«Μοντέλο Τσιόδρα» για τα 60 δισ. ευρώ του ευρωπαϊκού πακέτου

Ως μοναδική ευκαιρία για τη ριζική παραγωγική ανασυγκρότηση της ελληνικής οικονομίας και τη μετατροπή της Ελλάδας σε ένα σύγχρονο και εξωστρεφές κράτος, το οποίο παράγει, καινοτομεί και δημιουργεί νέες και ποιοτικές θέσεις απασχόλησης για το ανθρώπινο δυναμικό του και ιδίως για τους νέους, αντιμετωπίζει η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη τον πακτωλό των ευρωπαϊκών κονδυλίων που θα εισρεύσει στη χώρα τα επόμενα χρόνια.

Το «μπαζούκας που έβαλε στο τραπέζι», όπως συνηθίζεται να λέγεται σε τέτοιες περιπτώσεις, η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ήταν τελικά τόσο ισχυρό που εξέπληξε τους πάντες, καθώς υπερέβη ακόμη και την πρόταση για το Ταμείο Ανάκαμψης που είχαν διατυπώσει μια εβδομάδα νωρίτερα από κοινού η Γερμανίδα καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ και ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν.

Η Ελλάδα είναι μεταξύ των πλέον κερδισμένων από τη «γενναιόδωρη ρελάνς» που έκανε η Γερμανίδα επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, καθώς, σύμφωνα με μετριοπαθείς υπολογισμούς, τα ποσά από κοινοτικούς πόρους που θα φτάσουν στη χώρα μέχρι το 2027, μπορεί να ξεπεράσουν ακόμη και τα 60 δισ. ευρώ, τα οποία αντιστοιχούν σχεδόν στο 1/3 του ελληνικού ΑΕΠ.

Πρόκειται για μια χωρίς προηγούμενο εισροή κεφαλαίων, η οποία μάλιστα δεν θα συνοδεύεται από ιδιαίτερες δεσμεύσεις ή άλλους επαχθείς όρους, πέραν της υποχρέωσης για τη σύνταξη άρτιων επενδυτικών σχεδίων. Και εφόσον αξιοποιηθεί καταλλήλως, θα συμβάλει όχι απλώς στο ξεπέρασμα της ύφεσης που μοιραία προκλήθηκε από την επέλαση της πανδημίας του κορωνοϊού, αλλά στον μετασχηματισμό της οικονομίας και στην ανακούφιση της ελληνικής κοινωνίας που δοκιμάστηκε σκληρά την προηγούμενη μνημονιακή δεκαετία.

Οι εντυπωσιακές ανακοινώσεις της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν με τις οποίες έσπασε το ταμπού του κοινού ευρωπαϊκού δανεισμού και ανέβασε στα 750 δισ. ευρώ το ποσό με το οποίο θα προικοδοτηθεί το νέο Ταμείο Ανάκαμψης, το οποίο δημιουργείται για να ανασχέσει τις έντονες υφεσιακές πιέσεις που προκάλεσε πανευρωπαϊκά η COVID-19, ξεπέρασαν και τις αισιόδοξες προσδοκίες που σε μετριοπαθείς τόνους καλλιεργούνταν το προηγούμενο διάστημα από επιτελείς του Μεγάρου Μαξίμου.

«Είναι αλήθεια ότι μας αιφνιδίασαν ευχάριστα τα νέα από τις Βρυξέλλες», παραδεχόταν μιλώντας στο «ΘΕΜΑ» κυβερνητικός αξιωματούχος με γνώση των παρασκηνιακών διαβουλεύσεων ανάμεσα στην Αθήνα και την έδρα της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Τις προηγούμενες ημέρες άλλωστε πηγές του πρωθυπουργικού περιβάλλοντος εκτιμούσαν ότι τα χρήματα που θα αντιστοιχούσαν στην Ελλάδα από το Ταμείο Ανάκαμψης θα κυμαίνονταν περί τα 10 δισ. ευρώ, αναλογικά με το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) τη χώρας.

«Ο μόνος από το στενό επιτελείο του Μαξίμου που αισιοδοξούσε ότι θα παίρναμε κοντά στα 20 δισ. ευρώ ήταν ο οικονομικός σύμβουλος του πρωθυπουργού Αλέξης Πατέλης», αποκαλύπτει κυβερνητική πηγή. «Αλλά κι εκείνος τελικά έπεσε έξω», συμπληρώνει η ίδια πηγή, θεωρώντας «πέραν πάσης προσδοκίας» θετική εξέλιξη το ποσό των 32 δισ. ευρώ που θα λάβει η χώρα μας από το υπό δημιουργία Ταμείο Ανάκαμψης. Εξ αυτών, μάλιστα, τα 22,5 δισ. ευρώ θα είναι άμεσες επιχορηγήσεις και τα 9,5 δισ. δανεισμός με πολύ ευνοϊκούς όρους.

