας.

Δείτε ένα ντοκιμαντέρ για την «Επιχείρηση Meanmeat»

Οι πιθανότητες επιτυχίας ήταν 50-50
 
Ο  επιμελητής του Βρετανικού Πολεμικού Μουσείου Ρόμπερτ Ράμπλ  είπε στη DAILY MAIL: «Ο στόχος της Omeration Mincemeat ήταν μια θεαματική στρατηγική παραπληροφόρησης για την κάλυψη της σχεδιαζόμενης εισβολής των Συμμάχων στη Σικελία το 1943. Τα έγγραφα είναι η ουσία της επιχείρησης. Η επιχείρηση χρησιμοποίησε αντίστοιχες γραφειοκρατίες των Βρετανών, των Ισπανών και των Γερμανών για να παίξει με τους φόβους που είχε ο ίδιος ο Χίτλερ ότι οι Βρετανοί θα στόχευαν την Ελλάδα και τα Βαλκάνια προκειμένου να δημιουργήσουν ένα μέτωπο με τη σοβιετική προέλαση. Η επιτυχία της επιχείρησης ήταν ένα ρίσκο, μισές -μισές οι πιθανότητες. Μπορεί να αποτύγχανε θεαματικά. Αν οι Γερμανοί τους είχαν ξεσκεπάσει, αυτό θα έδειχνε ξεκάθαρα ότι ο στόχος των Συμμάχων ήταν η Σικελία. Οι προσπάθειες να σχεδιασθεί και να υλοποιηθεί σωστά και με κάθε λεπτομέρεια ήταν το κλειδί για την επιτυχία της». Όπως κι (ευτυχώς) έγινε…


Ειδήσεις σήμερα:

Λασποβροχές και κρύο σήμερα - Ανοιξιάτικο σκηνικό την Κυριακή του Πάσχα

Survivor: Στρατηγικές, εντάσεις, αποβολές και οι τέσσερις υποψήφιοι της Μεγάλης Εβδομάδας – Δείτε βίντεο

Προεδρικές εκλογές στην Κολομβία: Ο υποψήφιος της αριστεράς δεσμεύεται εγγράφως ότι δεν θα προχωρήσει σε εθνικοποιήσεις