Μιχάλης Χατζηγιάννης στο protothema.gr: «Αγαπώ τη Ζέτα σε υπερθετικό βαθμό»

Τα τραγούδια του Μιχάλη Χατζηγιάννη με τον έναν ή τον άλλο τρόπο όρισαν τη δεκαετία των 00s. Ήταν η εποχή της παντοδυναμίας του. Οι πωλήσεις των άλμπουμ του μετριόνταν σε δεκάδες χιλιάδες, οι συναυλίες του γίνονταν το απόλυτο sold out, τα τραγούδια του ήταν το Ιερό Δισκοπότηρο για τις εταιρίες που ήθελαν να πλαισιώσουν τις διαφημιστικές καμπάνιες τους με τη μουσική του παιδιού-θαύματος της ντόπιας μουσικής βιομηχανίας.

Ο Χατζηγιάννης λέει σήμερα για εκείνη τη φρενήρη περίοδο πως είχε κατακτήσει ό,τι ένας καλλιτέχνης μπορεί να ζητήσει στα 25 ή στα 30 χρόνια του – ίσως και ακόμη περισσότερα. Στο κατώφλι των 40 πλέον, ύστερα από μια γόνιμη περίοδο σιωπής και περίσκεψης, επιστρέφει δισκογραφικά με το άλμπουμ “Κοίτα με” από την Cobalt Music και ξεκινά απόψε (1η Δεκεμβρίου) τις εμφανίσεις του στο “Φως”, τη μουσική σκηνή απ’ όπου ξεκίνησε την πορεία του το μακρινό – πια - 2003. 

Καταρχάς μίλησέ μου για τις εμφανίσεις που ξεκινάς. Γιατί επέλεξες να επιστρέψεις τώρα αλλά και πώς έχεις αποφασίσει να επιστρέψεις;

(φωτογραφίες Γιώργος Καπλανίδης)


Υστέρα από πέντε χρόνια απουσίας από τη νύχτα, επιστρέφω τώρα στο «Φως», στην Ιερά Οδό, απ’ όπου είχα στην ουσία ξεκινήσει το 2003. Όπως άλλαξα εγώ έτσι και το «Φως», είναι σήμερα ένας χώρος αλλαγμένος, ζεστός, που μου πάει πολύ. Είναι χωρητικότητας 400 ατόμων, ιδανικός για μουσικές παραστάσεις. Κι αυτό θα κάνουμε με τους συνεργάτες μου. Μια τρίωρη παράσταση, με διασκευές δικών μου αλλά και άλλων, εμβληματικών τραγουδιών. Μαζί μου θα είναι ο εξαίρετος ηθοποιός και φίλος μου, Θανάσης Αλευράς με standup comedy και επιλεγμένα τραγουδιστικά περάσματα. Τη σκηνοθεσία υπογράφει η Ελένη Γκασούκα, μια πολυσχιδής προσωπικότητα, χορεύτρια, σεναριογράφος και σκηνοθέτιδα που κυριολεκτικά ξέρει που πατά και που πηγαίνει. Στις ενορχηστρώσεις είναι ο Κώστας Νικολόπουλος. Μαζί μας επίσης ο σκηνογράφος Μανώλης Παντελιδάκης που έκαμε σπουδαία δουλειά. Θα μπορείτε να το διαπιστώσετε ιδίοις όμμασι. 

Τι θα έλεγες ότι έμαθες από τα χρόνια της καλλιτεχνικής σιωπής σου. Πολύς κόσμος αναρωτιέται τι έκανε ο Χατζηγιάννης όταν τα φώτα έσβησαν.

Βίωσα πολλά και συνεπακόλουθα έμαθα περισσότερα. Ήταν περίοδος δοκιμασίας και ενδοσκόπησης.  Ήταν επίσης και η ευκαιρία να δω από μια απόσταση τον «Χατζηγιάννη των προβολέων», των τεράστιων συναυλιών και της υπερέκθεσης. Ήταν περίοδος «εξαγνισμού», συχνά επώδυνη όμως πολύ επωφελής για τον καλλιτέχνη που δεν μπορεί να επιβιώσει εκτός δημιουργίας. Ακριβώς η δημιουργία, που κατά κανόνα γίνεται εκτός «βαβούρας», είναι ο καταλύτης που ενώ ανεβάζει την αδρεναλίνη φέρνει και την ισορροπία.  