Σε όρους ΑΕΠ, εξάλλου, η Ελλάδα θα είναι η ευρωπαϊκή χώρα με τη συγκριτικά πολύ μεγαλύτερη από τον μέσο όρο εισροή κεφαλαίων. Για παράδειγμα, η Ισπανία, η οποία αναμένεται να πάρει το μεγαλύτερο κονδύλι σε απόλυτους αριθμούς, ύψους 82,2 δισ., ποσό που θα ενισχύσει το ΑΕΠ της κατά 6,6%. Αντιστοίχως, η Πολωνία θα λάβει 36 δισ., τα οποία αντιστοιχούν στο 6,8% του δικού της ΑΕΠ. Ενώ τα 32 δισ. που θα εισρεύσουν στη χώρα μας αντιστοιχούν κοντά στο 18% του ελληνικού ΑΕΠ.

Κυβερνητικοί επιτελείς, πάντως, υποστηρίζουν ότι η «προνομιακή συμπεριφορά» της οποίας έτυχε η Ελλάδα «δεν είναι προϊόν συμπτώσεων». Συνδέουν την εξέλιξη αυτή με την αλλαγή της εικόνας της Ελλάδας στην Ευρώπη και στον κόσμο που ξεκίνησε, όπως αναφέρουν, από την 7η Ιουλίου 2019 και την εκλογή της νέας κυβέρνησης.

«Το ίδιο βράδυ, από τα γραφεία της οδού Πειραιώς, ο Κυριάκος Μητσοτάκης, μιλώντας σε ξένα Μέσα, ζητούσε από όσους στο εξωτερικό διατηρούσαν επιφυλάξεις για τη χώρα μας να κρατήσουν στα ραντάρ τους την Ελλάδα και να περιμένουν θετικές εξελίξεις», υπενθυμίζει συνεργάτης του πρωθυπουργού.

Ακολούθησε, σύμφωνα με τον ίδιο, ένας μακρύς κατάλογος με στοχευμένες επισκέψεις του κ. Μητσοτάκη σε πρωτεύουσες της Ευρώπης, αλλά και του υπόλοιπου κόσμου (ΗΠΑ, Κίνα, αραβικές χώρες) που στόχο είχαν την ενίσχυση της διεθνούς θέσης της χώρας, κάτι που έγινε εμφανές στην υποδοχή που έτυχε από ξένους ηγέτες, στα επαινετικά δημοσιεύματα του σοβαρού διεθνούς Τύπου και -ακόμη πιο απτά- στα ευνοϊκά επιτόκια δανεισμού του Ελληνικού Δημοσίου.

Σε όλα αυτά προστέθηκε πρόσφατα και η αναμφισβήτητα επιτυχημένη αντίδραση της κυβέρνησης και του κρατικού μηχανισμού στις συνθήκες της πανδημίας, γεγονός που κατέστησε την Ελλάδα case study σε διεθνές επίπεδο και της προσέδωσε μεγάλη «άυλη υπεραξία», η οποία εκτιμάται ότι μπορεί να συμβάλει αποφασιστικά στη διάσωση ενός αξιοσημείωτου μέρους της φετινής τουριστικής κίνησης.

Επιπλέον, όλο το προηγούμενο διάστημα που ήταν σε εξέλιξη οι συζητήσεις και οι διαπραγματεύσεις για την αντίδραση της Ευρωπαϊκής Ενωσης στις επιπτώσεις της πανδημίας, «ο πρωθυπουργός ήταν ενεργητικά παρών στη διαμόρφωση των προτάσεων», αναφέρουν κυβερνητικοί επιτελείς.

Ηταν, όπως υπενθυμίζουν, ένας από τους πρώτους που υπέγραψαν την επιστολή των 9 Ευρωπαίων, με την οποία έθεσαν επισήμως στο τραπέζι το ζήτημα του λεγόμενου «κορωνο-ομολόγου», και η οποία αποτέλεσε «σημαντικό πολιορκητικό κριό για να πέσει το τείχος κατά της αμοιβαιοποίησης των ευρωπαϊκών χρεών που είχαν ορθώσει οι Γερμανοί και πλέον ματαίως υπερασπίζουν η Αυστρία, η Ολλανδία, η Δανία και η Σουηδία».

Συντόνισε, ταυτοχρόνως, τις κινήσεις του με τον Γάλλο πρόεδρο Εμάνουελ Μακρόν και τους άλλους ηγέτες του Ευρωπαϊκού Νότου -τον Ιταλό Τζουζέπε Κόντε και τον Ισπανό Πέδρο Σάντσες- που διεκδικούσαν ενιαία και ισχυρή αντίδραση της Ε.Ε. στις οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας, με τη διάθεση επιχορηγήσεων και όχι δανείων, τα οποία θα αύξαναν το ήδη δυσβάσταχτο χρέος που σηκώνουν οι χώρες του Νότου και ανάμεσά τους η Ελλάδα.

Ο κ. Μητσοτάκης ήταν επίσης σε ανοιχτή γραμμή με την επικεφαλής της Κομισιόν, με την οποία συνομίλησε επανειλημμένως προβάλλοντας την ελληνική επιχειρηματολογία που κατέτεινε στο ότι, αφενός, η ζημία της Ελλάδας σε όρους ύφεσης ήταν από τις μεγαλύτερες στην Ευρώπη, αφετέρου η χώρα χρειαζόταν γενναία ενίσχυση, καθώς μόλις έβγαινε από μια δεκαετή κρίση.

«Το αποτέλεσμα της κατανομής των κονδυλίων στις χώρες έδειξε ότι ο Ελληνας πρωθυπουργός διαθέτει πειθώ», υποστηρίζουν συνεργάτες του. Οι ίδιοι αποκαλύπτουν ότι το συγκεκριμένο ζήτημα ήταν αντικείμενο καθημερινών συσκέψεων που είχε ο κ. Μητσοτάκης με τους στενούς του συνεργάτες: τον Αλέξη Πατέλη, τη διευθύντρια του διπλωματικού του γραφείου Ελένη Σουρανή, τον επικεφαλής της μόνιμης ελληνικής αντιπροσωπίας στις Βρυξέλλες Γιάννη Βράιλα και τον πρόεδρο του Σώματος Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων και εκπρόσωπο της Ελλάδας στο EuroWorking Group, Μιχάλη Αργυρού.

Τα ποσά που έχει λαμβάνειν η Ελλάδα

Τα 32 δισ. ευρώ, τα οποία βασίμως πλέον προσδοκά να πάρει η χώρα μας από το φιλόδοξο Ταμείο Ανάκαμψης, έρχονται να προστεθούν σε μια σειρά ευρωπαϊκών χρηματοδοτικών πόρων και εργαλείων, που θα είναι διαθέσιμα το αμέσως προσεχές διάστημα, ενισχύοντας περαιτέρω τη δυναμική επανεκκίνηση της ελληνικής οικονομίας μετά την επιτυχημένη αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης.

Ειδικότερα, η Ελλάδα έχει λαμβάνειν:

■ Πάνω από 1,4 δισ. ευρώ από το πρόγραμμα SURE που αφορά την ενίσχυση της βραχυπρόθεσμης απασχόλησης.
■ Περί τα 3 δισ. ευρώ από το πανευρωπαϊκό Ταμείο Εγγυήσεων της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων που αφορά την ενίσχυση των επιχειρήσεων.
■ Ποσό 4 δισ. ευρώ ως δυνατότητα χρηματοδότησης με ευνοϊκούς όρους, χωρίς αιρεσιμότητα, από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας, προκειμένου να υλοποιηθούν άμεσες και έμμεσες δαπάνες σχετιζόμενες με την υγειονομική κρίση.

Πέραν του Ταμείου Ανάκαμψης για την αντιμετώπιση της πανδημίας, η Ελλάδα αναμένει και τις οριστικές αποφάσεις για τη χρηματοδότηση από το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (ΠΔΠ) της περιόδου 2021-2027, διεκδικώντας σημαντικά κεφάλαια που θα στηρίξουν τους νέους, την πράσινη οικονομία, τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, την αγροτική πολιτική και την περιφερειακή ανάπτυξη.

Στις προτάσεις της Επιτροπής, εξάλλου, προβλέπεται ο τετραπλασιασμός του «Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης» προς την οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα, κάτι που είχε βάλει πρώτος ο κ. Μητσοτάκης στο ευρωπαϊκό τραπέζι, στο πλαίσιο της πράσινης ατζέντας της κυβέρνησης με στόχο την απολιγνιτοποίηση.