Από τη μουσική σου μπορεί να καταλάβει εύκολα κανείς πως είσαι ένας βαθιά συναισθηματικός τύπος. Αναρωτιέμαι, λοιπόν, πώς ένας ευαίσθητος άνθρωπος καταφέρνει να διαχειρίζεται την – ακούσια ή εκούσια – εμπλοκή του με τη σόου μπιζ και όσα αυτή φέρνει. 

Η σόου μπιζ είναι μια πολύπλοκη διαδικασία που συχνά καταλήγει να γίνεται και επικίνδυνη για όσους δεν είναι προσεκτικοί. Γι’ αυτό ο καλλιτέχνης χρειάζεται συνεργάτες που να γνωρίζουν το αντικείμενο. Εξάλλου πρέπει να ακούμε τους ποιητές κι ο Τόμας Μαν είχε πει: «no man is an island», κανένας άνθρωπος δεν είναι από μόνος του νησί. 

Θυμάμαι από τα πρώτα κιόλας χρόνια της αναγνωρισιμότητάς σου ότι είχες την ταμπέλα και του “ποιοτικού” και του “εμπορικού”. Τώρα που βλέπεις τα πράγματα από μια χρονική απόσταση ήταν ευχή ή κατάρα αυτός ο συνδυασμός; 

Την ταμπέλα, όπως λες, δεν την επιδίωξα ούτε την αποδέχθηκα ποτέ. Ήμουν εξαρχής ενάντια στις κατηγοριοποιήσεις στην Τέχνη. Στην περίπτωση του τραγουδιού θεωρώ ότι ποιοτικό είναι αυτό που μιλά στις ψυχές των ανθρώπων και το φέρνει στα χείλη τους. Αν αυτό έχει και εμπορική επιτυχία είναι ίσως ο ιδανικός συνδυασμός. 

Ένιωσες ποτέ ότι σε εγκατάλειψε η έμπνευσή σου; Ότι έχασες το χάρισμά σου; 

Ο κάθε άνθρωπος είναι ένα ξεχωριστό και ανεπανάληπτο σύνολο πραγμάτων που κινείται και λειτουργεί στη ζωή και την κοινωνία. Η έμπνευση λοιπόν λειτουργεί τις στιγμές εκείνες που ο φορέας της νιώθει την κορύφωση της ανάγκης να εκφράσει μια κατάσταση, είτε μέσω της μουσικής, είτε μέσω άλλων μορφών τέχνης. Φυσικά υπάρχει και το τάλαντο, όμως χρειάζεται και κόπος. Συνεχής και επίπονη δουλειά.  Δεν νιώθω λοιπόν πλέον ότι έχασα οτιδήποτε, διότι και η ώρα της σιωπής και της περίσκεψης είναι σταθμός ανασυγκρότησης και ανεφοδιασμού. 

Τι απόλαυσες περισσότερο στα πολλά χρόνια της καλλιτεχνικής παντοδυναμίας σου. Και τι είναι αυτό για το οποίο μετανιώνεις σήμερα; 

Ποτέ δεν ένιωσα παντοδύναμος. Δυνατός ένιωσα είναι αλήθεια και δικαιωμένος και κολακευμένος, διότι η δουλειά που έκανα έβρισκε ανταπόκριση στον κόσμο. Έδινε χαρά και ψυχαγωγούσε ενώ περνούσαμε και εμείς πολύ όμορφα, με τους συνεργάτες μου. Δηλαδή τι άλλο μπορεί να θέλει ένας καλλιτέχνης στα 25 του και στα 30 του χρόνια; Αν έκανα λάθη; Έκανα. Και ποιος είναι αλάνθαστος. Και επιλογές για τις οποίες μετανιώνω έκανα χωρίς όμως να βλάψω άλλους. Έμαθα ωστόσο ότι η ζωή οικοδομείται πιο στέρεα πάνω στα μαθήματα που παίρνουμε από τα λάθη μας.  