Επίσης, προβλέπεται η αύξηση του rescEU κατά 2 δισ. ευρώ συνολικά, για την ενίσχυση της πολιτικής προστασίας των κρατών-μελών, κάτι που είχε προτείνει ο Ελληνας πρωθυπουργός ήδη από το 2018, και συγκεκριμένα μετά την τραγωδία με τις φωτιές στο Μάτι, ως αρχηγός τότε της αξιωματικής αντιπολίτευσης, στη Σύνοδο Κορυφής του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος.

Η Ε.Ε. μπορεί να βγει πιο ισχυρή και από αυτή την κρίση

Εκτός αυτών η Κομισιόν προτείνει ένα νέο, φιλόδοξο και αυτόνομο πρόγραμμα για την υγεία με την επωνυμία «EU4Health» που θα έχει προϋπολογισμό (για το σύνολο της Ε.Ε.) 9,4 δισ. ευρώ και θα «τρέξει» την περίοδο 2021-2027.

Στον τομέα της Πολιτικής Συνοχής η κατανομή των ποσών που προβλέπεται στις προτάσεις της Επιτροπής διαφέρει από αυτήν της παραδοσιακής πολιτικής της Ε.Ε., με τρόπο που ευνοεί μεταξύ άλλων χωρών και την Ελλάδα. Τέλος, στις προτάσεις της Επιτροπής περιλαμβάνονται αυξημένες δαπάνες για έρευνα και ανάπτυξη.

Γι’ αυτό και ο πρωθυπουργός χαιρέτισε τις προτάσεις της Κομισιόν ως ένα γενναίο βήμα, το οποίο αποδεικνύει ότι η Ε.Ε. μπορεί να δράσει αποφασιστικά προς το συμφέρον των Ευρωπαίων πολιτών. «Με κινητήριες δυνάμεις την αλληλεγγύη, τη σύγκλιση και τη συνοχή, η Ε.Ε. μπορεί να βγει πιο ισχυρή και από αυτή την κρίση», υπογράμμισε. Επιπροσθέτως η Ελλάδα, κατά το τελευταίο διάστημα, «χάρη στην αξιοπιστία που ανέκτησε, κατάφερε να γυρίσει οριστικά σελίδα από την εποχή που παρέμενε αποκλεισμένη από βασικές ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες, όπως το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ (QE)». Ετσι, πλέον:

■ Από την αρχή του 2020 η χώρα μας εντάχθηκε στο QE, που αναμένεται να τροφοδοτήσει με περίπου 12 δισ. ευρώ ρευστότητα την ελληνική οικονομία, ενώ
■ το waiver που αποφασίστηκε από την ΕΚΤ αντιστοιχεί σε ρευστότητα ύψους περίπου 10 δισ. ευρώ για το εγχώριο τραπεζικό σύστημα.

Οπως επισημαίνουν από το οικονομικό επιτελείο, τα χρήματα αυτά θα πυροδοτήσουν τη δυναμική επανεκκίνηση της οικονομίας, καθώς οι τράπεζες θα μπορέσουν να δώσουν πιο φθηνό δανεισμό, είτε σε κεφάλαιο κίνησης, είτε σε χρηματοδότηση επενδυτικών σχεδίων σε επιχειρήσεις, είτε να προχωρήσουν με πιο μεγάλη ευκολία σε δανεισμό των νοικοκυριών. Θα μπορέσουν έτσι όλοι οι κλάδοι της οικονομίας να πάρουν πιο γρήγορα μπροστά.

Το μεγάλο στοίχημα, ωστόσο, για την κυβέρνηση είναι η αποτελεσματική αξιοποίηση του πακτωλού των κοινοτικών κονδυλίων που θα έχει στη διάθεσή της η ελληνική κυβέρνηση. Ο κ. Μητσοτάκης έδωσε το στίγμα της στρατηγικής που έχει χαράξει με τη δήλωση που έκανε στο Υπουργικό Συμβούλιο της περασμένης Πέμπτης, υπογραμμίζοντας χαρακτηριστικά ότι «δεν θα σκορπίσουμε τα χρήματα στους τέσσερις ανέμους με την ανεμελιά του νεόπλουτου».

Η δήλωση αυτή του πρωθυπουργού δεν έγινε διόλου τυχαία στο Υπουργικό Συμβούλιο, καθώς, σύμφωνα με αξιόπιστες πηγές, ήθελε με τον τρόπο αυτό να καταστήσει σαφές ότι οι πόροι αυτοί «δεν πρόκειται να γίνουν μισθοί και συντάξεις». Αλλά, αντιθέτως, θα χρησιμοποιηθούν αποκλειστικά και μόνο για αναπτυξιακούς σκοπούς.