Στα χρόνια της κρίσης και των μνημονίων όλοι μας έχουμε λιγότερο ή περισσότερο αναθεωρήσει/ προσαρμόσει/ αλλάξει τη ζωή μας. Θα ήθελες να μου πεις τι άλλαξες εσύ στην ζωή και την καθημερινότητά σου; 

Το έχω πει και πρόσφατα στην Κύπρο. Κάθε μέρα προσπαθώ να προσθέτω και λίγη περισσότερη παιδεία στη ζωή μου για να μπορώ καθημερινά να λέω «Όσο ζω αλλάζω», παραφράζοντας τη γνωστή ρήση. Βιώσαμε και βιώνουμε όλοι, άλλος λίγο κι άλλος περισσότερο, την οικονομική κρίση μέσα από την οποία εμφανίστηκε και μια κρίση αξιών κι αποκαλύφθηκε κι ένα μεγάλο τέλμα. Η έξοδος από το τέλμα είναι υπόθεση προσωπική, ένα καινούργιο ταξίδι που χρειάζεται φρέσκο οξυγόνο και νέα κίνηση. Διαφορετικά θα κάνεις γύρους στο τέλμα. Η στασιμότητα ακυρώνει το ταξίδι. Ιδιαίτερα για ένα καλλιτέχνη δεν νοείται ζωή χωρίς ταξίδια, χωρίς προκλήσεις.  Έτσι και οι  εποχές της κρίσης είναι μεν αφορμή για περισυλλογή αλλά είναι και ένα νέο φάσμα δυνατοτήτων για καινούργια δημιουργικά ταξίδια. Κι αυτό είναι ελευθερία.

Πώς βιώνεις και αντιλαμβάνεσαι την πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα σήμερα; Είσαι συμβιβασμένος με όσα ζούμε; Θυμωμένος; Προδομένος; Αισιόδοξος για το μέλλον; 

Είμαι όπως όλος ο κόσμος, νομίζω. Και θυμώνω και αγανακτώ και απογοητεύομαι. Όχι πλέον για τα στραβά και τα ανάποδα που βλέπουμε και ζούμε καθημερινά, αλλά διότι δεν έχει αξιοποιηθεί η μνημονιακή περίοδος του αναγκαστικού «νοικοκυρέματος» ώστε να αλλάξουμε. Να εκσυγχρονιστεί το κράτος, να τιθασευτεί το θεριό της γραφειοκρατίας, να αρχίσει σταδιακά η αναξιοκρατία να δίνει έδαφος στην επιστημονική διαχείριση της καθημερινότητας του πολίτη. Τελευταία φαίνεται ότι κάτι έχει αρχίσει να γίνεται, αλλά είμαστε ακόμα μακριά από την αντίληψη ότι ο πολίτης πρέπει να είναι στο επίκεντρο, να είναι ο άρχοντας της χώρας και όχι οι πολιτικοί και κομματικοί αξιωματούχοι. Εδώ η πολιτική έχει ανάγκη από ανθρώπους που δεν έχουν ανάγκη την πολιτική.      

Ποιος θα έλεγες πως είναι ο άνθρωπος που έχει καθορίσει τον Μιχάλη και ποιος τον Χατζηγιάννη.  

Τον Μιχάλη σίγουρα η οικογένεια. Θεωρώ ότι έχει ακρογωνιαία σημασία για όλη τη ζωή μας η διαπαιδαγώγηση που παίρνουμε από το σπίτι μας. Τον Χατζηγιάννη, όπως το θέτεις, δηλαδή μετά την εποχή, ας πούμε του «απογαλακτισμού» από την οικογένεια, τον διαμόρφωσε, η εντατική δουλειά, τα παθήματα και τα μαθήματα και οι άνθρωποι που αποτελούν, αυτό που λέμε το στενό μου περιβάλλον. 
 
Τι γίνονται τα pop είδωλα όταν μεγαλώνουν; Σε απασχολεί ενδεχομένως τώρα που πλησιάζεις τα 40 αυτό το ερώτημα; 

Δεν ξέρω τι γίνεται με τα pop είδωλα όταν μεγαλώνουν! Μπορώ όμως να σου πω για μένα τώρα που πλησιάζω τα 40. Είμαι στην αρχή μια νέας δημιουργικής περιόδου. Με ορίζοντες πιο διευρυμένους και μουσικές αναζητήσεις πιο ανοικτές. Σε μια εποχή όπου καθοριστική υπήρξε η συνάντησή μου με τη μεγάλη στιχουργό/ ποιήτρια και ακριβή πλέον φίλη μου Λίνα Νικολακοπούλου. Αναπτύξαμε μια σχέση καθημερινής συνδιαλλαγής αφού συναντηθήκαμε στο σταυροδρόμι μιας αλλοπρόσαλλης εποχής που όσο δύσκολο είναι να την περιγράψεις με λόγια άλλο τόσο δύσκολο είναι να την αποδόσεις σε στίχο που να διατηρεί τα καράτια μιας Νικολακοπούλου.  Έτσι η Λίνα βρέθηκε να ακούει δικές μου μουσικές και να τους “φοράει” στίχους κι έτσι προέκυψε ένας νέος δίσκος από δέκα τραγούδια, μεταξύ των οποίων  και το ντουέτο με την αγαπημένη Δήμητρα Γαλάνη με τίτλο «Σε ποιο να πω το σ’ αγαπώ». 




Είναι γνωστή η σχέση σου με την Ζέτα Μακρυπούλια. Δεν μπορώ να μη ρωτήσω αν τώρα που φτάνεις στο κατώφλι των 40 σκέφτεσαι πως είναι η στιγμή για να δημιουργήσεις τη δική σου οικογένεια. 

Η προίκα που αποκτούμε όσο περνά ο χρόνος είναι μόνο η σοφία. Η Ζέτα, στο θέατρο έκανε μέχρι πριν από λίγες ημέρες Νόελ Κάουαρντ, τις «Ιδιωτικές Ζωές» και σκέφτομαι ότι θα ήταν κρίμα να παραβιάσω την ιδιωτικότητα του ανθρώπου με τον οποίο μοιράζομαι τη ζωή μου τόσα χρόνια, αγαπώ σε υπερθετικό βαθμό και σέβομαι απόλυτα. Μπορώ όμως να πω ότι η οικογένεια είναι κοινή μας πεποίθηση και στόχος.

Τι θαυμάζεις σε εκείνη; 
Το όλον. Νομίζω το είπε καλύτερα ο Σεφέρης, στο μοναδικό του μυθιστόρημα, «Έξι νύχτες στην Ακρόπολη». Να είσαι όλος εκεί και να θέλεις και τον άλλο, όλον εκεί!

Μικρός τι ονειρευόσουν για τον εαυτό σου; Τα ‘χεις καταφέρει καλύτερα ή χειρότερα απ’ όσο υπολόγιζες μέχρι σήμερα στην ζωή σου; 
Το μεγάλο μου όνειρο ήταν πάντα η μουσική και νομίζω ότι έγινε πραγματικότητα. Πόσο καλά τα κατάφερα είναι σχετικό. Διαφορετικά κρίνω εγώ το βαθμό επιτυχίας και διαφορετικά ο αποδέκτης της μουσικής μου, ο κόσμος. Όσο περνά ο καιρός, η συνείδηση μας πρέπει να γίνεται ολοένα και πιο αυστηρή έναντι των πεπραγμένων μας.  

Υπάρχει κάποια μικρή ιεροτελεστία που σου αρέσει να απολαμβάνεις καθημερινά με τον εαυτό σου; 

Να διαβάζω λογοτεχνία. Με γαληνεύει και με ταξιδεύει. Και κόμικς. Μου αρέσει πολύ ο αμερικανός Crumb. Συστήνω το «Bible of Filth». Μέσα από τη σάτιρα της αμερικανικής πολιτικής και κοινωνικής λειτουργίας, μπορείς μέσω αντανάκλασης να “δεις” τα ελληνικά ανάλογα.