Η στρατηγική της κυβέρνησης είναι να κατευθυνθούν με τη μορφή κινήτρων, όπως μείωση φόρων και εισφορών, προς εξωστρεφείς επιχειρήσεις που καινοτομούν, δημιουργούν νέες θέσεις απασχόλησης και παράγουν προϊόντα με διεθνή ζήτηση.

Οι εταιρείες που δραστηριοποιούνται στις νέες τεχνολογίες, στην πράσινη οικονομία, στην ενεργειακή μετάβαση, καθώς και στην παραγωγή προϊόντων με υψηλή εγχώρια προστιθέμενη αξία, όπως για παράδειγμα οι φαρμακοβιομηχανίες και ο πρωτογενής τομέας της οικονομίας, θα είναι μεταξύ εκείνων που θα έχουν προτεραιότητα στους πόρους που θα διατεθούν την επόμενη τριετία. Μεγάλο μερίδιο επίσης θα έχουν οι υποδομές, καθώς και ο εκσυγχρονισμός της διοίκησης, όπως και οι κρίσιμοι τομείς της Παιδείας και της Υγείας.

Στο Μέγαρο Μαξίμου το προεδρείο της Επιτροπής

Στο Μαξίμου επικρατεί ήδη πυρετός συσκέψεων, καθώς οι τελικές αποφάσεις τόσο για το στρατηγικό αναπτυξιακό όραμα που θα υπηρετήσει ο πακτωλός των ευρωπαϊκών χρημάτων όσο και για τους συγκεκριμένους κλάδους της οικονομίας που θα ενισχυθούν θα πρέπει να έχουν ληφθεί έως τις αρχές Οκτωβρίου. Προς τον σκοπό αυτό την ερχόμενη εβδομάδα ο πρωθυπουργός και το στενό του επιτελείο θα καλέσουν στο Μέγαρο Μαξίμου το προεδρείο της Επιτροπής που συγκροτήθηκε τον περασμένο Ιανουάριο για την εκπόνηση του νέου Σχεδίου Ανάπτυξης για την Ελληνική Οικονομία.

Πρόεδρος της Επιτροπής είναι ο κάτοχος του Βραβείου Νόμπελ για το 2010 στα Οικονομικά Χριστόφορος Πισσαρίδης, καθηγητής του LSE και του Πανεπιστημίου Κύπρου, αναπληρωτής του ο καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο της Αθήνας και γενικός διευθυντής του ΙΟΒΕ Νίκος Βέττας και μέλη με συντονιστικό ρόλο ο καθηγητής στο LSE Δημήτρης Βαγιανός, ο καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Yale Κωνσταντίνος Μεγήρ και ο advisory leader στην εταιρεία PwC Κυριάκος Ανδρέου.

Πρόθεση του κ. Μητσοτάκη είναι να ζητήσει από την Επιτροπή να υποβάλει λίαν συντόμως τις προτάσεις της, προκειμένου η κυβέρνηση να καταλήξει εγκαίρως στις αποφάσεις για την αποτελεσματικότερη αξιοποίηση των πόρων. Οπως πληροφορείται το «ΘΕΜΑ», ο χειρισμός του ζητήματος θα γίνει από το Μέγαρο Μαξίμου.

Πληροφορίες αναφέρουν ότι στο πρωθυπουργικό γραφείο θα συγκροτηθεί τριμελής ομάδα, απαρτιζόμενη από τον υφυπουργό παρά τω πρωθυπουργώ Ακη Σκέρτσο και τους Αλέξη Πατέλη και Μιχάλη Αργυρού, που θα υποδέχεται τις προτάσεις των παραγωγικών υπουργείων (Οικονομικών, Ανάπτυξης, Υποδομών και Ενέργειας) και κατόπιν με την επίνευση του πρωθυπουργού θα ανάβει το πράσινο φως για τις επιλέξιμες επενδύσεις και τα ποσά που θα διατίθενται σε κάθε κλάδο της οικονομίας, «ώστε να πιάσουν τόπο».


Ειδήσεις σήμερα:

Ποδαρικό με πέμπτο κύμα κανονικότητας: Ανοίγουν ξενοδοχεία, δημοτικά - Μειώνονται ΦΠΑ και ασφαλιστικές εισφορές

Σκηνές χάους στις ΗΠΑ με εμπρησμούς, λεηλασίες και ξυλοδαρμούς - «Λάδι στη φωτιά» ρίχνει ο Τραμπ

Επίθεση με βιτριόλι: Το πιο κρίσιμο 48ωρο για τον εντοπισμό της μαυροντυμένης γυναίκας